Başarıyı şekillendiren 13 zeka türü

FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Zeka, başarının bir numaralı anahtarı olmasa da en önemli bileşenlerinden biri olarak kabul ediliyor.

Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, zekanın da çeşitleri bulunuyor. Her ne kadar ana akım psikoloji tarafından eleştirilse de, çoklu zeka teorisi, zeka türlerine göre insanların kişisel yaşamlarından işlerine, spordan ilişkilerine kadar farklı alanlarda performans göstermelerine yardımcı olabilecek veriler içeriyor.

13 zeka türü

ABD’li yatırımcı ve yazar Steve Burns’ün New Trader U’da yer alan bu makalesi, özellikle gelecek planı aşamasında, gerek kariyer gerekse ilişkiler anlamında kişilerin ön almasını ve daha sağlıklı seçimler yapmasını sağlayacak bilgiler içeriyor.

Şu ana kadar tespit edilen en az 13 farklı zeka türü bulunuyor. Akıllı olmanın bu farklı yolları, hayattaki başarınıza katkı sağlama potansiyeli taşıyor. Burns, söz konusu zeka türleri arasında hiyerarşik bir sıralama yapmadığını ifade ederek şöyle diyor: “Sahip olduğunuz ve gerçek dünyada hedeflerinize ulaşmak için kullandığınız zeka türü, sizin için en iyi zeka türüdür. Herkes bir dahidir. Ama siz bir balığı ağaca tırmanma yeteneğine göre yargılarsanız, o tüm hayatını aptal olduğuna inanarak geçirecektir.”

Entelektüel zeka

Entelektüel zekanız (Intelligence Quotient - IQ) basitçe problem çözme testleri kullanılarak ölçülen muhakeme yeteneğini temsil ediyor. Pek çok saygın çalışmaya göre, IQ testlerinde daha yüksek puan alan çocuklar, ortalama olarak, hayattaki geleneksel başarı ölçütleri olan akademik başarı ve ekonomik başarıda daha başarılı oluyor. Bu çocukların daha sağlıklı ve daha uzun bir yaşama sahip olma olasılıklarının da daha yüksek olduğu kabul ediliyor.

Ancak hayattaki gerçek güç çoğunlukla sosyal ve duygusal zeka, yaratıcılık ve kişisel farkındalık gibi IQ'nun test etmediği alanlarda geliyor. Hayat bir sınav değil, bir süreç. Genel olarak hayattaki başarı neredeyse her zaman ilişkilerle, diğer insanlara değer katmakla ve bir takım halinde bir araya gelip çalışmakla ilgili oluyor.

Duygusal zeka

Duygusal zeka, (Emotional Quotient - EQ) duyguları tanımlayacak, anlayacak ve aynı zamanda yönetecek kadar akıllı olmaya karşılık geliyor. Bu yetenek, duygular konusunda akıllı olduğunuz ve onları ortaya çıktıkça tanıyabildiğiniz, anlamlarını yorumlayabildiğiniz ve duygularınızı düzenleyebildiğiniz anlamına geliyor.

Duygusal açıdan zeki olmak aynı zamanda başkalarında ortaya çıkan duyguları da görebilmeniz anlamına da gelir. EQ, IQ'dan farklı bir nitelik taşıyor ve en zeki insanların çoğu, kendi duygularının veya başkalarının duygularını nasıl etkilediklerinin farkında olmayabiliyor.

Sosyal zeka

Sosyal zeka, (Social Quotient - SQ) bireylerin ilişkiler kurmasına yardımcı olur ve kişinin yaşamının birçok yönü için önemlidir. Bireyin dostluklar ve ittifaklar kurmasını sağlar ve kişinin istismar edilmesine karşı yardımcı olur.

Bu, ailenizle yakın ilişkinizi sürdürecek, arkadaşlıklarınızı kalıcı kılacak ve iş için sosyal bağlantı ağları oluşturacak kadar zeki olmayı ifade eder. Sosyal zeka, insanlara karşı akıllı olma sanatıdır.

Uyumsal zeka

Uyumsal zeka (Adversity Quotient - AQ) üstesinden gelinene kadar hayattaki durumlarla, problemlerle ve engellerle yüzleşme yeteneğidir. İyi bir uyumsal zekaya sahip bir kişi, engellerle tutarlı ve etkili bir şekilde yüzleşebilecek ve hedeflerine ulaşmak için fırsatlardan yararlanabilecektir.

