Bankalar kredi musluklarını ne kadar açıyor?

Cumhurbaşkanı, önceki gün finans kuruluşları sahiplerini eleştirerek, “Finans sektörü kredi musluklarını açmazsa karşısında bizi bulur” açıklamasını yapınca, “para alış-veriş kurumları” olan bankaların kredi musluklarını ne kadar açtığını rakamlarla irdeleme gereğini duydum.

Önce şunu belirterek başlamalıyım: Bankalar, mevduat toplayıp, bunu kredi olarak vererek para kazanan kurumlardır. Bu açıdan iki şeye bakmamız gerekir. Bunlardan biri, bankaların mevduat toplarken verdikleri faiz miktarı ile kredi verirken talep ettikleri faizdir. Mevduat faizleri yılbaşında ortalama yüzde 10.50 seviyesindeyken, bugünlerde 11-11.30 seviyesine yükselmiştir. Kredi faiz ortalaması ise yüzde 13 iken, agrasif fiyat olarak pazarlıklarla 12.50 seviyesine inebilmektedir.

İkinci bakmamız gereken, bankaların ne kadar mevduat toplayıp, ne kadar kredi verdikleridir. 13 Ocak tarihi itibariyle bankaların topladıkları mevduat 1.5 trilyon lira, verdikleri kredi ise 1.7 trilyon liradır. Bu, topladıkları mevduatın yüzde 116’sını kredi olarak kullandırdıklarını ortaya koyuyor. Yani topladıkları mevduatın üstüne bankalar dışarıdan borçlanarak ekledikleriyle kredi miktarını toplam mevduatın üzerine çıkarıyorlar. Bunun bir başka göstergesi de bankaların menkul değerlerde ne kadar yer aldığıdır. Bu da yüzde 22.5’ta kalmaktadır.

Bankaların mevduat kredi miktarlarına ve oranlarına baktığımızda, reel ekonomi için zorluklar olmasına karşın, daha olumlu bir dönem beklentisi konusunda umutlarını ortaya koyduklarını görüyoruz.