Bernanke gidecek mi, kalacak mı?

Adına kitaplar yazılan, 1929 Büyük Buhran'dan sonra dünyayı yaşadığı en büyük krizden çıkarmak için dümene geçen ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Ben Bernanke'nin görevinde kalıp kalmayacağı hala meçhul. Bernanke'nin geleceği ise gevşek para politikasına devam edilip edilmeyeceğinin sinyalini verecek bugünkü FED toplantısı sonrası gündemin daha da üst sıralarına oturacak. Bernanke'nin görev süresi aslında 31 Ocak 2010'da yani 5 ay sonra doluyor. Ancak Bernanke'nin FED koltuğunda bir iki sene daha oturup oturmayacağı aylar önceden tartışılmaya başlandı. Ekonomistler ise FED'in başında Bernanke'nin kalıp kalmaması gerektiğini konusunda ikiye bölündü. Bernanke'den yana olan kamp FED'in dümeninde aynı ismin devam etmesinden yana. Karşıt kampta ise Bernanke'yi krizi öngöremediği için hatalı, uygulamalarda geç kaldığı için yetersiz bulanlar var. Son olarak Nobel ödüllü ünlü ekonomist Paul Krugman, Bernanke'nin görevinde kalması gerektiğini, çünkü Bernanke'nin FED'i son çare haline getirdiğini, bankacılık sistemi sermaye bulmakta zorlanınca Bernanke'nin FED'i piyasaya sürdüğünü belirtti. Bloomberg'e konuşan Krugman, Bernanke'nin ikinci bir dönem daha koltukta kalmayı hakettiğini ve çok iyi bir iş çıkardığını söyledi. Krugman, "Krizin bu noktaya geleceğini göremese de ve krizin ilk aşamalarında müdahale etmekte geç kalsa da bu tip bir krizi dindirebilecek onun gibi birini bulmak" oldukça zor diye konuştu. Krugman'dan önce krizi öngörmesiyle tanınan "kahin ekonomist" Nouriel Roubini de Bernanke'nin görevde kalması gerektiğini ileri sürmüştü. Yolda daha çok çukur var Ancak Anna Schwartz başta olmak üzere bir grup ekonomist de Bernanke'nin artık köşeye çekilmesi gerektiği görüşünde. Ünlü ekonomist Milton Friedman'la ortak olarak yazdığı kitapları ile tanınan Schwartz, Bernanke'nin izlediği politikalarda hata yaptığını ve bankanın hedeflerini gerçekleştirmesini açık bir şekilde engellediğini iddia ediyor. Schwartz, Bernanke'nin Bear Stearns ve Lehman Brothers'ı kurtarma sebebini açıklayamadığını düşünüyor. Bir başka Nobel ödüllü ekonomist Gary Becker ise Bernanke'nin ekonomik iyileşme gerçekleşirken enflasyonu düşürmek konusunda başarılı olamayacağını iddia ediyor. Bir diğer Nobel ödüllü ekonomist Joseph Stiglitz ise geçen hafta ekonomide çok yavaş bir iyileşme beklediğini ve Bernanke'nin yerine de başka bir isimin geçme olasılığının yüksek olduğunu söylemişti. "Önümüzdeki yolda daha bir çok çukur var" diyen Stiglitz, "Ticari emlakta sorunlar var, mortgage piyasasına ilişkin daha bir çok iflas haber duyacağımıza eminiz ve bankaların durumundan da emin değilim" şeklinde konuşmuştu. Bernanke lobi çalışmalarında Öte yandan Bernanke de koltuğuna tutunabilmek için lobi çalışmalarını hızlandırmaya başladı. The Wall Street Journal gazetesine makale yazarak ve televizyon programlarına konuk olarak çoğu zaman eleştirilen hamlelerini savunan Bernanke, "Bir finansal krizde büyük firmaların çökmesine izin verirseniz, bu tüm sistemi götürür" ifadelerini de kullanarak Bear Stearns ve Lehman Brothers'a neden müdahale edildiğini açıklamaya çalıştı. Bernanke'nin liderliğinde gelmiş geçmiş en büyük krizlerden birini yönetmeye çalışan FED, gösterge faizlerini yüzde 0 düzeyine kadar çekti. Geçen sene ise piyasaya sürülen para 1.1 trilyon doları buldu. Bear Stearns ve ABD'nin en büyük sigorta kuruluşu AIG'nin iflasını önleyerek FED krizin bir tsunamiye dönüşmesini engelledi. Devlet tarafından bankaların elindeki batık varlıkları satın alıp sektörün bilançolarını temizlemeye yönelik 700 milyar dolarlık TARP operasyonuna da FED tarafından destek verildi. Ekonomiyi canlandırmak için yaptığı harcamalarda gaza basınca FED bütçesini geçen sene 2 trilyon dolara kadar çıkardı. Hazine tahvili alımlarına giderek de bir ilke imza attı ve 30 Temmuz itibariyle FED'in elindeki hazine tahvillerinin büyüklüğü 695 milyar doları buldu. Bu, bir yıl öncenin aynı dönemine oranla 216 milyar dolar daha fazla bir rakam. Bunun yanı sıra FED yaklaşık 500 milyar dolarlık mortgage kredilerine dayalı tahvilleri de satın alarak bankacılık sistemini rahatlatmaya çalıştı. Bernanke'nin kilit kriz adımları: * Eylül 2007'den itibaren faizleri 9 kere indirdi ve yüzde 5,25'ten yüzde 0 düzeyine düşürdü. * Piyasaya 1.1 trilyon dolar para sürdü * Harcamaları finanse edebilmek için bütçesini 2 trilyon dolara çıkardı * Lehman Brothers ve Bear Stearns'e müdahale etti * 700 milyar dolarlık TARP operasyounda kilit rol oynadı * Hazine tahvili satın alımlarında gaza bastı * 500 milyar dolarlık mortgage kredisi satın alarak bankalara destek oldu REFERANS