Cari açığı kim büyütüyor?

Milliyet Gazetesi yazarlarından Güngör Uras, Hükümetin uzun süredir tartıştığı ‘ cari açığı nasıl azaltırız’ meselesini kaleme aldı. İşte o yazı…
Cari açığın (döviz açığının) büyümesini önlemek, küresel dalgalanmadan, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) sürpriz kararlarından Türk ekonomisini korumak için, Ankara uzun süredir tek bir konuya odaklanmış durumda: “Tüketici kredilerini nasıl sınırlarız? Taksitli sayılarını nasıl azaltırız?”
Taksitli satışlar sınırlanınca, taksit sayıları azaltılınca cari açık nasıl küçülür ve de ne kadar küçülür? Bu sayede ekonomi küresel riske karşı dayanıklı hale nasıl gelir? Fed sürprizinden nasıl etkilenmez? Bunlar önemli konular... Tabii ki bunları Ankara’daki büyüklerimiz bilir. Bizim gibi saf ve bakir Anadolu çocukları bu konuları düşünmeye kalkar ise kafalarına zararlı fikirler üşüşür...
İşte o nedenle Ankara ne buyurur ise, “Evet... Evet...” de... Acaba kim bu tüketiciler? Kim bu tüketici kredilerine saldıran suçlular? Durup dururken tüketici kredisi kullanarak Ankara’nın başını derde sokanlar?
Geliri düşükler borçlanıyor
Merkez Bankası yılda 2 defa Finansal İstikrar Raporu yayınlıyor. Son yayınlanan raporda tüketici kredisi kullananların meslekleri ve gelirleri hakkında bilgi var.
Tüketici kredisi kullananların yüzde 33’ünün geliri 1000 TL’nin altında. Yüzde 26’sının geliri 1000 TL ile 2 bin TL arasında... Yüzde 15’inin geliri 2 bin TL ile 3 bin TL arasında. Sadece yüzde 11’inin geliri 5 bin TL’den fazla.
Özet ile tüketici kredisi kullanan her 100 kişiden 59’unun geliri 2 bin TL’nin altında...
Gelelim tüketici kredisi kullananların ne iş yaptıklarına. Tüketici kredisi kullanan her 100 kişinin 51’i ücretli.Yüzde 8’i serbest meslek sahibi.
İnsanlar mecburiyetten borçlanıyor
Bu bilgiler neyi gösteriyor? Suçlu olanlar tüketici kredisi kullananlar değil, alt gelir grubundakileri, ücretlileri tüketici kredisi ile yaşamlarını sürdürmeye mecbur eden ekonomi politikaları.
Aylık geliri 1000 TL’nin, 2 bin TL’nin altında olanlar ancak ve ancak ihtiyaçlarını karşılamak, belki de çocuklarının telefon veya bilgisayar özlemlerini giderebilmek için tüketici kredisi kullanıyor.Taksidi imkân ölçüsünde uzatarak, çoğaltarak borç yükünü o kadar yaymaya çalışıyor.
Özetle, bu insanların tüketici kredilerini kısmadan, taksitlerini azaltmadan önce, “Bunlar neden tüketici kredisi kullanmak zorunda?” sorusuna cevap aramak gerekiyor.


Tüketici Kredileri+Kart Borçları Toplam Kredilerin 1/3’ü Banka kredilerindeki değişimi Ankara’daki etkili çevreler sadece “Tüketici Kredileri ile Kredi Kartı Borçları” toplamına bakarak izler oldu. Sanılır ki, banka kredilerindeki artış sadece ve sadece Tüketici Kredileri ile Kart Borçları’ndan kaynaklanıyor. Tüketici kredileri ile kredi kartı borçları, toplam banka kredilerinin belli bir bölümü. 2008 ve 2009 yıllarında toplam Banka kredilerinin yüzde 37’si tüketici kredileri ile kart boçlarından oluşuyordu. Tüketici kredileri ile kart borçlarının toplam banka kredilerindeki payı 2010 ve 2011’de yüzde 35’e geriledi. 2012 yılında yüzde 34 oldu. Bu yılın ilk 9 ayında yüzde 32’ye indi.
Banka kredilerinin 2/3’ü ithalat artışını ve dolayısıyla cari açığı büyütmüyor da, acaba toplam kredilerin yüzde 1/3’ünü oluşturan, (6 yıldır toplam krediler içindeki payı artmayan, azalan) tüketici kredileri ve kredi kartı borçları nedeniyle artan talep nasıl oluyor da cari açığı azdırıyor?
Kredilerin % 3’ü otomobile
Tüketici kredilerinin yüzde 45’i konut kredileri. Oto kredilerinin tüketici kredilerindeki payı sadece yüzde 3. Kredi kartı borçlarının yüzde 60’ı küçük miktarlarda ve taksitli borçlar.
Bu tüketici kredileri ve taksitli kredi kartı borçları ile 500 bin liraya satılan ithal binek otoları, 8 bin liraya satılan ithal kadın çantalarını almak mümkün değil.
Yerli tarım ve sanayi üretiminde ithal girdinin ağırlığını ve ithalatın yapısını doğru dürüst incelemeden, tüketici kredilerine ve kredi kartı taksitlerine sınırlama getirerek cari açığı çözmeye çalışmak yanlıştır.

Diğer krediler nereye gidiyor?
Bu sayfada Zeynel Balcı’nın hazırladığı bir tablo var. Dikkati çeken şu:
Banka kredilerindeki artışta tüketici kredileri ile kredi kartı borçları toplamının payı değişmiyor. Demek ki cari açık artışını sadece tüketici kredileri ve kredi kartı borçları artışına bağlamak doğru olamaz. Tablodaki rakamlar bir başka gelişmeye işaret ediyor. Toplam kredi artışı mutlaka büyümeye yol açmıyor. 2013’ün ilk 9 ayı kredi büyümesi 2011’deki büyüme dolayında. Ama ekonomi büyümüyor.
Evet, kredi büyümesi üretim yerine ithalattan beslenen tüketimi besliyor ama üzerinde durulması gereken kredi büyümesi, toplam kredilerin yüzde 1/3’ünü oluşturan tüketici kredileri ve kredi kartı borçları büyümesi değil. Toplam kredinin 2/3’ünü oluşturan bölüm nereye gidiyor? Ona bakalım