Avrupa'nın hasta adamı

Avrupa, ‘hasta adam’ Yunanistan’ı konuşuyor. Bir dönem çöküşün eşiğindeki Osmanlı İmparatorluğu için ‘hasta adam’ benzetmesini kullanan Avrupa, iflasın eşiğine gelen 2010’un hasta adamı Yunanistan’ı kurtarmanın yollarını arıyor. Yunanistan’ın artan ‘bütçe açığı hastalığı’nın, Portekiz ve İspanya’ya da sıçrayıp tüm Avrupa’yı tehdit edeceğinden endişe ediliyor. Yaşlı nüfusa sahip ve ihracatı az olan, bütçe açığını düşük göstermek için geçen yıl ekonomik verileri çarpıtması nedeniyle güvenilirlik sorunu bulunan Yunanistan, yaşadığı krizle mücadele için kamu harcamalarını kısmaya çalışıyor. ‘İnandırıcılığımız kalmadı’ Yunanistan ve Portekiz’de, kemer sıkma politikalarına karşı ciddi bir direniş gösterilmesi de endişeleri artırıyor. Ekonomik olarak zaten zor durumda olan Avrupalı hükümetler, Yunanistan’ın maliyetli bir kurtarma planına ihtiyaç duyması ve bu durumun İspanya ve Portekiz’e de sıçramasından korkuyor. Swarthmore Group yöneticisi Kurt Brunner, “Yunan meselesi baş ağrıtıyor. Bu durum finans sektörünün güvenini sarsıp sinirlerini gerdi” dedi. AB’nin geçen hafta mali planını onayladığı Yunanistan, geçen yıl gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYH) yüzde 12.7’si oranındaki bütçe açığını, 2012 yılına kadar GSYH’nin yüzde 3’ün altına indirmeyi hedefliyor. Yunan hükümeti ülkedeki ekonomik düzenlemeler çerçevesinde vergilendirme ve sigorta alanlarında da kritik kararlar almaya hazırlanıyor. Yunanistan Maliye Bakanı Yorgo Papaconstantinou, kamu gelirlerinin acil olarak artırılmasına yönelik reformlar kapsamında, yüzde 40’lık vergiye tabi 75 bin euro gelir eşiğini aşağı çekeceklerini söyledi. Papaconstantinou, “Düşük ve orta gelirliler için rahatlama sağlayacak ara oranlar da belirlenecek” dedi. Yunanistan’da gelir vergisi mükelleflerinin yüzde 95’i yılda 30 bin euro’nun altında gelir beyan ettiğinden, vergi değişikliklerinin çok küçük bir kesim tarafından hissedileceğini belirten Papaconstantinou, “Ekonomimizi spekülasyon ve inandırıcılık eksikliğinden korumak için büyük çaba sarf ediyoruz” dedi. Yunanistan’da vergi reformu tasarısının bu hafta açıklanıp ay sonuna kadar yasalaşması bekleniyor. Hükümetin açıkladığı istikrar programının önemli bir bölümünü sosyal sigortalar alanındaki düzenlemeler ile emeklilik yaşının yükseltilmesi oluşturuyor. Yunanistan İşçi Sendikaları Konfederasyonu (GESEE) ile Kamu Çalışanları Konfederasyonu (ADEDİ) ise buna karşı çıkıyor. Konfederasyonlar, 10 ve 24 Şubat’taki 2 grevle hükümetin bu alanda adım atmasını engellemeye çalışacak. ADEDİ ve GESEE, Yunanistan’ın 5 milyon kişilik iş gücünün yarısını temsil ediyor. ‘Yunanistan’ın kredisi kesildi’ söylentisi çıktı Piyasalar dün Deutsche Bank ve Unicredit’in Yunan bonolarını teminat olarak kabul etmediği ve Yunan bankalarına kredi vermediği söylentileriyle çalkalandı. Atina borsası yüzde 3.86 düştü. Dow Jones ise yüzde 1’lik kayıpla 9.908 puanla 3 ayın en düşük seviyesine geriledi. PIGS Yüksek işsizlik göstergeleri ve bütçe açığı oranlarıyla endişe yaratan “Avrupa’nın zayıf halkası” ülkeler için uluslarararası basında son günlerde kullanılan bir deyim var: “PIGS”. Domuzlar anlamına gelen kelimenin açılımı Portekiz’in P’si, İrlanda’nın İ’si, Yunanistan’ın İngilizce ifadesinin G’si ve İspanya’nın S’sinden oluşuyor. PIGS ligi için ekonomistler, kriz sonrası daha çok bankalar için kullanılan “Batmak için fazla büyük” ifadesini kullanıyorlar. Risk çanları çaldı CDS’ler çıldırdı Avrupa’da ekonomisi kaygı yaratan ülkelerden biri de Yunanistan’dan sonra en kötü durumda olduğu ifade edilen Portekiz. Portekiz’de geçen hafta azınlık hükümetinin kamu harcamalarını kısma planı muhalefetin oylarıyla engellenmişti. Portekiz’in bütçe açığı 2009’da GSYH’nin yüzde 9.3’üne ulaştı. Uluslararası piyasaların mercek altına aldığı diğer bir ülke ise İspanya. İspanya’nın bütçe açığı, geçen yıl GSYH’nin yüzde 11.4’üne ulaştı. Bu durum ülkelerin riskini ortaya koyan kredi iflas takası primlerine (CDS) de yansıdı. Portekiz CDS’leri 245 baz puana yükseldi. Yunanistan ise 418 baz puana geldi. Bu CDS’ler yukarı çıktıkça piyasa da tedirgin oluyor. Yunanistan ve Portekiz’in birlikte Euro Bölgesi’nin ekonomik üretiminin yüzde 5’inden azını, İspanya ise yüzde 11.7’den fazlasını karşıladığı için Yunanistan ve Portekiz’in olası bir iflas durumunda kurtarılmasının, İspanya’nın kurtarılmasından çok daha az maliyetli olacağına dikkat çekiliyor. Avrupa Reform Merkezi Baş Ekonomisti Simon Tilford, İspanya’nın büyük bir ekonomi olması nedeniyle, bu ülkede ciddi bir krizin kontrol edilemeyecek bir noktaya girilebileceği uyarısında bulundu. Tilford, Euro Bölgesi’nin, Portekiz ya da Yunanistan için muhtemel bir kurtarma söz konusu olursa bununla baş edebileceğini ancak, İspanya’da ise tamamıyla farklı bir sorun ortaya çıkaracağını ifade etti. Dünya Bankası’nın 2009 yılı üçüncü çeyrek verilerine göre, Yunanistan’ın kamu borcu 384.1 milyar dolar ve toplam dış borcu ise 594.5 milyar doları buluyor. Portekiz’in kamu borcu 166.9 milyar dolar ve toplam dış borcu 538.1 milyar dolar, İspanya’nın ise kamu borcu 463.2 milyar dolar ve toplam dış borcu ise 2 trilyon 525.1 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. x Çöküş döneminde Avrupa’da hasta adam olarak adlandırılan Osmanlı İmparatorluğu sık sık karikatürlere konu oluyordu. KIVANÇ ÖZVARDAR / Milliyet