Avrupa ekonomisinde ödemelerin geleceği

FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Dağıtık hesap defteri (DLT) teknolojisi, birçok inovatif kullanım alanı ve iş modeli imkanını mümkün kılıyor. Örneğin, programlanabilir ödemeler ve varlıkların, ürünlerin ve hizmetlerin alımında hatasız işlemler gibi avantajlar sağlıyor. 

DLT temelli Avrupa ekonomisinin tam potansiyelini görebilmek için, euronun DLT ağlarına entegre olması oldukça fazla önem taşıyor. Bu anlamda dijital ödeme değer zincirinde üç aşama dikkat çekiyor. Birincisi kontrat uygulama sistemi, ikincisi dijital ödeme altyapısı ve üçüncüsü para birimi.

Bu çerçevede, hesap ve para temelli ödeme çözümleri ve merkez bankası dijital para birimleri (CBDC) inceleniyor.

Çeşitli Avrupa kurumları Avrupa’da ödeme altyapılarını modernize etmek için çabalarını arttırdı. Bu çabalar arasında Avrupa Komisyonu’nun Dijital Finans Paketi ve Avrupa Merkez Bankası’nın dijital euro araştırmaları da yer aldı. Bu gelişmelerle birlikte DLT temelli bir Avrupa ekonomisinde, ödemelerin geleceği nasıl olacak? Akademisyenler Alexander Bechtel, Agata Ferreira, Jonas Gross ve Prof. Dr. Philipp Sandner, yaptıkları araştırmada, DLT temelli Avrupa ekonomisi için tek bir ödeme çözümü olmayacağı sonucunu ortaya çıkardı.

Bunun yerine uzmanlar, çeşitli kullanım alanları için çeşitli ödeme sistemlerinin farklı dönemlerde başlatılacağını düşünüyor. Birçok kullanım alanı için tek bir uygun çözüm olmadığını söyleyen akademisyenlere göre, çeşitli kullanım alanları için tek bir çözümün yakın zamanda ortaya çıkma ihtimali düşük. Bu nedenle akademisyenler dijital euro ve DLT temelli Avrupa ekonomisinde ödemelerin geleceği için bir yol haritası hazırladı ve altyapı çözümleri önerdi.

Araştırmaya göre hem hesap hem de dijital para birimi temelli altyapıların hem avantajları hem de dezavantajları var. Bu görüşe göre, mevcut hesap temelli bankacılık altyapısına dayanan sistemler, kısa vadede birçok kullanım alanı için yeterli olacak. Dijital para temelli çözümlerin geliştirilmesi ve uygulanması için daha fazla zaman gerekecek ancak bu çözümler daha etkin ve hesap temelli çözümlerle uyumlu olmayan durumlarda daha kullanışlı olacak.

Yine de dijital para temelli ödeme sistemlerinin kullanılmaya başlamasıyla, hesap temelli ödeme sistemleri ortadan kaybolmayacak.

Forbes’un haberine göre, paralel olarak çeşitli ödeme çözümleri üzerinde çalışmak oldukça önemli. Bunun nedeni çeşitli kullanım ihtiyaçlarına yanıt vermeleri olduğu kadar, gelecekte farklı zamanlarda hayatlarımıza girecek olması. Mevcut hesap temelli altyapılara dayanan özel sektör çözümleri piyasaya daha önce girecek. Bu tarihin 2021 olması bekleniyor. İlk dijital para temelli çözümler de aynı şekilde özel sektör tarafından sağlanacak ve e-para ve CBDC’leri kapsayacak. Teknolojik ve düzenlemelerden kaynaklanan yüklerle ilgili ilerlemelere göre bu çözümler, araştırmacılara göre 2022-2023 yıllarında hayatımıza girebilir. 

Ancak akademisyenler Avrupa Merkez Bankası’nın ihraç edeceği bir CBDC’nin 2026 yılına kadar yaygınlaşmayacağını düşünüyor.

Avrupa Merkez Bankası tarafından ihraç edilen bir CBDC, dijital euronun kamuya açık versiyonu olacak. 2026’dan önce kullanıma girmesi beklenmeyen CBDC’ye yönelik ilk testler 2022 yılında başlayabilir. CBDC’nin ikame edilebilirlik ve karşılıklı çalışabilirlik konusunda avantajları olsa da, DLT temelli akıllı kontratların uygulanmasını sağlamak için uygun olmayabilir. Bunun nedenlerinden birincisi CBDC’nin ortaya çıkmasının uzun zaman alacak olması. Halbuki DLT temelli ekonomide ödeme çözümlerine talep artıyor ve buna yönelik ilk çözümlerin 2021 yılında ortaya çıkması gerekiyor.

İkincisi, merkez bankası yeterli uzmanlığa sahip değil ve gerçek ekonominin hızla değişen ihtiyaçlarına karşılık veren, kripto temelli bir dijital euro geliştirmek için yeterince hızlı değil. Üçüncü ve en önemlisi, merkez bankasının, bankacılık sektörünü aracısızlaştırma konusunda endişeleri var çünkü bankalar ekonomide, aracı kurumlar ve kredi sağlayıcıları olarak önemli bir rol oynuyor. Bu nedenlerle CBDC’nin kullanımı yüksek ihtimalle kısıtlanacak.

Bunun yerine CBDC’nin daha uygun görülecek bir kullanım alanı, dijital nakit olacak. Başka bir deyişle, CBDC, dijital dünyada nakdin karakteristik özelliklerini taklit edecek.

Böylelikle CBDC özel sektörden bağımsız olarak çalışan, risksiz ve dirençli bir ödeme yöntemi olacak. Dahası fiziksel nakit kullanımı ciddi oranda düşüş gösterirse, CBDC kullanıcıların dijital formda gizli işlemler yapmasını ve bir miktar anonimlik kazanmasını sağlayabilir. Ancak araştırmaya göre, çeşitli ödeme sistemi çözümleri bazı sektör taleplerine yanıt verse ve gelişen iş modellerine imkan tanısa da, ödeme entegrasyonunun olmaması ve CBDC gibi tek tip bir çözüm euronun rekabet avantajını azaltabilir ve Avrupa’nın dijital bağımsızlığını zayıflatabilir.

Yabancı ekonomistlerden Ağbal değerlendirmesi

Deutsche Bank’a 740 milyon euroluk tazminat davası

2020’nin son FED toplantısının 4 önemli başlığı