Başarı mı acı fren mi?

Türkiye ekonomisi geçen yıl yavaşlayarak, beklentilerin altında, yüzde 2.2 büyüdü. Büyüme, 2012 yılının tamamında bir önceki yıla göre sert biçimde gerileyerek hem beklentilerin, hem de Orta Vadeli Plan (OVP) hedefinin altında kaldı. OVP’de büyümenin 2012 yılında yüzde 3.2 olması bekleniyordu. Beklentiler ise yüzde 2.6 civarında bir büyümeye işaret ediyordu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye’nin gayri safi yurtiçi hasılası (GSYH) 2012’nin tamamında yüzde 2.2 büyüyerek cari fiyatlarla 786.3 milyar dolara çıktı. İhracatın büyümeye olumlu katkısına karşılık iç talepteki daralma büyümeyi aşağı çekti.
2011 yılında ise büyüme yüzde 8.5 olarak gerçekleşmişti. Ancak TÜİK, dün 2011 büyüme verisini yüzde 8.5’ten yüzde 8.8’e revize ettiğini açıkladı. Türkiye 2012’ye yüzde 4 büyüme hedefiyle başlanmış ancak daha sonra bu rakam yüzde 3.2’ye çekilmişti. TÜİK, Türkiye’nin 2012’nin 4. çeyreğinde ise önceki yılın aynı döneme göre yüzde 1.4 büyüdüğünü bildirdi.
‘Canlanma başladı’
Büyüme kompozisyonuna bakıldığında yurtiçi tüketim büyümeyi 0.6 puan aşağı çekerken, devletin nihai tüketim harcamaları 0.9 puan, devletin yatırım harcamaları 1 puan yukarı taşıdı. Özel yatırımlar büyümeyi 1.9 puan, stok değişimleri ise 0.9 puan aşağı çekerken, net ihracatın katkısı 2.9 puan oldu. Geçen yıl en hızlı büyüyen sektör yüzde 6.6’yla gayrimenkul, kiralama ve iş faaliyetleri oldu. Eğitim yüzde 4.3, sağlık yüzde 5.3, ulaştırma yüzde 3.2, ticaret yüzde 0.1, inşaat yüzde 0.6, imalat sanayi yüzde 1.9, tarım yüzde 3.5 büyüme gerçekleştirdi.
Ekonomistler reel sektör güven endeksi, sanayi üretimi gibi öncü göstergelerin 2013’ün ilk çeyreğinde büyümede yavaş da olsa canlanmanın başladığına işaret ettiğini, asıl toparlanmanın ise bu yılın ikinci çeyreğinde geleceğini düşünüyor. Ekonomistler bu yıl Merkez Bankası politikaları, not artışı ve küresel ekonomideki seyrin de büyümede etkili olmasını bekliyor.
‘İç talep kıpırdanıyor’
Burgan Yatırım Başekonomisti Haluk Bürümcekçi: “İç talep kaynaklı bir kıpırdanma başladı. Büyümenin 2013 yılının ilk çeyreğinde geçen yılın son çeyreğine göre daha güçlü olacağının ilk işareti ocak ayı sanayi üretiminden alındı. Bize göre hızlanma ancak ikinci çeyrekte belirginleşir.”
‘Hedefin üzerinde kara bulutlar var’
Ata Yatırım Başekonomisti Gülay Elif Girgin: Bu yılın 1. çeyreğinde hafif bir toparlanma gözlendi. Ama bu bizi yüzde 4 büyüme hedefine taşır mı? Bu soru işareti. Yüzde 4 tahminimi değiştirmemekle, küresel risklerden dolayı hedefi üzerinde kara bulutlar dolaştığını söyleyebilirim.”
‘Büyüme %4.8’i bulur’
Garanti Ekonomik Araştırmalar: “Yıl genelinde büyüme tahminimiz yüzde 4.8. Ancak Avrupa ekonomisi kaynaklı risklerin artması, sermaye girişlerinin zayıflaması ve son günlerde Merkez Bankası’nın TL likiditesini sıkması büyüme tahminimiz üzerinde aşağı yönlü riskleri oluşturuyor.”
İKİ BAKANDAN İKİ FARKLI BAKIŞ
Türkiye’nin yüzde 2.2’lik 2012 yılı büyüme oranına ekonomi yönetiminin iki ismi farklı farklı açıdan baktı. Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, “Daha fazlasını hak ediyorduk, biraz ‘acı fren’ oldu. Biz çok rahat bir şekilde 4.2, 5.2, 6.2 de büyüyebilirdik. Bu gücümüz var. 300 kilometre hızla gidecek bir otomobiliz biz” diyerek yüzde 2.2’lik büyümeyi önemli bulduğunu fakat bunun yeterli olmadığını kaydetti. Çağlayan, “Ne yazık ki büyümenin bir tarafı eksik kaldı. Ben hem iç talebin hem net ihracatın katkı vermesi gerektiğine inanıyorum. Gelecek yıllarda da bunu göreceğimizi düşünüyorum” dedi.
‘Yüzde 4 büyürüz’
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ise, büyümeye ilişkin yaptığı açıklamada, “Küresel ekonomideki yavaşlamaya, en büyük ticaret ortağımız olan AB’deki krizin derinleşmesine, bölgemizde artan jeopolitik gerginliklere ve yüksek seyreden petrol fiyatlarına rağmen Türkiye’nin yüzde 2.2 büyümüş olması bir başarıdır” ifadesini kullandı.
Şimşek, bu yıl büyümenin dengeli biçimde hızlandığı bir yıl olacağını ve Orta Vadeli Program’da öngörüldüğü üzere yüzde 4 civarında gerçekleşmesini beklediklerini söyledi.