Biden'la Ortadoğu'da dengeler değişir mi?

ABD’de başkanlık seçimini kazanan Joe Biden’in, görevi devralacağı Donald Trump'ın Ortadoğu'daki “dürtüsel” politikalarının tersine, daha geleneksel bir ABD duruşuna geri dönmesi ve bölgesel jeopolitiği yeniden belirleyerek, İran'la yeniden ilişki kurması bekleniyor.

Trump’ın iktidarı döneminde izlediği alışılmadık stratejiler, Ortadoğu'nun siyasi manzarasını dönüştüren, baş döndürücü başarıların yanı sıra riskli hamleler ve başarısız girişimleri de beraberinde getirdi.

ABD, Trump döneminde 2015 yılında İran ile imzalanan nükleer anlaşmadan tek taraflı çekilirken, İran Devrim Muhafızları Ordusu Komutanı Kasım Süleymani’nin öldürülmesine yeşil ışık yaktı.

İsrail büyükelçiliğini Kudüs’e taşıyan ABD, bu konudaki uluslararası konsensüsü bozarken, Trump’ın stratejik öneminin azaldığını düşündüğü bölgedeki Amerikan askeri varlığı düşürüldü.

Orta Doğu’da dengeler nasıl değişecek ?

Biden’in seçilmesiyle ABD’nin petrol zengini bu bölgedeki ülkelere yönelik insan hakları alanında ve silah satışlarında daha katı bir tutum sergilemesi bekleniyor.

Avrupa Dış İlişkiler Konseyi (ECFR) tarafından kaleme alınan bir raporda, Biden yönetiminin hem İran gibi konularda ABD politikasının yeniden belirlemesi hem de bölge genelinde normatif değerlere saygı gösterilmesi için çalışacağı görüşü dile getirildi.

Bu raporda, Biden’in İran’ın da sorumluluklarını yerine getirmesi halinde, Tahran ile bir çok alanda diplomasi yürütmeyi hedeflediğinin altı çizildi.

Trump’ın bölge liderleriyle geliştirdiği ikili ilişkiler başta Saudi Arabistan olmak üzere monarşiyle yönetilen ülke liderlerine daha rahat hareket etme imkanı tanımıştı.

İş dünyasından gelen ve ticareti ön plana çıkaran politikalarıyla Trump, bir önceki başkan Barack Obama’dan oldukça farklı bir yöntem izleme yoluna gitti.

ABD sadece geçen hafta, İsrail ile diplomatik ilişki kuran Birleşik Arap Emirlikleri’ne 10 milyar dolar değerinde F-35 savaşa uçağı satma konusunda anlaşmaya vardı.

Bir çok uzmana göre, Suudi Arabistan, “bölgede kendi çıkarlarını daha iyi koruduğu” ve İran’a önemli ölçüde baskı uyguladığı gerekçesiyle Trump’ın yeniden seçilmesini destekleyen Arap ülkelerinin başında geliyordu. Bu ülkelerin şimdi Biden’in, bu politikalardan vaz geçmesinden endişe duyduğu biliniyor.

Beyaz Saray ayrıca, Yemen’e yaptığı müdahaleler ve Türkiye’de işlenen Cemal Kaşıkçı cinayeti yüzünden Riyad aleyhine Kongre’de alınacak kararlara karşı çıktı.

Filistinle ilişkiler nasıl olur?

Fransız Haber Ajansı’nın haber analizinde, “Biden’in bölgesel stratejisi, Trump’ın, Libya savaşını bitirmek, Türkiye’yi kontrol altına almak ve Irak’taki saldırı tehdidinin önüne geçmek için belirleyici karar alamadığı ve ihmalkarlık veya yanlış yönetimle suçlandığı zor konularda uğraşmak zorunda kalacak.” yorumu yapıldı.

Yine uzmanlara göre Biden’in ABD yönetimine küskün Filistinlilerle barışmak için temas kurması artık şaşırtıcı olmayacak.

Avrupa Dış İlişkiler Konseyi’ne göre, Biden’in, ABD'nin Filistinlilere yaptığı yardımı tekrar başlatma, Washington'daki Filistin temsilciliğini yeniden açma ve İsrail-Filistinli krizinde geleneksel iki devletli pozisyona geri dönerek Trump döneminin sıkıntı yaratan politikalarından da vaz geçmesi gündeme gelebilir.

Trump: Seçimde usulsüzlük yapıldı

Trump'tan yeni açıklama: İddialar incelenmeli

Trump'ın görevdeki 4 yılı nasıl geçti?