Bitcoin'in sonu mu geliyor

Doların ne olacağı her zaman bize en çok gelen sorulardan biri oldu. Son haftalarda ise bitcoin ile ilgili aldığımız sorular dolardan daha fazla olmaya başladı. Bu sorularda bitcoin ile arkasında yatan blockchain teknolojisinin bazen birbirine karıştırıldığını fark ettik. Blockchain ağın şifreleme protokolünün ismi ve bu teknolojinin potansiyel vaad ettiğini söyleyebiliriz. Bitcoin ise bu teknolojiyi kullanan en popüler şifreli (kripto) para birimlerinden biri. Aslında bitcoin’e ve ethereum gibi diğer kripto para birimlerine “currency” yani “para birimi” demek doğru mu? Bir para biriminin önemi, alım-satım işlemlerine aracılık etmesi ve değerin muhafazasını sağlaması fonksiyonlarını ne kadar yerine getirdiği ile ilgilidir.

Bazı istisnaları saymazsak bitcoin gibi kripto para birimleri günümüzde çoğu şirket tarafından alışverişlerde bir ödeme aracı olarak kabul edilmiyor. Bunun sebepleri işlemlerin yavaş olması ve alternatiflere nazaran daha masraflı olması. Bitcoin üretiminde kullanılan enerjinin akıl almaz boyutlarda olduğunu da eklemeliyiz. Örneğin Wired dergisine göre bitcoin üretiminde kullanılan elektrik şu an Sırbistan’ın yıllık tüketiminden fazla. Grist.org isimli web sitesinde yazan Eric Holthaus’a göre Temmuz 2019’da bitcoin’in tüketeceği elektrik ABD’nin bugün kullandığının ötesine geçecek. Şubat 2020’de ise dünyanın şu an tükettiğinden daha fazla elektrik bitcoin üretimine harcanacak. Bu tahminler doğru veya yanlış olabilir. Ancak kullanılan teknolojinin daha verimli yani daha az enerji tüketir hale gelmemesi durumunda bitcoin’in sürdürülebilir olmadığını düşünüyoruz. Şu anki haliyle de bitcoin para birimi olmanın ilk şartını bizce yerine getiremiyor.

Para birimlerinin satın alma gücünü muhafaza etme konusu ise daha karışık. En önemli rezerv para birimi kabul edilen doların bile geçmişi bu konuda parlak değil. Değeri bu kadar hızlı değişen ve para birimlerine nazaran çok kısa bir geçmişi olan bitcoin için bir değer belirlemek pek mümkün değil gibi görünüyor. Çok üzerinde durulmayan ama son derece önemli olduğunu düşündüğümüz bir konu da bitcoinin taban değerini neyin belirleyebileceği... Örneğin para birimlerinde iyi kötü merkez bankaları aşırı değer kayıplarına karşı müdahalede bulunuyor.

Bitcoinde böyle bir müdahaleyi kim(ler) yapacak? Özetle şu anki haliyle bitcoin para birimlerinin iki önemli şartını da yerine getiremiyor. Bu, bitcoin’in fiyatı artmayacak demek değil, ancak bitcoin’i yatırım aracı olarak görmenin de oldukça zor olduğunu düşünüyoruz.