Büyüme ve istihdam verilerinde çelişki var mı

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) reel sektöre ilişkin üretim endeksleriyle gayrısafi yurtiçi hasıla (GSYİH) büyüme verileri arasındaki uyumsuzluk kafa karıştırmaya devam ediyor. Bu arada sektörlerin büyüme ile istihdam eğilimleri arasında da dikkat çekici çelişkiler var.

TÜİK’in sektörel istihdam verileri ile büyüme verilerini karşılaştırdığımızda hizmetlerdeki istihdam-büyüme ilişkisi ile sanayideki büyüme-istihdam ilişkisinin taban tabana zıt olduğunu görüyoruz.

• SANAYİ: Sanayi sektörü, TÜİK’in Sanayi Üretim Endeksi’ne göre ciddi bir durgunluk yaşamış; GSYİH verilerine göre ise oldukça canlı bir yıl geçirmiş. Sanayi Üretim Endeksi’ne göre sanayi üretimi geçen yıl sadece yüzde 1.86 artmış. GSYİH verilerine göre ise yüzde 4.53 büyüme kaydederek oldukça başarılı bir yıl geçirmiş. GSYİH hesabına göre sanayi üçüncü çeyrekteki yüzde 0.82’lik daralma dışında yılın üç çeyreğinde de ciddi bir canlılık göstermesine karşın hem yılın tamamında, hem de dört çeyreğin dördünde de istihdam kaybetmiş. Sanayideki yıllık ortalama istihdam kaybı yüzde 0.64 düzeyinde. 2016’da sanayide GSYİH artışının yüzde 8.07 ile en yüksek düzeye çıktığı ilk çeyrek, garip bir şekilde sanayinin yüzde 1.40 ile en fazla istihdam kaybettiği çeyrek olmuş.

• HİZMETLER: Hizmetlerde de reel sektöre ilişkin endekslerle GSYİH verileri arasında uyumsuzluk var. Hizmetlerde toplam Çalışılan Saat Endeksi, geçen yıl yüzde 3.69 azalmış olmasına karşın GSYİH hesabına göre sektör yüzde 2.36 büyümüş. İki rakam arasındaki çelişki, sektörde bir yıl içinde bizim fark etmediğimiz hızlı bir verimlilik artışı varsa açıklanabilir. Bu arada hizmetlerde sanayinin tersine bir istihdam eğilimi ortaya çıkmış ve büyüme hızının iki katı hızda bir istihdam artışı gerçekleşmiş. Yüzde 2.36’lık büyümeye karşılık sektörün istihdam artışı yüzde 5.21’i buluyor. Daha da ilginci sektör, toplam çalışılan saat miktarı yüzde 3.69 düşerken bile istihdamını yüzde 5.21 artırmış.

• İNŞAAT: İnşaatta da üretim endeksi ile büyüme oranları arasında ciddi bir makas var. İnşaattaki istihdam yaratma eğilimi de hizmetlerin tersi. İnşaat yüzde 7.17 ile en hızlı büyüyen sektör olmasına karşın istihdam artışı yüzde 3.81 ile büyüme hızının yarısı düzeyinde.