Bankaların karı yılın ilk yarısında geriledi

TBB'nin yayınladığı 'Türkiye Bankacılık Sistemi' raporuna göre, Aralık 2014 itibariyle yüzde 12,1 olan ortalama özkaynak karlılığı, Haziran 2015 tarihinde yüzde 11,9’a geriledi. Özkaynak karlılığı ile risksiz yatırım aracı olan Devlet iç borçlanma faizi arasındaki fark daralmaya devam etti. Yılın ilk altı ayında kar hacmi geçen yılın aynı dönemine göre TL bazında yüzde 11 artmış, dolar bazında ise yüzde 12 oranında azaldı. Özkaynak karlılığının düşmesinin ana nedenleri, bankaların maliyetlerini artıran ve gelirlerini sınırlandıran düzenlemeler ile sorunlu krediler için ayrılan özelkarşılıklardaki artış oldu.
 
Bankacılık sektörünün sermaye yeterlilik rasyosu geçen yılın aynı dönemine göre 1 puan gerileyerek yüzde 15,4 seviyesinde gerçekleşti.
 
Raporda şu bilgiler verildi:
 
"Makroihtiyati tedbirler nedeniyle, 2014 yılında büyüme hızında yavaşlama görülen bireysel krediler 2015 yılının ilk yarısında düşük bir ivmeyle ve sınırlı da olsa hızlanmaya başlamıştır. Kurumsal kredilerde ise canlı bir seyir izlenmiştir. Takipteki kredilerin toplam kredilere oranı Haziran 2015 itibariyle yüzde 2,7 seviyesinde gerçekleşmiştir.
 
Kredilerin toplam mevduata oranı yüzde 116 düzeyindedir. TL’nin yabancı paralar karşısında değer kaybının hızlanmasının da etkisiyle yabancı para mevduatın toplam mevduat içindeki payı yükselmiştir. Toplam mevduatın toplam aktiflere oranı geçtiğimiz yılın aynı dönemine kıyasla değişmemiştir.  
 
Bilanço toplamı, Haziran 2015 itibariyle, geçen yılın aynı dönemine göre TL bazında yüzde 21,8 oranında büyüyerek 2.107 milyar TL (785 milyar dolar) olmuştur. Haziran 2015 itibariyle mevduat, kalkınma ve yatırım bankalarının toplam aktiflerinin gsyh’ya oranının yüzde 116 olarak gerçekleştiği tahmin edilmektedir.
 
Haziran 2014’e kıyasla, toplam aktifler mevduat bankalarında yüzde 21,6 ve kalkınma ve yatırım bankalarında yüzde 26,5 oranında artmıştır.
 
Haziran 2015 itibariyle, geçen yılın aynı dönemine göre, toplam aktifler içinde kamu bankalarının ve yabancı bankaların payları birer puan artışla yüzde 31’e ve yüzde 16’ya yükselirken, özel bankaların payı yüzde 50 olmuştur. Kredi stoku içinde, kamu bankalarının payı iki puan artarak yüzde 31’e yükselirken, özel bankaların payı bir puanlık artış ile yüzde 51 olmuştur. Yabancı bankaların payı azalmıştır.
Mevduat tarafında kamu bankalarının payı yüzde 33 ile aynı kalırken, özel bankaların payı bir puan azalarak yüzde 51’e gerilemiş  yabancı bankaların payı ise 1 puan artarak yüzde 16’ya yükselmiştir.
 
Bireysel kredilerin yıllık büyümesi Mart 2015 itibariyle yüzde 10 düzeyinde gerçekleşmiş, kısmi canlanma 2015 yılının ikinci çeyreğinde de devam etmiştir. Bireysel krediler içerisinde kredi kartlarında yıllık bazda gerileme eğilimi artışa dönmüş  konut kredilerinin büyüme hızı da yükselmiştir. Kurumsal krediler de yıllık bazda yüzde 31 artmıştır.
 
Kredilerin toplam aktiflere oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre değişmemiş ve yüzde 63 olmuştur. Kredi mevduat oranı Haziran 2014’e göre 5 puan artarak yüzde 116’ya yükselmiştir. Haziran 2015 itibariyle, bu oran kamu bankalarında yüzde 105, özel bankalarda yüzde 112 ve yabancı sermayeli bankalarda yüzde 114 olmuştur.
 
