Acemoğlu’na göre hala bir şans var

Bilgi Üniversitesi’nin düzenlediği Orta Doğu ve Kuzey Afrika Ekonomileri Konferansı için İstanbul’a gelen dünyaca ünlü iktisat profesörü Daron Acemoğlu, Başbakan’a gönderdiği mesajda, “Hükümet, Gezi’yi fırsata çevirebilir” dedi. Bu şansın hala masada olduğuna işaret eden Acemoğu’nun bir grup köşe yazarıyla yaptığı ekonomi sohbetini Abdurrahman Yıldırım, Habertürk Gazetesi’ndeki köşesinde kaleme aldı…
Hükümet Gezi'yi iyi yönetmezse bu havada ani durma riski var 
Dünyaca ünlü iktisat profesörü Daron Acemoğlu ABD Merkez Bankası’nın FED’in aldığı kararla sıcak paranın gelişmekte olan ülkelerden çıkmaya başladığını belirterek “Buna bir de iç etki eklenirse kur bir anda patlayabilir ve çok negatif gelişmeleri beraberinde getirebilir. Sıcak para çıkışının ekonomide yaratabileceği böyle ani duruş riski vardır. Başbakan’ın iyi mesajlar vermesi lazım” dedi. ABD’nin MIT öğretim üyesi Daron Acemoğlu, Türkiye ziyareti sırasında bazı köşe yazarıyla Bilgi Üniversitesi’nde bir araya geldi. Kendisiyle FED’in kararı sonrası piyasalarda yaşananları ve Taksim Gezi olaylarını konuştuk. Acemoğlu özetle şunları anlattı:
‘Gezi Parkı’nda toplumun çeşitli kesimlerinin katıldığı ‘barışçıl protesto’ olayı, demokrasi oyununun bir parçasıydı. Demokrasi sadece 4-5 yılda bir sandığa gidip oy atmak, sonra hiçbir şeye karışmamak değil. Devleti yönetenlerin halkı, medyayı, sivil toplum örgütlerini de dinlemesi lazım. Dinlemezse barışçıl diye nitelediğimiz bu tür protestolar olur. O zaman bu protestolardan iktidarın öğrenmesi ve dersler çıkarması gerekir. Ama izlediğim kadarıyla Gezi olayları 10 yıllık AK Parti iktidarında yaşanan bir ilkti ve iyi yönetilmedi. Siyasi ve ekonomik stabiliteyi sağlamış, siyasetin üzerinden askeri vesayeti kaldırmış, politikayı tabana yaymış bir iktidarın yaklaşımı ‘demokrasinin ayrılmaz bir parçası’ şeklinde olsaydı, çok önemli bir kavşağı daha geçecekti. O zaman AK Parti bundan çok daha güçlü çıkar, çok fazla prim yapıp saygınlığını çok daha artırabilirdi. Yüzde 50 oyla iktidara gelmiş bir partinin ‘Evet sizi dinlemek istiyorum’ demesi, demokrasiye çok şey katardı. Yabancı sermayenin hükümete zaten çok büyük ilgisi ve toleransı vardı. Bu çok daha artabilirdi. Gezi Parkı’na pozitif bir yaklaşımda bulunsaydı, demokraside her türlü diyaloğu çalıştırdığını gösterseydi, hükümet içte ve dışta çok büyük prim yapar, desteğini artırırdı. Bu fırsatı kaçırdı, en azından şimdiye kadar kullanamadı. Hâlâ kullanıbilir mi, evet.
Gezi olayları bu haliyle siyasi riskin varlığını yeniden hatırlattı. Bu olayların arkasından demokrasinin besleneceği bir süreç gelişirse Türkiye yeniden güçlenir. Bu durum hem yerli hem yabancı girişimcileri yeniden cesaretlendirir. Aksi ise kötü olur. Önümüzdeki yıl seçimler bitene kadar beklemeyi tercih edebilirler. Ama ben, siyasi ve ekonomik stabilite yanında demokrasi açısından gelinen bu aşamayı bile, 90’lı yıllarla karşılaştırdığımda daha iyi buluyorum. 16 yıl önceye göre askeri vesayetin ortadan kaldırılması demokrasi için daha ileri bir adımdır.
Son olayların ardından hükümet seçimlerde yüzde 50’lik oy oranını koruyabilir, iktidarını sürdürebilir. Ama bu demokrasi adına iyi midir, bilemem. Buna iyi örnek Venezüella’dır. Chaves yüzde 50 ile geldi ve üç kez arka arkaya seçildi. Toplumun geriye kalan yüzde 50’sini dışladı. Parlamentoyu ve yargıyı ortadan kaldırdı. Ülkesi için iyi mi yaptı?”