Amerikalılar ekonomide ‘istikrar’ı özledi

FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

ABD’de ekonomistler ekonominin durumunu iyi görürken, ABD’liler bu görüşe katılmıyor. Bu farkın ise sadece ‘yumuşak iniş’ ile kapanması mümkün görünüyor.

Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, uzmanlar ile sıradan Amerikalılar arasında ekonomiye dair ‘büyük bir uyumsuzluk’ bulunuyor.

Tüketim, ücretler ve resesyon

Fortune’dan Sanjay Datta’nın makalesine göre, ekonomik veriler her zaman bazı sinyaller sunuyor. Çoğu zaman bu sinyaller, Amerika'nın iyi durumda olup olmadığı ve bunun nedenleri hakkında tutarlı bir hikaye anlatıyor. Ancak bugün böyle bir zaman değil. Makro ve mikro gerçeklikler tarihte hiç olmadığı kadar uyumsuz seyrediyor. Pek çok ekonomist Amerika'nın nesnel olarak iyi durumda olduğunu söylüyor ancak pek çok kişi temelde bu görüşe katılmıyor.

Manşetler güçlü ekonomik büyümeyi ve iş gücü piyasasının gücünü duyuruyor ancak anketler çoğu Amerikalının günümüz ekonomisi hakkında son derece kötümser olduğunu gösteriyor. Faiz oranları onlarca yılın en dik ivmesiyle artmasına rağmen, GSYİH büyümesi güçlü kalmayı sürdürüyor. Enflasyon fiyatların yükselmesine neden oluyor ancak kişi başına düşen kişisel tüketim artmaya devam ediyor. Son zamanların en sıcak iş gücü piyasasının ortasında olunsa da borçluların temerrütleri tüm tüketici segmentleri ve ürünlerde artıyor.

Oysa bu yolların daha da uzaklaşmak yerine yakınlaşmasına ihtiyaç bulunuyor. Bu nedenle 2024 yılında ülke olarak tüketimi azaltmak gerekiyor. Aslında bazıları bu ihtiyacı tanımlamak için ‘resesyon’ kelimesini kullanıyor ancak mevcut gerçeklere daha geniş bir perspektiften bakıldığında asıl sorunun, maaş çeklerine göre çok fazla şey tüketmek olduğu görülüyor. Resesyon kelimesi korkutucu olsa da GSYİH'deki yavaşlama veya hafif bir daralmanın Amerikalıların özlediği bir kavramı yeniden sunma kabiliyeti bulunuyor: “İstikrar”

Karışık sinyaller

Pandemi sırasında hükümet, sisteme büyük miktarda para enjekte etti. Enflasyon sürpriz olmamalıydı; para arzındaki yüzde 40'lık bir artışın fiyatları etkilemesi normaldi.

Beklenmedik anda gelen teşvikler, özellikle de emekliliğe yaklaşan yaşlı çalışanları daha az çalışmaya yöneltti. Bu arada teşvikler, Tesla'lar, Wayfair kanepeler ve Peloton'lar yani ekonomistlerin 'dayanıklı mallar’ dediği şeyleri satın almak için kullanıldı ve bu artık vazgeçilemeyen bir alışkanlık haline geldi.

Yüksek faiz oranları yeni harcama alışkanlıklarını köreltmek konusunda neredeyse hiç işe yaramadı çünkü bunu sürdürmek için çok fazla krediye ihtiyaç duyulmadı. Teşvikten elde edilen fazla nakit, ekonomide kalmaya devam etti ancak pek çok Amerikalının yararlandığı ekstra yastık artık büyük ölçüde ortadan kalktı.

Aynı zamanda yapısal iş gücü açığı da hızlandı. Salgın ortaya çıktığında Amerika zaten olduğundan daha fazla çalışana ihtiyaç duyan bir konumdaydı. Birçok yaşlı çalışanın karantinadan dönmemesi, iş gücü açığını daha da artırdı ve bugün ABD ekonomisini neredeyse 9 milyon doldurulmamış işle karşı karşıya bıraktı.

Pandemi öncesi rakamlarla karşılaştırıldığında gelir artışı, şiddetli tüketim hızına ayak uyduramadı. İş gücü kazanımları uyuşuk durumda kaldı ve sıcak iş gücü piyasasından elde edilen ücret artışları, artan tüketici fiyatları ve ekonomiden yavaş yavaş çekilmeye devam eden teşviklerin bir araya gelmesiyle dengelendi.

Bu trendler devam ederse ne olacağını görmek için çok geriye gitmeye gerek yok. Tüketim ile gelir arasında artan dengesizlik, tasarruf oranlarını 65 yılın en düşük noktasına getirdi. Önceki karşılaştırılabilir tek dönem, Küresel Finans Krizi’nin ardından yaşandı. O zamanlar mali sağlığın istikrarsız olmasının temel nedeni yüzde 10'luk işsizlik stresiydi. Bugün ise imkanların ötesinde tüketmek, bu durumun kendi kendine şekillenmesine neden oluyor.

Geriye doğru yarım adım, yumuşak iniş için anahtar olabilir

Genel olarak Amerikalılar kazandığından ve biriktirdiğinden çok daha fazlasını tüketiyor ve bu da borcun temerrüt düzeylerinin artmasına neden oluyor. GSYİH büyümesi baş edilebilecek seviyeden daha hızlı ilerliyor. Bu sürece bir dokunuş gerekiyor. Bunun için sadece bir kaşık makro kaygının, tüketicilerin mali durumlarını daha iyi bir şekle sokmaya ve onları daha sağlıklı ve daha sürdürülebilir bir tüketim düzeyine dönmeye ikna edebilir.

Kısa süreli ekonomik soğuma koşulları yaratarak, tüketimin ve dolayısıyla üretimin yumuşamasının, mevcut arzı kısıtlı iş gücü piyasasını ciddi bir işsizliğe sürüklemesi muhtemel değil; bunun yerine, ciddi boyuttaki mevcut çalışan dengesizliğini dengeye yaklaştırması daha muhtemel gözüküyor. Ve tabii ki hükümetin de, herhangi bir ekonomik rahatsızlık belirtisine düşük faiz oranlarıyla karşılık vermesi ve bunun da tüm tüketicilerin mali sağlığına fayda sağlaması şartıyla.

Ekonomide daha fazlasının neredeyse her zaman daha iyi olduğu öğretilir. Bu doğru olsa da hızlı büyüme her zaman sürdürülebilir olmayabilir veya adil bir şekilde dağıtılmayabilir. Gelecek haftalarda, uzmanlar en son tatil harcama rakamlarını nasıl yorumlayacaklarını tartışırken, yarım adım gerilemenin yumuşak bir iniş yapmanın anahtarı olabileceği görülüyor. Eğer bu başarılabilirse, herkes için daha iyi ve sağlıklı bir ekonomiye kavuşmak mümkün gözüküyor.

ABD ekonomisinde sürpriz büyüme

Amerikalılar ekonomik durumdan memnun değil

ABD ekonomisinde yumuşak iniş olasılığı yüksek

ABD ekonomisi gelecek yıl yüzde 1.5 büyüyecek

ABD'de tüketimin yavaşladığını gösteren 5 işaret

ABD ekonomisinde zayıflama hangi alanda başlayacak: İş gücü mü, tüketim mi?