Borsa yükselirken yabancı çekiliyor!

ABD Merkez Bankası (FED) toplantısı sonrası harekete geçen alıcılar borsada 80.000 seviyesinin test edilmesini sağladı. BIST 100 Endeksi son 3.5 ayın en yükseğine tırmandı. FED’in aylık 85 milyar dolarlık tahvil alımlarının devam edeceği yönündeki kararı İstanbul Borsası’nı da etkiledi ve haziranın ilk haftasındaki seviyelere dönmesini sağladı. Milliyet gazetesi yazarı Zeynep Aktaş borsadaki gelişmeleri analiz etti. İşte o yazı:
Haziranı yakaladı
Endeks geçen süre zarfında haziran seviyelerini yakalamasına karşın yabancı payı haziranın gerisinde kaldı. Bu noktada henüz aynı yabancı ilgisinin yakalanabilmiş olduğunu söylemek zor. Diğer taraftan çıkışta hareketin yine endeks hisselerinde yaşandığı gözlendi. Endeks bankalara gelen alımlarla atağa geçti.
22 Mayıs’tan bu yana en fazla düşen hisseler bankalar olurken aynı hisselerin gelen olumlu haber akışı ile birlikte haftayı yüzde 12.98 oranındaki getiri ile tamamladı. Endeks ise haftalık bazda yüzde 8.69 oranında değer kazandı. Tüm bu iyimser havaya karşın haftanın son gününde ABD Merkez Bankası (FED) yetkililerinden St. Louis FED’in Başkanı James Bullard’ın ekim ayında bankanın tahvil alımlarını azaltabileceği şeklinde yorumlanan açıklamaları ile birlikte  yeniden satışların geldiği gözlendi.
FED gündemde kalacak
Amerika’da alınan kararlar ve duyurulan veriler kadar yorumların da yeri geldiğinde uluslararası ölçekte etkileşime neden olmakta. ABD’den gelen açıklamalar ve veriler, dalgalı bir sonbaharın geçeceğine işaret ediyor. FED’in veri akışına bağlı açıklamaları ABD’den gelecek ekonomik verileri daha da önemli hale getiriyor.
Piyasalar üzerinde bir süre daha FED’in parasal genişleme politikası ile ilgili alacağı kararlar ve atacağı adımlar etkili olmakta. FED’in son açıklamasın ardından piyasaları beş ay öncesi noktaya geri döndürmüş durumda. Bu neden volatilitenin arttığı bir dönem yaşayacağız.
17 milyar dolarlık çıkış var
Endeksteki çıkış gözleri yabancılara çevrdi. 4 Haziran’da BİST Endeksi 80.733’de bulunurken yabancı payı yüzde 65.33’tü. Ağustosta endeks 65.000’lere kadar geriledi. 19 Eylül’de ise seans içerisinde 80.569’u test etti. Söz konusu çıkışa karşın borsadaki yabancı payı yüzde 63.38 seviyesinde kaldı.
4 Haziran’da borsada şirketlerin piyasa değeri 305.9 milyar dolar iken 19 Eylül’de 289.8 milyar dolara geriledi. Bu verilere göre, borsada yabancı payının değeri 200 milyar dolardı. Ancak, 19 Eylül’de bu rakam 183 milyar dolar oldu. Yabancıların 17 milyar dolarlık satış yaptığı görülüyor.
SON 10 YILDIR YATIRIMCISININ YÜZÜNÜ GÜLDÜRMEYEN ŞİRKETLER
Son 10 yılda halka açılan borsa şirketlerinden 79’u yatırımcısına hiç kâr payı vermediği gibi dolar bazında da kaybettirdi. Aynı sürede BIST 100 Endeksi dolar bazından yüzde 302 değer kazandırdı.
Son 10 yıldaki istatistikler bir kez daha gösterdi ki, borsada hisse senetlerindeki seçicilik oldukça önemli. Stockeys.com’dan aldığımız verilere göre yaptığımız değerlendirmede son 10 yıl içerisinde hiç temettü ödemeyen şirketlerin sayısı 79.
Söz konusu şirketler yatırımcılarına kâr payı vermedikleri gibi dolar bazında da kaybettirdi. Hisse alırken, özellikle uzun vadeli hisse alanlar için BİST 30, BİST 50 ve BİST 100 hisseleri dışına çıkıldığında risk artıyor. Son 10 yılda yatırımcısına temettü ödemeyen hisselerden hiçbiri BİST 30’da yer almıyor. Sadece Aksa Enerji BİST 50’de yer alıyor. Öte yandan 79 şirketin 7’si BİST 100 içinde.
BİST 100 Endeksi’nin son 10 yılda dolar bazında yüzde 302 değer kazandığı düşünüldüğünde, bu şirketlerin hisselerini alanlar için elbette hiç hoş olmayan bir durum. Aksa Enerji, Vestel, Karsan Otomotiv, Sasa Polyester, Metro Holding, Anel Elektrik, İhlas Ev Aletleri, BİST 100’de yatırımcıları en fazla üzen hisseler oldu.
Bu hisseler dolar bazında halka açıldıkları fiyatın altında işlem görüyorlar. Borsada halka arzlarından beri bu hisse senetlerini ellerinde tutan yatırımcılar halka arz edildiği günden beri zarar ettiren hisselerden çok çektiklerini dile getiriyor.

