BNP PARİBAS'IN FORTİS TAKTİĞİ

Son günlerde uluslarararıs finans piyasalarında gözler Fortis'in BNP Paribas'a çevrilmiş durumda. Yılan hikayesine dönüşen bu satış süreci BNP Paribas'ın birbiri ardına yaptığı açıklamalarla Belçika'ya rest çekmesi, hükümetin de sonunu getirdi. Hatırlanacağı üzere Belçika hükümeti geçtigimiz günlerde istifa etmişti. Peki bu sürece nasıl gelindi? Bunun için öncelikle hafizaları tazelemekte fayda var. Global krizin ABD'den Avrupa'ya sirayet etmesiyle ilk etkilenen finans kuruluşlarının başında Fortis geldi. Aldığı toksit ürünlerden ötürü oldukça büyük zararlar yazan Fortis'in imdadına Benelüx ülkeleri yetişti. Belçika ve Lüksemburg 11.2 milyar Euro sermaye aktararak Fortis'in yüzde 49 azınlık hissesini alarak bankayı iflastan kurtardı. Ardından Fortis’in ABN Amro dahil Hollanda faaliyetleri, 16.8 milyar Euro'ya Hollanda'ya satıldı. Bu operasyonun hemen ardından, ekim ayı başı gibi Fransız BNP Paribas, Fortis için devreye girdi. Belçika ve Lüksemburg hükümetleriyle Fransız bankası arasında sağlanan anlaşma, her 2 ülkenin Fortis’teki yüzde 49 azınlık hisselerini çoğunluğa çevirerek, yeni çıkarılacak BNP Paribas hisseleri karışılığında Fransızlara devrini içeriyordu. Yaklaşık 9 milyar Avro'luk hisse değişimi şeklinde gerçekleşen operasyon sonucunda BNP Paribas'nın yüzde 11,7'si Belçika ve yüzde 1,1'i Lüksemburg'a geçti. Buna göre Belçika hükümeti, Fortis Belçika hisselerinin yüzde 75'i karşılığında BNP Paribas'dan 2,25 milyar Avro'luk hisse alırken Lüksemburg hükümetine, Fortis Lüksemburg'un yüzde 66 hissesine karşılık olarak 775 milyon Avro'luk BNP Paribas hissesi verildi. Anlaşma kapsamında 10,4 milyar Avro'luk yapısal ürün portföyü bankadan ayrılarak ayrı bir yapıya nakledilecek. Söz konusu şirkette Fortis'in uluslararası biriminin (Fortis Holding) yüzde 66, Belçika hükümetinin yüzde 24 ve BNP Paribas'nın yüzde 10 hissesi bulunacak. Fortis'in Türkiye dahil uluslararası bankacılık ve sigortacılık faaliyetleri, holding şirketi bünyesinde kalırken Fortis hissedarlarının zararları, Belçika ve Lüksemburg'daki kamulaştırmalardan gelen paranın aktarılmasıyla kısmen telafi edilecek. Ancak bu anlaşma geçtiğimiz günlerde bazı Fortis hissedarlarının Belçika'da açtığı dava ile sekteye uğradı. Mahkeme aldığı ara kararda bu satış işlemini durdurdu. Uluslararası Finans piyasalarının kulislerinde konuşulanlara göre mahkemeye başvuran Fortis hissedarları bu satıştan memnun değiller. Bankanın yok pahasına BNP Paribas'a geçtiğini düşünüyorlar. Ancak krizin ilk günlerinde çaresiz kalan Fortis'in bu anlaşmaya evet demekten başka çaresi yoktu. Şimdi ortam biraz düzeldi, açılan paketlerle sistem yeniden çalışmaya başladı ve banka çok büyük zararlar yazsa da toparlanmaya başladı. Kritik günlerin bitmesinin ardından bankanın yeniden tek başına ayağa kalkacağını düşünerek dava açan Fortis'in bazı hissedarları şimdi BNP Paribas ile yapılan anlaşmadan vazgeçmek istiyorlar. En azından daha iyi bir fiyat ve anlaşma yapılmasını istiyorlar. Konuyla ilgili görüştügümüz Londra'daki bir Türk bankacı, bu satışı 2001 krizinden sonra Demirbank'ın HSBC'ye satılmasına benzetiyor. Hatırlanacağı gibi HSBC, Kasım 2000 krizinden önce Demirbank'a 1 milyar dolar teklif etmiş ancak alamamıştı. Ancak 2001 Şubat krizinden sonra TMSF'ye devredilen Demirbank'ı HSBC daha sonra 350 milyon dolara satın almıştı. O tarihlerde bir açıklama yapan Demirbank'ın eski sahibi Halit Cıngıllıoğlu, Demirbank'ın kurumsal, bireysel, yatırım bankacılığı ve altyapısıyla, mükemmel yapısı sayesinde dünyanın en büyük bankaları tarafından da beğenildiğini ve ortaklık teklifleri aldıklarını belirterek, "bunlardan HSBC ile ortaklık görüşmeleri kriz ortamı öncesinde sonuçlanma aşamasına gelmiş olması da bunun göstergesidir. Bu fırsatın kaçırılmış olması ülke için büyük kayıptır'' demişti. Bu satış kamuoyunda yıllarca tartışılmış ve eleştiri konusu olmuştu. Londra'daki Türk bankacının deyimiyle şimdi Fortis'çiler de Demirbank gibi ucuza gitmek istemiyor. Belçika hükümetinin istifasına yol açarak siyasi boyut kazanan bu sürecin altında da bu yatıyor. Şimdi piyasalarda bu sürecin galibinin kim olacağı merakla bekleniyor.