Amerikan ekonomisinde ‘hayali borç’ krizi

FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Bazı borç türleri diğerlerinden çok daha tehlikeli olabilir. CNBC’nin haberine göre ‘şimdi al, sonra öde’ yöntemiyle alınan borçlar da bu listeye dahil. Habere göre bazı uzmanlar bu tür borçların izlenmesinin zor olabileceğini ve tüketicinin kafasını karıştırabileceğini belirtiyor. Üstelik uzmanlar bu tür borçların yüksek faizli kredi kartlarından bile daha riskli olabileceğine dikkat çekiyor.

ABD’de Noel tatili süresi boyunca taksitli alışverişlerin kullanımı yıllık bazda %14 artarak tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Wells Fargo tarafından hazırlanan diğer bir rapora göre ‘şimdi al, sonra öde’ yönteminin kullanımı tüketici finansmanında en hızlı büyüyen kategorilerden biri haline geldi.

‘Hayali borç’ daha fazla tüketicinin borçlu olduğu anlamına geliyor

CNBC haberine göre Wells Fargo’nun Kıdemli Ekonomisti ve raporun ortak yazarı olan Tim Quinlan, “Bu borçları izlemek için merkezi bir havuz bulunmadığından bu ‘hayali borcun’ büyümesi toplam hane halkı borç seviyelerinin geleneksel göstergelerden daha yüksek olduğu anlamına gelebilir” dedi.

Quinlan şimdi al sonra öde kredilerinin şu anda büyük kredi kuruluşlarına bildirilmediğini, dolayısıyla bankaların tüketicilerin ne kadarının kaç kredisi olduğunu bilmesinin zorlaştığını söyledi.

Bankrate’in Kıdemli Sektör Analisti Ted Rossman da “Bu borcun ne kadar olduğunu bilmek zor. İnsanların üzerindeki asıl baskı bu tür gölge borçlardır” diyor.

Dünya çapında Affirm, Afterpay ve Klarna gibi şimdi al, sonra öde kredi (BNPL) şirketlerinin alışveriş yöntemlerinde popüler olmasının önemli bir sebebi var.

Quinlan, “Kredi kartı faiz oranlarının %20’nin üzerine çıkmasıyla BNPL müşterilere artan maliyetler olmadan sermayeye erişim sağladı” diyor.

BNPL firması Affirm’in Kurucu Ortağı ve CEO’su Max Levchin yakın zamanda CNBC’deki bir röportajında, “Sahip olduğumuz iş modeli belirsiz ekonomik dönemler için mükemmel” ifadelerini kullandı.

Ancak Quinlan farklı ödeme tarihlerine sahip birden fazla BNPL kredisini yönetmenin ödeme zorluklarına yol açabileceğini belirtiyor.

Sektör analisti, “BNPL tüketici borçlanmasında bir artışa yol açabilir. Zira tüketiciler ödemelerini zamana yayabileceklerini bilirlerse ek borç alma olasılıkları daha da yükselir. Kendinizi aylık ödemelerin altında kalmış olarak bulabilirsiniz” dedi.

Tipik ödeme yöntemlerinde bir satın alma işlemi dört eşit faizsiz parçaya bölünebilirken şimdi al sonra öde kredileri ise bu şekilde çalışmıyor. Rossman, “Bu ödeme planlarının çoğu daha uzun sürüyor ve hatta faiz alabiliyor. Bunu oldukça ironik buluyorum. Giderek daha fazla kredi kartlarına benziyorlar ve bu insanların başlarını belaya sokabilir” dedi.

Ayrıca BNPL sisteminde tüketicilerin ödemeleri kaçırması halinde borç veren firmaya bağlı olarak gecikme faizleri, ertelenen faizler veya diğer cezalar da söz konusu olabiliyor. Araştırmalar taksitli satın almanın tüketicileri karşılayabileceklerinden daha fazlasını harcamaya teşvik edebileceğini de gösteriyor.

Quinlan, “Bu borç sorunlarına neden olabilir” uyarısında bulunuyor.

Şimdi al sonra öde ‘gizli modda’ çalışıyor

Quinlan, şimdi satın al, sonra öde ürünlerinin kredi kartlarıyla aynı şekilde düzenlenmediğini, bunun da tüketiciler için daha az koruma anlamına geldiğini söyledi.

Kıdemli ekonomist, "Daha endişe verici olansa, BNPL bunu fiili gizli modda yapıyor olması. Zira büyük ölçüde hem düzenleyici kurumların hem de mevzuat düzenleyicilerinin radarının altında uçuyor" dedi.

Bu arada, ABD Tüketici Mali Koruma Bürosu (CFPB) da şimdi satın al, sonra öde kredi kuruluşları hakkında bir soruşturma başlattı.

CFPB, özellikle kredi koşullarının net bir mevzuat açıklamasında bulunmadığını vurguladı. Düzenleyici kurum bu programların tüketici kredi birikimini nasıl etkilediği, hangi tüketici koruma yasalarını uyguladığı ve ödeme sağlayıcılarının verileri nasıl topladığı konusunda endişe duyduğunu söyledi.

Quinlan, "Kesin bir önlem alınana kadar, bu hayali borcun tüketici ve daha geniş ekonomi için ne zaman sorun yaratabileceğini bilmenin bir yolu yok" diyor.

Kredi kartı borcunda rekor

BNPL’nin kullanıcı kitlesi borç batağında

BNPL firmaları ile bankalar arasında gerilim artıyor