Boris Johnson’ın teknoloji vizyonu yatırımcıdan destek görmedi

FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Boris Johnson ve başdanışmanı Dominic Cummings, İngiltere’nin yerli küresel teknoloji liderlerini yaratmak için devletin parasını teknoloji şirketlerine ‘yağdırma’nın iyi bir fikir olduğuna karar vermeden önce, teknoloji uzmanlarına danıştı mı? Eğer danışsalardı alacakları cevap olumlu olmayacaktı. Zira Edinburgh merkezli Baillie Gifford’dan, ülkenin en gözde teknoloji yatırımcısı James Anderson’ın görüşü bu yönde.

FTSE 100’ün eş müdürü olarak Anderson, Amazon’dan 2004 yılında çekildi. 14 milyar sterlinlik fon aynı zamanda Johnson ve Cummings’in hayranlıkla bakacağı şirketlerin hisselerini de içeriyor: Alibaba, Ant Financial, Netflix, Spotify, Tencent ve Tesla.

Moral bozucu bir şekilde, Downing Street’in devlet teşviki hedefi açıkça tanımlanmadı. Bunun yerine, Avrupa Birliği’yle varılabilecek muhtemel bir ticaret anlaşmasını tehlikeye atma ihtimali olan bir neden olarak gösterildi. ITV’den Robert Peston, “sanayileşmeye geç kalan ülkeler, sanayileşme sürecini erken tamamlayan ülkeler tarafından domine edildi ya da sanayileşmeye mecbur bırakıldı” dedi. “Aynı durum önümüzdeki 20 yıl içinde, trilyon dolarlık teknoloji şirketlerine sahip olmayan ülkelerde yaşanacak.”

Bu oldukça cesur bir tahmin. Ancak sorulması gereken soru şu: İngiltere’nin 21. yüzyıl teknoloji şirketleri yaratmadaki başarısızlığı gerçekten Johnson ve Cummings’in planı dahilinde, devlet teşvikleriyle mi giderilecek?

Anderson, “İkilinin bu konuya gereken önemi vermediğini mi düşünüyorum? Evet” dedi. “Bu alanda geniş çapta bir idrak olması gerekiyor. Ve bunun problemlerin gerçekten hangi alanlarda olduğuna dair daha derin bir sorgulamayla yapılması lazım.”

Anderson, Çin’in arama motoru Baidu’nın milyarder kurucusu Robin Li’nin teknolojide başarı için önerdiği formülü hatırlattı: ‘Geekler’, risk sermayedarları ve ölçek piyasaları. İngiltere bu üçlünün ilkine üniversitelerinde sahip, muhtemelen ikincisinden yeterli miktarda var ancak ABD ve Çin’in sahip olduğu büyüklükte bir piyasaya sahip değil. ABD ve Çin’de umut vaadeden bir iş modelini hızla büyütmek mümkün. İstek önemli ancak ticaretin acı gerçekleri de önem taşıyor.

The Guardian’da yer alan yazısında Nils Pratley, aynı zamanda Avrupa Birliği’nin devlet teşviki kurallarından bağımsız olmanın nasıl bir yardımı olacağı da belli değil dedi. Avrupa Birliği’nin teknoloji devleri üretmedeki performansı da etkileyici değil ancak muhtemelen İngiltere’den iyi durumda. İngiltere’de teknoloji sektörüne ARM (Japonya’nın SoftBank’ına satıldı) ve 18 milyar sterlin değerindeki Ocado liderlik ediyor.

46 milyon dolar değerindeki Spotify bir İsveç şirketi. Aynı şekilde batarya üretimi alanında lider olan Northvolt da öyle. Anderson’ın “bugün dünyanın en önemli şirketi” olarak gördüğü ASML, Hollandalı bir makine üreticisi ve yarı iletken sektörüyle yakın ilişkiler içinde çalışıyor. Şirket 130 milyar dolar değerinde ve ilk kurulduğu yıllarda devlet desteği başvuruları Hollanda hükümeti tarafından reddedilmişti.

İngiltere’nin teknoloji alanında geri kalmasına neden olan sorunlar ne? Anderson çoğu zaman toplantı odalarını ve İngiliz hükümetini etki altına alan bir “kısa vadeli açgözlülük, uzun vadeli akılsızlık” zihniyetinin hakim olduğunu söylüyor. Bu da “muhteşem ihtimaller yerine güvenli getirileri tercih etmek” anlamına geliyor ve gelecek vaadeden şirketlerin çok erken satılmasına neden oluyor. Anderson, küresel bir şirket olma yolunda, startup’lara sağlanan fonlar ve yolda karşılaşabilecekleri zorluklara karşı gerekli olan daimi sermaye arasındaki uçuruma dikkat çekiyor.

Johnson ve Cummings’in savunucuları devletin uzun vadeli yatırım riskleri alarak bu boşluğu doldurabileceğini söyleyecek. Eğer bu tezi kabul ederseniz, aynı zamanda hükümetin küresel piyasalarla rekabet edebileceğini de ummalısınız. Ve bu abartılı bir umut.

Anderson’a göre, teknoloji devriminin bir sonraki ayağı enerji ve otomasyon olacak. Anderson haklı veya haksız çıkabilir ancak Johnson ve Cummings’in analizi henüz yok. İngiltere’nin sanayi politikalarındaki bu olası devasa değişimin asıl sorununun ne olduğu bilinmiyor. Sorun devlet teşviki ilkesinde değil. Birçok başka ülkede de devlet müdahaleleri oluyor. Ancak karmaşık ve hızla gelişen teknoloji alanında, herhangi bir öncelik olmaması huzursuz edici.

Aslında, bu yeni yaklaşımın ilk meyvesini görmüş bile olabiliriz. İngiliz hükümetinin haziran ayında iflas eden bir geniş bant uydu operatörü OneWeb’e 500 milyon dolarlık yatırım yapması dikkat çekmişti. İddialara göre Cummings, birçok uzmanı şaşırtan bir anlaşma için ısrarcı davrandı. Anderson ise “teknoloji ikinci sınıf görünüyor” dedi. Belki de Downing Street’in teknoloji vizyonunun ardında henüz bilmediğimiz bir strateji vardır. Ancak şimdi Avrupa Birliği’yle yürütülen ticaret anlaşması müzakerelerinde merkezi olduğu için, uzmanlıkla desteklenmiş bir strateji duymak rahatlatıcı olurdu. Anderson’ın “gerekli önemin verilmediğine” yönelik tespiti oldukça yerinde.

İngiltere’nin Brexit politikalarının bedeli ağır olacak

ABD teknoloji yarışında neden Çin’in gerisinde kaldı?

Teknolojide dünya lideri Çin mi olacak?