Bankalar RK'ya baskı mı yapıyor?

Rekabet Kurulu (RK), bazı bankaların aralarında anlaşarak rekabeti ihlal ettikleri gerekçesiyle soruşturma açmış. Soruşturma 1 yıldır devam ediyor. Kanun gereği soruşturma kapsamındaki bankaların genel müdürleri üç gün önce kendilerini savunmak için sözlü savunmada bizzat bulundular.
Bu bankalar hakkında neden rekabet ihlali ile ilgili soruşturma açıldı?
İddia o ki; bu bankalar kamu kurumlarının maaş ödemeleri için promosyon adı altında komisyonlar vererek bu kurumları kendi müşterisi yapıyor. Ancak kurumları kendi müşterileri yapmak için bu bankalar aralarında anlaşarak pazar paylaşımı yapıyor. Diyelim ki bir kurum A bankasından promosyon karşılığı maaşlarını yatırıyorsa, bir başka banka girmesin diye kurumla aralarında centilmenlik anlaşması yapmış.
Kanun ne diyor?
Rekabet Kanunu’nun 4. maddesi bu tür centilmenlik anlaşmalarını “rekabeti sınırlayan” anlaşma olarak görüyor ve yasaklıyor. Aslında bankalar arasında kıyasıya bir rekabet var. Buna rağmen bankalar böyle bir centilmenlik anlaşması yapmış ise bu Rekabet Kanunu’na göre suçtur.
Türkiye’de hem ilk Bankalar Birliği Başkanlığı, hem de Rekabet Kurulu’nun Kurucu Başkanlığını yapmış biri olarak bu olaya tamamen objektif yaklaşmak durumundayım. Sektörde kıyasıya bir rekabetin olduğu gerçeğini kabul ediyorum. Rekabet ihlali ile ilgili yürütülen soruşturmada uzmanların hazırladığı nihai soruşturma raporunu görmedim. İçerikle ilgili bir değerlendirme yapamam. Gördüğüm kadarı ile soruşturma kapsamındaki bankalarımız, kamuoyu oluşturmak ve Kurul üyelerini etki altında bırakmak için “sözlü savunma”ya bizzat genel müdür düzeyinde katılmışlar. Üstelik bu soruşturma nedeniyle borsada değer kaybı yaşadıklarını ve güven kaybına uğradıklarını dile getirmişler. İş bununla da kalmamış. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, verdiği demeçte bankalara arka çıkmış ve Rekabet Kurulu’na aba altından sopa göstermiş.
İhlal yoksa bu endişe neden?
Bankalar, rekabet ihlali yapmış mı yapmamış mı bilemem. Eğer böyle bir ihlal yoksa kimsenin kuşkusu olmasın ki Rekabet Kurulu’ndan onlara bir ceza çıkmaz. Ama!.. Rekabeti ihlal ettikleri yolunda ciddi bulgular varsa ve Kurul da bu yönde karar verirse bu bankaların ceza almaları kaçınılmaz. Soruşturmanın karar aşamasında Kurul üyelerini etki altına almak için “Bankaların hisse değerleri düştü, bilmem ne kadar değer kaybetti. Bankalar itibar kaybediyor” diye demeç vermek neye benziyor biliyor musunuz? Çok ünlü biri adam öldürüyor. TCK’ya göre bunun bir cezası var. Ama deniliyor ki bu adamın itibarı, onuru var, ceza yemesin. Bu doğru bir yaklaşım mı? Kanunlara uymak herkesin görevi. Kanunun yasakladığı suçu işleyen herkese de eşit muamele yapılır ve ceza verilir. Rekabet Kurulu bugüne kadar telekomünikasyon, çimento, medya ve daha birçok sektördeki benzer yöndeki rekabet ihlallerinden dolayı ceza uyguladı. Kimse çıkıp da “Onurumuz kırıldı” diye demeç vermedi. Madem böyle bir uygulama itibarınıza gölge düşürecek, o zaman böyle uygulamanın içinde olmayacaksınız.
Kurul baskı altında
Rekabet Kurulu Başkanı ve üyeleri kara kara düşünüyorlardır. Bir taraftan uygulamak zorunda oldukları bir kanun var. Diğer taraftan Rekabet Kurulu, büyük bir güç olan bankacılık sektörünün hedefi haline getirilmiş, hatta neredeyse bir ekonomik krizin sebebi diye gösterilecek. O da yetmiyor, Başbakan Yardımcısı onlara aba altından sopa gösteriyor. Kurul üyeleri şimdi ne yapsın? Rekabet Kurulu ne karar verirse versin, baskı altında verdiği yorumları yapılacaktır. Özerk bir kurul olan Rekabet Kurulu, bu olayda özgürce bir karar vermemesi için adeta kuşatılmış durumda. Allah onların yardımcısı olsun.
Vatan