Takipteki krediler, yıllık olarak ve sabit fiyatlarla yüzde 20 oranında artmıştır. Buna karşılık, takipteki kredilerin toplam kredilere oranı yılın ilk yarısında bir önceki yılın aynı dönemine göre bir değişim göstermemiş ve yüzde 2,7 seviyesinde gerçekleşmiştir. Aynı dönemde, özel karşılıkların takipteki kredileri karşılama oranı yüzde 76 olmuştur. Öte yandan, varlık yönetim şirketlerine satılan takipteki alacakların toplam kredilerin yüzde 1’i düzeyinde olduğu hesaplanmaktadır.
 
Bankacılık sektörünün mevduat dışı kaynaklarındaki yüksek oranlı büyüme yılın ilk yarısında devam etmiştir. Mevduat dışı kaynaklar yıllık bazda yüzde 30, bankalar tarafından ihraç edilen menkul kıymetler ise yüzde 40 oranında artarak 101 milyar TL’ye ulaşmıştır. YP kalemlerin TL karşılığının yüzde 71’e ulaştığı mevduat dışı kaynakların artışında TL’nin değer kaybı da etkili olmuştur. Mevduatlar içinde TL tasarruf mevduatlarının payı bir önceki yılın aynı ayına göre 2 puan düşüş ile yüzde 33’e gerilerken, TL’deki değer kaybının etkisiyle döviz tevdiat hesaplarının payı 3 puan artış ile yüzde 40’a yükselmiştir. Özkaynakların yıllık büyümesi yüzde 14 ile toplam varlıkların büyümesinin altında kalmıştır. Haziran 2015 itibariyle 233 milyar TL (87 milyar dolar) düzeyinde gerçekleşen özkaynakların toplam pasifler içindeki payı da yüzde 11 olmuştur.
 
2015 yılının ilk yarısında bankacılık sektörünün faiz gelirleri yüzde 16, faiz giderleri yüzde 11 oranında artmıştır. Buna bağlı olarak, net Faiz gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre TL bazında yüzde 21 oranında artmış, ancak dolar bazında yüzde 4 gerilemiştir. Faiz dışı gelirler yüzde 10 oranında, faiz dışı giderler ise yüzde 20 oranında artmıştır. Kar hacmi, yılın ilk altı aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre TL bazında yüzde 11 oranında artmış ve 13,2 milyar TL seviyesinde gerçekleşmiştir.
 
YP aktiflerin TL karşılığının toplam aktifler içindeki payı 2015 yılının ilk yarısında bir önceki yılın aynı ayına göre 3 puanlık artış ile yüzde 37  YP pasiflerin TL karşılığının toplam pasifler içindeki payı ise 5 puan artış ile yüzde 46 düzeyinde gerçekleşmiştir. Haziran 2015 itibariyle bankacılık sektörünün net yabancı para pozisyonu -1,2 milyar dolar ile toplam özkaynakların yüzde 1’i düzeyindedir. Toplam aktiflerin yüzde 49’u, kaynakların ise yüzde 77’si 1 yıldan daha kısa vadelidir. 5 yıl ve üzerindeki kalemlerin aktif içindeki payı yüzde 16 seviyesinde iken, bu kalemin toplam pasifler içindeki payı yüzde 4 seviyesindedir.
 
İlk on bankanın toplam mevduat içindeki payları değişmemiş ve yüzde 90 olarak gerçekleşmiştir. Bu bankaların toplam aktifler ve krediler içindeki payları ise 1’er puan gerileyerek sırasıyla yüzde 85 ve yüzde 84 olmuştur.
 
İlk beş banka içinde 2015 yılı Haziran ayı itibariyle 1 kamu bankası ve 4 özel banka yer alırken, ilk on Banka arasında 3 kamu bankası, 5 özel banka ve 2 yabancı sermayeli banka bulunmaktadır.
 
Aktif büyüklüğü 80 milyar doların üzerinde 4 banka ve 40 milyar dolar ile 80 milyar dolar arasında 3 banka vardır. Bununla birlikte, 40 bankanın aktif büyüklüğü 10 milyar doların altındadır.