Avrupa'da en yüksek sıcaklık artışı hangi ülkede?

Küresel ısınmaya bağlı iklim değişikliği nedeniyle dünyada ortalama sıcaklıklar artıyor. Bu durum kuraklığın da artmasına neden oluyor.

Birleşmiş Milletler verilerine göre, 2023'te en yüksek sıcaklık artışını yaşayan ilk on ülkenin tamamı Avrupa'da yer alırken, bu ülkeler 1951-1980 dönemine göre 2,5°C'yi aşan ısınma kaydetti. 2014-2023 arasındaki 10 yıllık dönemde de en yüksek ısınmayı yaşayan ilk 15 ülke Avrupa'dan çıktı.

Avrupa, dünyanın geri kalanından hızlı ısınıyor

BM Gıda ve Tarım Örgütü'nün (FAO) arazi sıcaklık değişimine ilişkin veri setine göre, 2023 yılında karadaki küresel ortalama yıllık sıcaklık değişimi 1951-1980 referans değerinin 1,8°C üzerine çıkıyor.

Bu, şimdiye kadar kaydedilen en yüksek sıcaklık artışı. Daha da endişe verici olanı, 2015'ten bu yana geçen son dokuz yılın şimdiye kadar kaydedilen en sıcak yıllar olması.

AB'de Romanya ve Slovenya ilk sırada

Euronews'te yer alan habere göre Avrupa, 2,4°C'lik artışla en önemli ısınmayı yaşadı. Bu, bölgedeki sıcaklıkların son dokuz yılda yedinci kez 2°C'yi aştığına işaret ediyor. Paris Anlaşması'nın 1,5°C sınırı, 2023 yılında 0,9°C artış kaydeden Okyanusya hariç tüm bölgelerde aşıldı.

Norveç'teki Svalbard ve Jan Mayen Adaları, 2023'te 3,6°C'lik sıcaklık artışıyla en yüksek ısınmayı kaydetti. Moldova, Ukrayna, Andorra, İsviçre ve Belarus ise 2,7°C'yi aşan artış yaşadı. AB'de Romanya ve Slovenya ise 2,62°C ile en yüksek yıllık sıcaklık artışına sahip ülkeler oldu. Ancak, küçük bölgeler için kısa vadeli sıcaklık değişimlerinin aşırı yorumlanmaması gerektiği ifade ediliyor.

Avrupa'daki 49 ülke ve bölgeden 27'si en yüksek sıcaklık artışında ilk 30 arasında yer alıyor. Bu ülkeler arasında Fransa (2,59°C), İspanya (2,57°C), Rusya (2,53°C) ve Almanya (2,44°C) bulunuyor.

Isınma en çok batı ve doğu Avrupa'da görüldü. Avrupa dışından sadece üç ülke ilk 30'a girdi: Kazakistan (2,58°C), Fas (2,56°C) ve Tunus (2,4°C).

Bu da Avrupa'nın küresel olarak diğer bölgelerin çoğundan çok daha hızlı ısındığını gösteriyor.

FAO Çevre İstatistikleri Birimi'nde kıdemli istatistikçi ve ekip lideri olan Francesco N. Tubiello, bunun nedenini Avrupa'nın (Rusya'yı da içeren) kuzey enlemlerinde en büyük kara kütlesine sahip olmasıyla açıklıyor.

En az ısınan Avrupa ülkeleri

İzlanda ve Faroe Adaları, 2023'te 0,65°C'nin altındaki sıcaklık artışlarıyla en az ısınmayı yaşayan Avrupa ülkeleri oldu. Norveç, İsveç ve İngiltere ise 1,2°C ile 1,5°C arasında sıcaklık artışı kaydetti. Uzmanlar, Atlantik Okyanusu'na kıyısı olan ülkelerin daha düşük sıcaklık artışları gösterdiğini, Kuzey ülkelerinin ise daha büyük ısınma yaşadığını belirtiyor. Bu değişkenliğin atmosferik dolaşım, okyanus etkileri ve coğrafi faktörlerden kaynaklandığı ifade ediliyor.

Avrupa neden bu kadar hızlı ısınıyor?

Uzmanlar, Avrupa'nın küresel ortalamanın iki katı hızla ısındığını belirtiyor. 2014-2023 dönemi, en yüksek sıcaklık artışını yaşayan 15 ülke ve bölgenin tamamının Avrupa'da olduğunu gösteriyor. Kuzey Kutbu ise en hızlı ısınan bölge olarak öne çıkıyor, bu da deniz buzu kaybı nedeniyle okyanustan atmosfere ısı transferinin arttığı Arktik amplifikasyonun sonucu. Avrupa'nın küçük ülkelerde daha büyük sıcaklık dalgalanmaları yaşaması ve havadaki aerosol emisyonlarının azalması da kıtanın daha hızlı ısınmasına neden olan faktörler arasında.

Avrupa'da on yıl içinde en hızlı ısınan ülkeler

Svalbard (Norveç), 1951-1980 dönemine kıyasla 3,44°C'lik sıcaklık artışıyla en yüksek ısınmayı yaşayan bölge oldu. Bu artış, diğer bölgelerden çok daha fazla. Ekvator yakınlarındaki bölgelerde ısınma daha az, kutuplara yakın yerlerde ise daha fazla ısınma görülüyor (kutupsal amplifikasyon). Doğu Avrupa ve Baltık ülkeleri de hızlı ısınan bölgeler arasında yer alıyor; Belarus, Rusya, Estonya, Letonya ve Litvanya önemli sıcaklık artışları yaşadı.

Orta ve Batı Avrupa hızlı bir şekilde ısınıyor; Almanya, Polonya ve İsviçre'de sıcaklık artışları 2°C'yi aşıyor. Belçika, Hollanda ve Fransa da benzer artışlar gösteriyor. Güney Avrupa ve Akdeniz ise daha yavaş ısınıyor; İtalya, İspanya, Portekiz, Türkiye ve Yunanistan bu bölgelerde yer alıyor. Kara, denizden daha hızlı ısınıyor çünkü kara yüzeyi daha çabuk ısınıyor. İzlanda en az etkilenen ülke olup, ısınma 1°C'nin altında kaldı. İngiltere, İrlanda, Man Adası ve Faroe Adaları da daha küçük sıcaklık artışları kaydediyor.

2024 kayıtlara geçen en sıcak yıl

Dünya tarihinin en sıcak yılını geride kaldı