Altın ticaretinde BAE niçin en büyük ortak

Dün kaldığımız yerden ama yeni bir boyut ekleyerek devam edelim. Bu köşede dün yer alan yazımızda "Altın ithalatını tırmandıran bu talebin kaynağı ne" diye sormuştuk. Öyle ya, özellikle temmuz ayındaki 2.7 milyar dolarlık rekor ithalat çok dikkat çekmiş ve yılın ilk yedi ayındaki altın ithalatı 10.7 milyar dolara ulaşmıştı. Gidişat, 2013 yılının tümündeki 15 milyar dolarlık rekorun kırılacağını gösteriyordu. Ve herkes gibi biz de merak ediyorduk tabii ki:

"Neden böylesine yüksek miktarda külçe altın ithal ediyoruz? Yurt içinde bir türlü göremediğimiz sıra dışı bir talep mi var? Yoksa talep yurt içi kaynaklı değil de bu altını işleyip ihraç mı ediyoruz; ama buna dönük bir veriye de sahip değiliz..."

Sorular birbirini kovalıyor adeta. Ama sağlıklı bir yanıt bulmak mümkün olmuyor. Biz bulamıyoruz en azından. Altındaki bu yoğun ithalatın bazı kamu otoritelerinin de dikkatini çektiğini biliyoruz. Ne var ki onlar da bu duruma bir açıklama getirebilmiş değiller.

Ülke yoğunlaşması da garip!

Altın ithalatı çok hızlı artması bir yana, daha önce de dile getirdiğimiz başka bir "tuhaflık" var. Altında Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) en büyük ortağımız. Hani altını ağırlıkla bu ülkeden alsak ya da bu ülkeye satsak, yani ticaret tek taraflı bir yoğunlaşma gösterse, bunda şaşılacak bir durum yok. Ama bu ülkeden neredeyse ihraç ettiğimize yakın altın alıyor ya da ithal ettiğimize yakın ihracat gerçekleştiriyoruz.

Tanım da farklı değil. Örneğin ithalat külçe altın, ihracat işlenmiş altın değil. İhracat da ithalat da külçe altın. İşte ilk yedi ayın verileri... Birleşik Arap Emirlikleri'ne 4.2 milyar dolarlık altın ihraç etmişiz. İthalatımız ise 3.4 milyar dolar düzeyinde.

Zaten yedi aydaki altın ihracatımızın çok büyük bir bölümü, tam yüzde 86'sı bu ülkeye. Birleşik Arap Emirlikleri'nin ithalattaki payı ise üçte bir düzeyinde bulunuyor.

İthalatta İsviçre de üçte bire yakın pay almış durumda ve BAE'yi izliyor.

İhracat ve ithalat fiyatları

Türkiye'nin dış ticaret kayıtlarının ihracatta FOB, ithalatta ise CIF olarak tutulduğunu biliyoruz. Bu açıdan bakınca, külçe altının ithal fiyatının ihraç fiyatından bir miktar daha yukarıda olması beklenir. Oysa Birleşik Arap Emirlikleri ile olan ticarette altının ithal fiyatı, CIF olmasına, yani mal bedeline sigorta ve navlun da dahil olmasına rağmen, gemi güvertesinde teslimi gösteren FOB ihraç fiyatından düşük.

Birleşik Arap Emirlikleri'ne yedi aylık dönemde gramı 40.20 dolardan altın ihraç etmişiz. Bu ülkeden yaptığımız ithalattaki gram fiyatı ise 37.95 dolar.

İhracat ve ithalattaki gram fiyatı arasında 2.25 dolarlık bir fark var. Bu farkı 103 tonluk ihracata uyguladığımızda 233 milyon dolarlık bir kar ortaya çıkıyor. Gram başına 2.25 dolarlık karı ithalat için dikkate alırsak bu sefer toplam kar 203 milyon dolar oluyor.

BAE niye bizden alsın ki?

Biz Birleşik Arap Emirlikleri'ne yedi ayda gramı 40.20 dolardan altın ihraç etmişiz. Diğer ülkelere olan ihracattaki fiyat ise 39.13 dolar. Birleşik Arap Emirlikleri başka ülkelerden ithalat gerçekleştiremiyor da mı bize daha fazla ödeme yapmaya razı oluyor yani? Birleşik Arap Emirlikleri'nin ithalat yapamama gibi bir sorunu olmadığına göre... Neresinden bakarsanız bakın bu altın ticaretinde anlaşılamayan çok yön var. Ya da bizim anlayamadığımız...