Kurumlar öneriyor
2010 yılında halka açılan ve açıldığı günden bu yana yatırımcısına dolar bazında yüzde 48 kaybettiren ve hiç temettü ödemeyen Aksa Enerji’yi beklentileri nedeni ile kurumlar öneri listelerinde bulunduruyor. Listede BIST 50’de yer alan tek şirket olan Aksa Enerji’de getiri beklentisi düşük değil, İş Yatırım hisse için 20 Eylül kapanışlarına göre yüzde 42 getiri öngörüyor. BGC İstanbul ise hedef fiyat olarak 5.20 TL’yi öngörmüştü.
HSBC Yatırım ise hisse için 7 TL önerdi. Aksa’nın 20 Eylül kapanış fiyatı 3.09 olduğu düşünüldüğünde getiri beklentileri  daha net ortaya çıkmakta. 2010’dan bu yana yatırımcısına dolar bazında kaybettirmesine ve hiç temettü ödememesine karşın bu hisselerin neden önerildiği merak edilebilir. Bu noktada beklentilerin öne çıktığını görüyoruz. Aksa Enerji sektörün önde gelen firmalarından birisi. Büyük ortağı Kazancı Holding olup Goldman Sachs da borsadaki payın yüzde 21.46’sına sahip bulunuyor. Firmanın en büyük sıkıntısı yabancı para açık pozisyonu olarak öne çıkmakta. Sektörde artan rekabet ve atıl kapasitesinin varlığı da diğer olumsuzluklar.
Son 10 yılda dolar bazında yüzde 63.80 kaybettiren Vestel, kurum tercihlerinde göze çarpan diğer firma. Goldman Sachs, Türk hisselerinin  gelişmekte olan ekonomilere göre iskontolu olduğunu vurgularken öneri listesinde Vestel’e de yer verdi.
Goldman Sachs, kurdaki hareketlerden pozitif etkilenecek şirketler olarak Gübre Fabrikaları, Çelebi, Aygaz, Koza Altın, Enka İnşaat, Vestel, Aksa, TAV, Şişe Cam, Tofaş, Arçelik, Mardin Çimento, Alarko Holding ve Çimsa’yı işaret etti.
Bir hafta % 20 getiri
Son bir haftada şirketlerin getirileri yüzde 20’leri aştı. Getiri sıralamasında Beşiktaş yüzde 48 getiri ile ilk sırada yer aldı. Avrasya Petrol’de hızlı çıkan hisselerden biri oldu. BIST 100’de yer alan şirketler içerisinden sadece Beşiktaş, yatırımcısına yüksek getiri sağladı.

BORSA İSTANBUL HEDEFLERİNE ULAŞABİLECEK Mİ?
Bir yandan SPK diğer yandan Borsa İstanbul, piyasanın gelişmesi için oldukça çaba sarf ediyor. Mevcut haliyle yatırımcı sayısı 2000’deki seviyesini yakalayabilmiş değil. İstanbul Finans Merkezi Projesi kapsamında 2023’te 1000 şirket ve 10 milyon yatırımcı hedefi ciddi çalışmaları getiriyor.
Yılbaşında SPK’nın yönetiminde yapılan değişiklikle birlikte borsaya gelecek olan firmaların da niteliğinde tekrardan seçiciliğe gidilmeye başlandı. Bunlardan ayrı olarak yabancı sermayenin önemi göz ardı edilmiyor. Nasdaq OMX ile stratejik ortaklık da bu kapsamda değerlendirilebilir. Bu noktada teknolojik transfer kadar yabancı sermayenin çekilmesi noktasında Nasdaq OMX’in etkisinin olması bekleniyor.