AB’nin parasal politikalarının siyasi temeli yok

FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Avrupa birliği liderleri bir önceki krizden ders çıkardı. Şimdi, açık bir şekilde itiraf edilmese de, 10 yıl önceki erken parasal daralmanın, Euro Bölgesi’ni çift dipli bir resesyona sürüklediği genel olarak kabul görüyor. Asıl soru, bu bilginin bugün kalıcı olarak daha iyi bir parasal politikanın temelini oluşturmada katkı sağlayıp sağlamayacağı. Erken dönem sinyalleri umut veriyor.

Avrupa Birliği’nin parasal kuralları, pandemi başladığı anda hızla askıya alındı ve Brüksel bir süre, önümüzdeki yıldan sonraya kadar yeniden yürülüğe konmayacağını açıkladı. Pratikte bir alternatif yoktu: Korona virüs krizi, rekor seviyedeki bütçe açıklarının Euro Bölgesi’nin 1 trilyon euro seviyesindeki ya da %8,9’luk gayrisafi yurtiçi hasılasına eklenecek.

Gelecek yılın daha iyi olma ihtimali de oldukça düşük. Fransa’nın AB Bakanı Clément Beaune, şimdiden Avrupa Birliği’nin eski kurallara dönmemesi gerektiğine yönelik ısrarcı bir tavır sergiledi. Bu hafta, Avrupa Birliği’nin bağımsız parasal gözlemci kurumu da aynı fikirde olduğunu bildirdi. Avrupa Komisyonu’na danışmanlık veren Avrupa Mali Heyeti Başkanı Niels Thygesen, yıllık raporunda, “var olan kuralları, temelde değişmemiş olarak yeniden yürürlüğe koymaya çalışmak üretken bir etkinin tam tersini yaratacaktır” dedi.

Ekonomistler kuralların bir reform sürecinden geçmesi gerektiğini savunuyor. Bir değerlendirme yazısı yayınlanmak üzereyken, pandemi nedeniyle durduruldu. Avrupa Mali Heyeti’nin belirttiği gibi kurallar oldukça karmaşık ve dalgalanma ile aynı yönlü para politikasını önleme konusunda başarısız oldular. Rekor seviyede düşük faiz oranları ve eşi benzeri görülmemiş devlet borçları gibi mevcut ekonomik koşulların da göz önünde bulundurulması gerekiyor.

Ancak daha önemli olan neden siyasi. Bütçe politikaları üzerindeki anlaşmazlıklar daha önce Avrupa Birliği’nin kuzeyi ve güneyi arasındaki ilişkileri zedelemişti. Bu durum tekrarlanabilir. Avrupa Birliği, ortak borç aracılığıyla geniş bir parasal iyileşme paketi ve üye ülkelere kredi desteği üzerinde mutabakata vardığında, haklı olarak ortak bir Avrupa amacı için bir zafer sayıldı. Ancak bu yeni bütçe araçları aynı zamanda uygulama konusunda siyaseti zorlayacak.

Bu hamlenin ardındaki mantık, korona virüs pandemisinin bazı üye ülkelerin diğerlerinden daha zor iyileşmesinin önüne geçmek ve daha yeşil ve daha dijital büyüme modellerine geçişi desteklemekti. Bu hedeflere ulaşamamak, bir sonraki ihtiyaç durumunda ortaklaşa hareket etmeyi güç hale getirebilir. Ülkelerindeki şüpheciliğe rağmen iyileşme fonuna katkıda bulunan devletler, diğer ülkelere sağlanan fonların boşa gittiği görülürse ortaya çıkacak olan siyasi tepkiden endişeli.

Aynı şekilde fonlardan faydalanan ülkeler de anlaşmanın kendi taraflarındaki yükümlülüklerini yerine getirememekten endişe duymalı. Ortak borç alma pratiği bu gerilimleri uzun bir süre göz önünde tutacağı için, kontrol altında olması oldukça önemli. Borç yönetiminin neredeyse elli yıl süreceği tahmin ediliyor. Dahası iyileşme fonu parasal politika konusunda daha fazla ihtilafa neden oldu.

Bu ihtilafların bir tanesi, iyileşme fonlarının kalıcı olarak bir bütçe aracı haline getirilip getirilmemesi konusunda ortaya çıktı. Avrupa Mali Heyeti ve Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde konuyla ilgili olumlu yönde fikir belirtti. Bir başka endişe de fon konusunda ortaya çıktı. Avrupa Birliği daha fazla “kendine ait kaynak” bulmak ya da doğrudan vergi veya ücret artışıyla gelir sağlama konusunda karar bildirdi ancak bunların ne olacağına henüz karar vermedi.

Yatırımcılardan gelen yoğun ilgi, yeni Avrupa Birliği tahvilinin başarısını gösteriyor. Daha büyük ortak bütçe gücü, iyi kullanılırsa, büyüme için güçlü bir araç olabilir. Ancak bu araçların tüm üye ülkelerde siyasi temelinin olması gerekiyor. Bu yüzden de parasal yönetim sisteminin geliştirilmesi lazım. Avrupa Birliği liderleri Avrupa Mali Heyeti’ne kulak vermeli. Kurallarda reforma gitmek yüksek önem taşıyor.

IMF'den 'Avrupa ekonomisinde riskler artıyor' uyarısı

İtalya: AB'nin mali yardımları yılbaşında başlatılmalı