Ailelerin kredi borcu % 29.4 arttı

Türkiye’de iç talebin canlı seyretmesinde önemli payı bulunan ailelerin borçlanması, 2011 yılında da hızla devam etti. Geçen yıl da hane halklarının finansal yükümlülükleri artış hızında, milli geliri solladı.
DÜNYA’nın, BDDK, TÜİK, SPK, Merkez Bankası ve MKK verilerinden yaptığı belirlemelere göre 2011’de bireysel emeklilik fonları, hisse senedi, DİBS, tasarruf mevduatı, katılım fonları ve altın depo hesaplarından oluşan hane halkı finansal varlıklarının hacmi yüzde 13.1 artışla 509.2 milyar lira olurken, tüketici kredileri, kredi kartı borçları, finansman şirketleri ve finansal kiralama borçlarının oluşturduğu finansal yükümlülükleri ise yüzde 29.4 artışla 206.3 milyar TL’ye ulaştı. Geçen yıl Türkiye’nin gayri safi yurt içi hasılası (GSYH) ise cari fiyatlarla yüzde 17.8 artışla 1 trilyon 295 milyar lira oldu. 2011’de hane halkı finansal yükümlülükleri, finansal varlıklarının yüzde 40.5’i, milli gelire oranı da yüzde 15.9’u ile şu ana kadarki en yüksek düzeylerine ulaştı.
2011 sonu itibariyle hane halkı finansal yükümlülüklerinin 171.6 milyar lira ile büyük bölümünü, takipteki alacaklar da dahil tüketici kredileri oluşturuyor. Aynı tarihte bireysel kredi kartı borç bakiyesi 29.6 milyar lira olurken, yurttaşların tüketici finansman şirketlerine 4.4 milyar ve bireysel finansal kiralama borcu olarak da 600 milyon lira dolayında yükümlülüğü bulunduğu belirlendi.
Geçen yıl tüketici kredisi borçları yüzde 29.3 oranında 38.9 milyar lira, kredi kartı borçları yüzde 27.6 oranında 6.4 milyar lira, tüketici finansman şirketleri kredileri yüzde 51.7 oranında 1.5 milyar lira artarken, bireysel finansal kiralama borçlarının düzeyi değişmedi. Borç yükünde geometrik artış 2003-2001 döneminde hane halkının bankacılık ve finans kesimine olan borçları adeta geometrik biçimde arttı.
Borç yükündeki artış, milli gelirdeki ve tasarrufları gösteren finansal varlıklardaki artışın açık farkla üzerinde gerçekleşti. Cari fiyatlarla GSYH’nin yüzde 185 (1.9 kat), hane halkı finansal varlıklarının da yüzde 226,4 (2.3 kat) büyüdüğü 2003-2011 döneminde, ailelerin finans sistemine olan borçlarındaki büyüme ise yüzde 2 bin 479’a (25 kat) ulaştı.
2003 yılında sadece 8 milyar lira ile finansal varlıkların yüzde 5.1’i, milli gelirin de sadece yüzde 1.8’i düzeyinde bulunan finansal yükümlülükler izleyen yıllarda adeta katlanarak arttı. Söz konusu borçlar, 2004’de 18.1 milyar, 2005’de 39 milyar, 2006’da 60.6 milyar, 2007’de 84.1 milyar, 2008’de 102.5 milyar, 2009’da 118.9 milyar, 2010’da 159.4 milyar ve 2011 sonunda 206.3 milyar liraya ulaştı. 2003’de yüzde 5.1 olan borçların varlıklara oranı 2011’de yüzde 40.5’e, milli gelire oranı da yüzde 1.8’den yüzde 15.9’a kadar yükseldi.
Naki BAKIR