Bankacılığı değiştirdi ama mucidine hiç kazandırmadı

27 Haziran, İngilizce "Automated Teller Machine" kelimelerinin kısaltması olan ATM makinelerinden ilk kez para çekilişinin 50'nci yıldönümüydü. 

27 Haziran 1967 günü Londra'daki Barclays bankasının Enfield şubesinde hizmete giren ilk ATM'den madeni birlikler halinde 5 sterlin çekilmişti.

2010 yılında 84 yaşında hayatını kaybeden John Shepherd Barron tarafından icat edilen para çekme makinesinin fikri ise mucidine banyo yaptığı sırada gelmişti.

Kendisi de Barclays bankası çalışanı olan Barron, o Cumartesi günü bankaya bir dakika geç kalarak para çekmeyi başaramamış ve bu olay kafasında "her daim hizmet verecek bir para çekme aygıtı" fikrinin oluşmasına neden olmuştu.

BBC'ye 2007 yılında bir röportaj veren Barron, fikrin çikolata makinesinden doğduğunu açıklamış, "Yalnızca çikolatayı nakitle değiştirmek gerekiyordu" demişti.

Sonraki aylarda bankanın genel müdürüne bir öğle yemeğinde cin içerken fikrini sunmuş ve ATM'yi kabul ettirmeyi başarmıştı.

O öğle yemeğinin, bugün dünyada kullanımda olan 1.7 milyon ATM'nin fikir babası olan Shepherd Barron'ın bu icattan tek maddi kazanımı olarak kabul edilir.

Dahası, bankacılık sisteminin en önemli unsurlarından birinin icadından maddi bir karşılık almayan Shepherd Barron, 4 haneli şifreyi de bu icadı ile birlikte hayata geçirdi.

27 Haziran 1967 günü gerçekleşen açılışa, dönemin ünlü aktörü Reg
Varney (şapkalı) de katılmıştı.

Peki ilk ATM'ler nasıl çalışıyordu?

İlk ATM'ler banka tarafından verilen özel çeklerle çalışıyordu. Karbon 14 metoduyla çek üzerine basılan kimyasal kodlar makine tarafından tespit ediliyor ve müşteri şifresi ile de eşleştirme sonrası ödeme yapılıyordu.

İlk ATM çekleri, çok az da olsa radyoaktif madde içermeleri nedeni ile de o dönem tartışma konusu olmuşlardı.

Ayrıca ilk ATM'lerden bir seferde en fazla 10 sterlin çekilebiliyordu ki, Barron'ın ifadesine göre, "O dönem çılgın bir hafta sonu için bu rakam fazlasıyla yeterliydi."

Barclays bankasının müşteri hizmetleri müdürü olan Raheel Ahmed, "Dijital bankacılık son yıllarda büyük bir ivme kazanmış olsa da nakit para halen günlük yaşantıda önemli bir rol oynuyor" diyor.

John Shepherd Barron icadı için maddi bir kazanç elde etmemekle
birlikte Uluslararası ATM Endüstirisi tarafından "hayat boyu başarı
ödülü" ile onurlandırıldı.

İngiltere çapındaki 70 bin nakit para makinesinden, ülkede kullanımda olan yaklaşık 176 milyon adet manyetik kart ile para çekilebiliyor.

Yapılan hesaplara göre, 2016 yılında ATM'lerden toplam 180 milyar sterlin nakit para çekildi.

Dünyada ATM'lerin en yoğun bulunduğu ülke, bir milyon kişiye düşen bin 516 ATM ile Portekiz.

Nakit para taşıma alışkanlığının az olduğu İsveç'te ise bir milyon kişiye 333 makine düşüyor.