Bir bölgenin kaderini değiştiren insan

Macahel Kafkas balının ‘baş fiyatı’ 250 TL
Hafta sonunu Artvin-Borçka’nın biraz ötesinde,Gürcistan sınırında, Macahel’de geçirdim. Camili ve Düzenli köyleri arasında etrafını yüksek dağların çevrelediği çam ağaçları arasındaki bir düzlükte düzenlenen “Macahel Saf Kafkas Arı ve Bal Festivali”i izledim. Festivalde bu yılın “Kafkas Balı Baş Fiyatı” 250 TL olarak ilan edildi.
Dağ köylerinde yaşayan genç kızlar genç erkeklerhoron oynadı. Şarkılar söylendi. Neşe ve mutluluk dolu bir gün geçirdim. Festivaller dağ köylüleri için çok önemli birliktelik vesilesidir. Bu nedenle tüm çevre insanı çocuğuyla yaşlısı ile katılıyor.
Bu yazıda festivali değil de, Macahel’in kaderini değiştiren saf “Kafkas Arısı Projesi”ni ve bu projenin önderi Nihat Gökyiğit’in çalışmalarını anlatacağım.
Macahel Artvin ili Borçka ilçesi sınırları içinde Karçal dağlarının çevrelediği, Gürcistan sınırına bitişik bölgenin adı. Yolu olmadığından ve de eski SSCB sınırındaki askeri bölge içinde olduğundan bu bölgedeki 6 köyde yaşayan 2 bin insan ekonomik bakımdan yoksul, çaresiz, ilgisiz ve yalnız kalmış. Ancak medeniyetten ve insan tahribatından uzak kalan bölge fauna çeşitliğine sahip. Şırıl şırıl akan dereleri, yemyeşil ormanları ile bir cennet.
Nihat Gökyiğit (1925-Artvin) Tekfen grubunun kurucu ortaklarından. Ama zamanının çoğunu toplumsal etkinliklere ayıran bir aydın girişimci. Tema Vakfı’nın kurucularından. Dünyada 3 önemli arı ırkından biri olan Kafkas Arısı ırkının Macahel’de Camili Köyü çevresinde olduğunu keşfetmiş. Kendi adına kurduğu A. Nihat Gökyiğit Vakfı ve Tema Vakfı’nın ortaklaşa desteği ile bu bölgede Kafkas Arısı ırkını koruyacak, geliştirecek ve Kafkas Arısı Balı üretimini teşvik edecek bir projeyi başlatmış.
Neler görürsün gezsen Anadolu’yu
Tarım Bakanlığı bölgeyi Gen Koruma Alanı ilan etmiş. Uluslararası kuruluşlar bölgeyi dünyanın en önemli 25 karasal “Ekolojik Bölgesi” olarak tanımlamış. Devlet, yolu olmayan bu bölgeye, Borçka’dan ulaşımı sağlamak için dağları yararak 40 km.lik yol inşa etmeye başlamış. Camili Köyü Macahel’in merkezi konumunda 300 nüfuslu bir köy. Şimdi Tema ve A. Nihat Gökyiğit vakıflarının desteği ile köylüler bal yerine saf Kafkas Arısı kolonileri oluşturacak saf Ana Arı üretimi yapıyorlar. Bu saf ana arılarla bölgede Kafkas Arısı Balı üretiliyor. Bölgenin balı gerçekten saf.Sadece o kadarla da değil. Tema etiketi ile satılan balların menşei ve saflığı yurtiçindeki ve dışındaki laboratuvarlarda kontrol ettiriliyor.
Tekrarda yarar var. Önemli olan (1) Macahel Bölgesi’ni Kafkas Arısı ırkı dışındaki arılardan tecrit etmek. (2) Bölgedeki tabiat şartlarından yararlanarak saf Kafkas Arısı Kolonileri ile Kafkas Arısı Balı üretimini artırmak. (3) Damızlık Kafkas Arısı üretmek. (4) Damızlık Kafkas Ana Arılarını isteyen üreticilere göndererek, Türkiye genelinde verimli ve kaliteli bal üretimini sağlamak.
Macahel’de bugün yılda 7.500 damızlık ana arı üretiliyor. İsteyen arıcılara gönderiliyor.
Bir kişi bir bölgeyi değiştirir mi?
Sonuç: Festival alanında yanımda oturan köylü “Bak hocam” dedi. “Biz önceleri, bu adam buralarda neden gezinip duruyor diyerek Nihat Gökyiğit’in önemini kavrayamadık. Ama, o bizim Macahel’in kaderini değiştirdi. Biz bahçemizde dolanan arının kıymetini bilmezdik. Başkaları da bilmezdi. Bak şu arkamızdaki dağ Balıklaya Dağı. Onun öte yamacındaki insanlar bal üretiyor. Kilosu 25 TL. Biz Macahel’de bal üretiyoruz. Bu yıl baş fiyatı 250 TL. Bu farkın arkasında kalite var. Bunu kurslara giderek öğrendik. Bunun arkasında tanıtım var. Markamız ünlendi. Kimse Macahel nerede bilmezdi. Şimdi insanlar öğrendi. Şimdi hemen her köylü evini pansiyona çeviriyor. Yolumuz açıldı. Hayatımız değişti. Bütün bunlar bir yılda olmadı, Nihat Gökyiğit 14 yıldır buraya geliyor, gidiyor, insanları eğitiyor.”
Gökyiğit’in Macahel Projesi’nden çok etkilendim. Bu vesile ile arıcılık ve bal konusunda çok şey öğrendim. İleride yazacağım. (Bal meraklılarına: Tema etiketli kavanozların etiketinde kavanozdaki balın özelliği anlatılıyor. Macahel ballarını da Tema ve Saklı Cennet etiketli kavanozlarda satın alabilirsiniz.)
Güngör Uras/Milliyet