Borç krizi çıkmazı resesyonu derinleştirebilir

FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Analistler, Cumhuriyetçiler ve Demokratlar arasında borç limiti tavanıyla ilgili mücadelenin ABD ekonomisini durgunluğa sürükleyebileceğini söylüyor.

Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, bu mücadelenin illa ABD ekonomisinin temerrüde düşmesine neden olmadan da resesyonu tetikleyebileceğini savunan analistler, yaşanacak durgunluğun 7,5 milyon insanı işinden edebileceği öngörüsünde bulunuyor.

Yatırımcılar riski ciddiye alıyor

Reuters’tan Ann Saphir’in haberine göre, Hazine Bakanı Janet Yellen'ın kısa süre önce yaptığı açıklamada, hükümetin Haziran ayı başlarında faturalarını güncel tutmak için para sıkıntısı çekebileceğini söylemesinin ardından, ABD tahvil piyasasının bazı köşeleri şimdiden keskin bir sıkışma hissediyor.

Ortalama olarak toplam hükümet harcaması ayda yaklaşık 525 milyar doları buluyor. Bunun büyük bir kısmı, ilk çeyrekte ortalama 225 milyar dolar olan bütçe açığı harcamalarından oluşuyor. Borç tavanına ulaşmak, hükümetin artık bu bütçe açığını yönetemeyeceği anlamına geliyor ve olası bir krizin doğrudan veya dolaylı olarak hükümet parasına güvenen milyonlarca Amerikalıya ani bir darbe indirmesi bekleniyor. ABD'nin benzeri görülmemiş bir temerrüde düşmesinin milyarlarca dolardan fazla bir serveti mahvedebileceği öngörülüyor.

Analistler, mahkemede büyük olasılıkla zorluklarla karşılaşacak bir anayasa hükmüne başvurmak da dahil olmak üzere, para akışını sürdürmek için birkaç geçici çözüm ortaya koymuş olsa da, bunların hiçbiri denenmedi. Yatırımcılar riski ciddiye alıyor. Haziran ayının ilk yarısında vadesi dolan 650 milyar dolara varan Hazine bonolarının getirileri, Yellen'in açıklamasından sonra rekor seviyelere çıkarak, bunların zamanında ödenmeme ihtimalinin arttığını yansıtıyor. ABD hükümetinin borcunu temerrüde karşı sigortalama maliyeti ise 2007-2009 finans krizinden bu yana en yüksek seviyesine ulaştı.

DRW Trading Analisti Lou Brien, “Piyasada temerrüde düşeceğine dair iddiaya girecek çok fazla insan olduğunu sanmıyorum. Konuştuğum çoğu insan, Cumhuriyetçiler ile Beyaz Saray arasında bir uzlaşma olacağını düşünüyor. Ancak ihtimaller sıfır değil; bu yüzden piyasa bir tür fonlama sorununu önlemek için çok geç kalma ihtimalini fiyatlıyor. Ve tüm bunlar, ekonomik görünüm halihazırda kararırken gerçekleşiyor" diyor.

Ekonominin lastiklerinin havası sönmek üzere

Nationwide Baş Ekonomisti Kathy Bostjancic, Fed'in enflasyonla mücadeleyi amaçlayan hızlı faiz oranı artışlarının hanehalkları ve işletmeler için borçlanma maliyetlerini artırması ve banka kredilerini yavaşlatması nedeniyle, bu yılın sonlarında bir durgunluk bekliyordu. Tüm bu gelişmelerin ise ekonominin lastiklerinin havasını indirmesi ve şu anda tarihsel olarak en düşük seviyelerinde olan yüzde 3,5'luk işsizlik oranını yükseltmeye başlamasından endişe ediliyor.

Fed yetkilileri gibi bazı üst düzey politika yapıcılar, daha geçen Aralık ayında, işsizlik oranının 2023'ün sonuna kadar kabaca 1 puan daha yükseleceğini tahmin etmişti. Bostjanciç, bir borç krizi ve her gün vadesi gelen faiz ödemelerinin yalnızca bir kısmında olsa bile temerrüde düşmenin durumu ileriye taşıyacağını söylüyor. Hükümetin yapabileceği ödemeleri yapmak için bile harcamaları kısması gerekeceği düşüncesi giderek ağırlık kazanıyor.

Bostjanciç, “Kötü senaryo bireylere veya işletmelere giden nakit akışını anında vurur. Bu doğrudan GSYİH'yı etkileyecek bir durgunluk senaryosunu da güçlendiriyor” diyor. Gerçekten de, ilk çeyrekte kaydedilen ABD gayri safi yurt içi hasılasındaki yıllık yüzde 1,1'lik yumuşak büyüme oranı, zaten yıl için olası en yüksek seviye olarak görülüyordu.

8 milyon işsiz

Bostjancic ve diğerleri, etkilerin ne kadar derin ve uzun süreli olacağının büyük ölçüde herhangi bir ödeme yapılmamasının ne kadar süreceğine bağlı olduğunu ve bunun da finansal piyasaların nasıl tepki vereceğine göre şekilleneceğini söylüyor.

Örneğin, 2008 Finans Krizi’nde, Kongre ilk önce Hazine'nin bankalar için önerdiği kurtarma fonunu reddetmiş ancak ardından gelen hisse senedi fiyatlarındaki rekor düşüş ve tahvil getirilerindeki artışla hızla fikrini değiştirmişti ve milletvekilleri planı birkaç gün sonra onaylamıştı.

Moody's Analytics Baş Ekonomisti Mark Zandi, Mart ayındaki bir raporda, “Bu tepki bile Kongre'yi borç sınırını hızlı bir şekilde kaldırmaya teşvik etmezse, sözde ‘son ödeme tarihi’nin uzun süreli ihlali, 1 ila 2 milyon iş kaybı ve işsizlik oranının yaklaşık yüzde 5'i aşmasıyla nispeten hafif bir durgunluğu hızlandırabilir” demişti.

Uzun süreli bir ihlalin devam ettiği en kötü senaryoda ise, hükümetin uzun bir süre harcamaları kısmak zorunda kalmasının ve tüketici ve iş dünyasının siyasi soğukluk nedeniyle ezilmesinin ve bunu finansal bir kaosun izlemesinin ardından işsizliğin yüzde 8'in üzerine çıkarak 7,5 - 8 milyon arası iş kaybına neden olması bekleniyor ve toparlanmanın çok uzun yıllar alabileceği tahmin ediliyor.

Zandi, ABD'nin kredi durumunun muhtemelen kalıcı olarak bozulmasıyla birlikte, “Ekonominin uzun vadeli büyüme beklentileri de zayıfladı” diye yazıyor. Zandi, bu iki senaryo arasında bir sonraki en sert ekonomik sonucun, Cumhuriyetçi Meclis planının öngördüğü gibi, ciddi harcama kesintileri olacağını ifade ediyor. Zandı, bir durgunluğun gelmesinin zaman alacağını ve bunun muhtemelen 2024'e kadar gerçekleşmeyeceğini, ancak bu durumda bile işsizliğin yüzde 6'ya yakın bir seviyeye çıkarak zirve yapacağını belirtiyor.

Yellen'dan borç limiti uyarısı: 1Haziran'da nakit sıkıntısı yaşanabilir

ABD Hazinesi borçlanma tahminini yükseltti

ABD'de 31,4 trilyon dolarlık borç limiti artışına onay

Dünya Bankası'ndan borç krizi çağrısı

Fitch: Borç limiti açmazı çözme yolu belirsizliğini koruyor