AQ, hedeflerinize ulaşmakta zorluk çektiğinizde yola devam edecek kadar akıllı olmayı ifade eder. Buna cesaret sahibi olmak da denir. ABD’li akademisyen, psikolog ve popüler bilim yazarı Angela Duckworth'a göre, “Cesaret, uzun vadeli hedefler için tutku ve azme sahip olmaktır. Cesaret hakkında düşünmenin bir yolu, cesaretin ne olmadığını düşünmektir. Cesaret yetenek değildir. Cesaret şans değildir. Cesaret şu an için bir şeyi ne kadar yoğun istediğinizle ilgili değildir. Bunun yerine cesaret, bazı araştırmacıların ‘nihai kaygı’ olarak adlandırdığı şeye, yani yaptığınız neredeyse her şeyi organize edecek ve ona anlam verecek kadar önemsediğiniz bir hedefe sahip olmakla ilgilidir. Ve cesaret bu hedefe sadık kalır.”

Finansal zeka

Finansal zeka, (Financial Quotient - FQ) paranın nasıl çalıştığını anlayarak zenginliği hem oluşturma hem de yönetme yeteneğidir. Finans, entelektüel olmaktan çok davranışsaldır ve çoğunlukla öz kontrol, öz disiplin ve eylem tutarlılığı ile ilgilidir.

Finansal okuryazarlık bütçe yapmayı, yatırım portföyü oluşturmayı ve para kazanmayı anlamaktır. Finansal zeka, bütçenizi takip edecek, yatırımlarınıza tutarlı bir şekilde para yatıracak ve her hafta gidip para kazanacak kadar zeki olmaktır.

Çoğu insan, disiplinli bir strateji izleyecek finansal zeka eksikliği nedeniyle borsada para kazanamaz. Ödeyemeyeceğiniz bir şeyi satın almak istediğinizde kendinize hayır diyememeniz de FQ'nuzun düşük olduğunu gösterir. Yüksek FQ'ya sahip biri, tasarruf yoluyla iyi bir savunma stratejisiyle güç kazanarak iyi bir finansal saldırı oyunu oynayabilir.

Besin zekası

Beslenme zekası, (Nutrition Quotient - NQ) insanların yaptıkları yiyecek seçimlerinde ne kadar zeki olduklarına işaret eder. Yiyecek ve içeceklerin tüm iyi ve kötü etkileri tek bir yönüyle ele alınmamalıdır. Bir diyetin tam beslenme profili, yüksek NQ'ya sahip kişiler tarafından çok daha iyi anlaşılır.

NQ'su yüksek olan kişiler, besin açısından yoğun ve düşük kalorili bütün gıdaları yer; günlük kalori alımlarına dikkat eder ve yiyecek seçimlerinden yeterli miktarda vitamin, mineral, sağlıklı yağ, lif ve protein almayı planlarlar.

NQ, tükettiğimiz şeyler üzerinde bilgi, seçim ve öz kontrol sahibi olmak demektir. Düşük NQ'ya sahip insanlar, farklı yiyecek türlerinin sağlıkları, enerjileri ve zihinsel durumları üzerindeki etkilerini gerektiği kadar anlayamaz.

Pozitif zeka

Pozitif zeka bölümü (Positive Quotient - PQ), iyi düşüncelere ve hayatımızdaki olayların iyi yönlerine odaklanarak zihinsel yetenekleri güçlendirmek için kullanılır. Pozitif zeka, zihninizin pozitif olduğu ve dünyadaki ve kendi hayatınızdaki iyiliği görerek enerji yarattığı zamanın yüksek yüzdeye sahip olmasıdır. Kendi dürtülerinizi ve hareket etme yeteneğinizi bastırmayarak tüm potansiyelinize ulaşmanıza olanak tanıyan çok önemli bir faktördür.

Olumluya odaklanacak kadar akıllı olmak, insanların kötü enerjiye hapsolmalarını engeller. Olumlu bir zihniyetin, içsel şüphe zihinsel enerjiyi azalttığından, olumsuzluk ve gerçekçilik üzerinde bir üstünlüğü vardır. Yüksek bir PQ, insanlarda, nesnelerde ve durumlarda mevcut iyiliği görür ve mevcut gerçeklikten bağımsız olarak eninde sonunda iyi sonuçların olduğunu varsayar.

