Afrika'nın kamburu dış borçlar

Elmas, platin, altın, gümüş, bakır, demir, aliminyum, fosfat, nikel, boksit, kobalt, manganez, krom, paladyum, petrol, doğal gaz, uranyum... Bunların hepsi dünyanın en değerli metalleri ve en büyük kaynak da Afrika. Afrika'nın bu doğal zenginlikleri 18. Yüzyıl'da Avrupa'da başlayan sanayileşmenin hammadde kaynağı oldu.

15. Yüzyılda köle ticaretiyle başlayan sömürgeciliğe bu tarihten sonra doğal kaynakların sömürülmesi de eklendi.

Dünyanın en zengin doğal kaynaklarına sahip Afrika, açlıkla, yoksullukla, darbelerle anılır oldu.

Yakın zamanda bir kez daha askeri darbenin yaşandığı Nijer'in ihracat kalemleri uranyum, petrol yağları, altın. Darbe sonrası, yıllarca bu ülkeyi sömüren Fransa'dan gelen açıklama ise uranyum ithalatındaki sıkıntı oldu.

Nijer'in komşusu Nijerya'da da durum farklı değil. Ülke dış borç içinde. Kaynaklar borç ödemeye gidiyor. İnsanlar sefil. Emperyalist sömürge tam gaz...

Jeo Inwood ve Nkechi Ogbonna imzasıyla BBC Türkçe'de yer alan haberde Nijerya'daki yoksulluk bir kez daha gözler önüne seriliyor.

Yeni bir araştırma, Nijerya’nın dış borç ödemesine ayırdığı kaynağın sağlık ve eğitime ayırabildiğinin iki katı olduğunu ortaya koydu.

Yoksulluğun azaltılması alanında faaliyet yürüten One Campaign adlı sivil toplum kuruluşunun yayımladığı yeni rapor Afrika ülkelerinin kalkınmalarının, ödemeleri gereken özel borçlar nedeniyle sekteye uğradığını gösteriyor.

Nijerya’da geçen ay doktor Vwaere Diaso’nun çalıştığı hastanedeki lojmanda dokuzuncu kattan düşen bir asansörde ölmesi, ülkedeki altyapı sorunlarını tekrar gündeme taşıdı.

Dış borç ödemesine ayrılan her bir dolar, sağlık ve eğitim gibi hayati altyapı tesislerine daha az kaynak ayrılması anlamına geliyor.

Dr. Diaso, Lagos Genel Hastanesi’ndeki eğitimini tamamlamasına iki hafta kala hayatını kaybetmişti.

Nijerya’nın en büyük kamu hastanelerinden biri olan bu hastanenin yönetimine altyapı sorunları, elektrik kesintileri ve kaynak yetersizliği gibi durumları defalarca şikayet etmişti.

Bu sorunların hastaların yaşamlarına mal olduğunu biliyordu. Fakat kendi hayatına da mal olacağını bilemezdi.

Asansör düştüğünde ağır yaralanan Dr. Diaso, hastanenin oksijen destek ünitesi ve diğer birimleri düzgün bir şekilde çalışıyor olsaydı hayatta kalabilirdi.

Nijerya’nın yıllık dış borç ödemesi 2018’de 5,9 milyar dolardı. Bu yıl bu miktarın 8,4 milyar dolara yükselmesi bekleniyor.

Ülkenin eğitim ve sağlığa ayırdığı kaynak ise sırasıyla 2,2 ve 1,4 milyar dolar.

One Campaign, en yoksul ülkelerin borçlanma maliyetinin diğer ülkelerden 5 kat fazla olduğunu belirtiyor.

Özellikle Afrika’daki yoksulluğu azaltmak için çalışan örgütte eski ABD Hazine Bakanı Larry Summers, Eski İngiltere Başbakanı David Cameron ve eski Meta yöneticisi Sheryl Sandberg gibi isimler yer alıyor.

Örgütün başında ise üç ABD başkanına danışmanlık yapmış olan Gayle E. Smith var.

Smith, durumun 2005’teki borç krizinden daha kötü bir hale geldiğini söylüyor:

“Çok sayıda ülke eş zamanlı olarak krize ilerliyor. Risk altındaki ülkelere bakınca, bu bir domino etkisi yaratabilir.''

Borç neden artıyor?

Devletler her yıl daha fazla borçlanırken faizlerin artması sorunu daha da büyütüyor.

ABD Merkez Bankası’nın faiz artırması, Nijerya gibi ülkelerin para birimlerinin değer kaybetmesine yol açtı.

Çoğu ülkenin dış borcu dolarla, bu da geri ödemelerini zorlaştırıyor.

Borç veren ülke ve kurumlar, genellikle ABD Merkez Bankası’nın faizine göre kendi faizlerini belirliyor.

Dünya Bankası gibi kurumlar son dönemde bu ülkelere büyük bir finansman sağlamıyor.

Tek sorumlu Afrika mı? BBC Türkçe'deki haberde görüldüğü gibi Avrupalılar, Afrika ülkelerinin borç batağında yüzmesinde, açlık ve sefaletin dizboyu olmasında sömürgeciliğin payını görmezden gelerek tüm suçlamaları yerel yönetimlere yönlendiriyor. Peki hırsızın hiç mi suçu yok?

Afrika'da bir darbe daha!

Afrika ülkesinden Fransa'ya darbe: Vergi muafiyetini sonlandırdı

Yeni dünya savaşı Afrika’da mı başlayacak?

Putin, Afrika ülkelerinin 23 milyar dolarlık borcunu sildiklerini duyurdu

ABD'den Afrika'ya 100 milyon dolar