Manevi zeka

Manevi zeka, (Spiritual Quotient - SPQ) en temel zekamız olabilir. Dünyanın nasıl olması gerektiğine dair vizyonumuzun yanı sıra hayattaki amacımızı ve anlamımızı geliştirmek için kullandığımız zekadır. Maneviyatımız, temel değerlerimizi belirleyebilir. Kendimizden daha büyük bir şeye inanmamızı ve daha iyi bir insan olmak için çabalamamızı sağlar. Yaptığımız şeylere neden inandığımızın temelini oluşturur.

Manevi zeka, evrendeki yerimize ilişkin temel inançlarımız, gerçekleştirdiğimiz eylemleri belirleyen değerleri yaratan ahlaki ve teolojik inançlarımız için zihinsel modelimizi oluşturur. Manevi zekamız duygumuzun veya sorumluluğumuzun, alçakgönüllülüğümüzün ve mutluluğumuzun ortaya çıkabileceği yerdir.

Deneyim odaklı zeka

Deneyim odaklı zeka, (Experience Quotient - XQ) kişisel veya iş ilişkisi içinde olduğunuz kişilerin beklentilerini anlama ve onların aradıkları değeri yaratarak arzu ettikleri sonuçlara ulaşabilme yeteneği ve becerisine karşılık gelir.

Kritik insan becerilerinden biri, insanların bizden beklentilerini anlayacak kadar zeki olmaktır. Eşimiz, çocuklarımız, patronumuz veya müşterimiz olsun, insanların bizden ne istediğini bilmek başarı için çok önemlidir.

Dijital zeka

Dijital zeka, (Digital Quotient - DQ) kârlılığı optimize etmek veya kişisel olarak yaşam kalitesini artırmak için iş dünyasında yeni dijital teknolojiler ve uygulama alanlarının farkında olmayı ifade eder. Bu, mevcut ve yeni ortaya çıkan dijital teknolojiler, yetenekler, platformlar, bilgi işlem gücü ve işlem hızı konusunda güncel kalacak kadar zeki olmayı tarifler.

Vizyoner zeka

Vizyoner zeka, (Vision Quotient - VQ) matematikle birlikte gerçekleri kullanarak mevcut eğilimlerin geleceğe yönelik gidişatını yansıtıp mevcut eğilimleri belirleme ve gelecekteki eğilimleri doğru bir şekilde tahmin etme yeteneğine karşılık gelir. Yenilikçi düşünerek, şu anda bulunduğunuz yerden gelecekte olmak istediğiniz yere kadar olan boşlukları dolduracak kadar zeki olmayı ifade eder.

Yaratıcı zeka

Yaratıcı zeka, (Creative Quotient - CQ) yeni bir durumda mevcut bilgi, deneyim ve bilgiler arasında bağlantı kurabilme, tüm potansiyel ve olası sonuçları keşfedebilme ve yepyeni fikirler üretebilme yeteneğidir.

Yüksek yaratıcı zeka, insanların bir durumla, işle ilgili tutarlı yeni fikirler bulmasını sağlar. Bu daha üst düzey düşünmeye, insanların kişisel yaşamlarında ve kariyerlerinde sürekli değişikliklere daha iyi yanıt vermelerine olanak tanır.

Teknik ve etik zeka

Teknik ve etik zeka, (Technical And Ethical Competencies Quotient - TEQ) yüksek dürüstlük, bağımsızlık ve ilkeselliği korurken faaliyetleri tanımlanmış bir standartta gerçekleştirme beceri ve yeteneğidir. Uzun vadede her şeyinizi kaybetmenize neden olacak sonuçlar için kısa vadede dürüstlüğünüzden, kurallarınızdan, yasalarınızdan ödün vermeyecek kadar zeki olmaya işaret eder.

Başarıda şansın rolü nedir?

Başarı için çıktılara değil sürece odaklanın

Başarılı girişimcilerin 8 özelliği

Başarı için uzak durmanız gereken 10 sabah rutini

Başarılı insanlar güne nasıl başlar? İşte 10 sabah rutini...