AB’nin doğalgazı TANAP’la SOCAR’dan

Azerbaycan devlet petrol şirketi SOCAR’ın Başkanı Rövnag Abdullayev, İstanbul Grand Tarabya Hotel’de yaptığı basın toplantısı ile Azerbaycan doğalgazının Avrupa piyasalarına taşınması ve Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı’ndaki (TANAP) son gelişmeler hakkında bilgi verdi.
Enerji güvenliği alanında Azerbaycan’la Avrupa Birliği arasında karşılıklı ilişkilerin temelini “Güney gaz koridoru” projesinin oluşturduğunu anlatan Rövnag Abdullayev, Azerbaycan Cumhurbaşkanı  İlham Aliyev ve Avrupa Komisyonu Başkanı Sayın Manuel Barroso’nun Ocak 2011’de Bakü’de yaptıkları görüşme ve enerji sektöründe Stratejik İşbirliğine dair ‘Ortak Deklorasyon’un kabul edilmesi Avrupa’da gelecek nesillere hizmet edecek “Güney gaz koridoru”nun hayata geçirilmesi için başlangıç oluşturduğunu kaydetti.
Azerbaycan’ın her zaman bu projeyi desteklediğini belirten Rövnag Abdullayev, Avrupa ile 5 sene boyunca yürütülmüş yoğun görüşmeler bu yılın Haziran ayında Avrupa doğal gaz kemeri rotasının seçilmesi ve açıklanması, Eylül ayında ise “Şahdeniz” konsorsiumu ile Avrupa’nın gaz alıcıları arasında anlaşmaların imzalanması ile sonuçlandığını hatırlattı.
Azerbaycan’ın Avrupa’nın itibarlı gaz tedarikçisi rolünü oynamaya hazır
“Elde ettiğimiz bu başarılar Azerbaycan’ın Avrupa’nın itibarlı gaz tedarikçisi rolünü oynamaya hazır olduğunu bir daha göstermektedir” diyen Rövnag Abdullayev,  ilk aşamada Azerbaycan gazının
taşınması “Şahdeniz” gaz-kondensat yatağının işlenilmesinin ikinci fazının gerçekleştirilmesi çerçevesinde planlanlandığını belirterek, şunları söyledi:
“Halihazırda biz ortaklarımızla birlikte bu projenin tam olarak hayata geçirilmesi programının başlaması için son  hazırlık işlerini gerçekleştirmekteyiz. ‘Faz-2’ çerçevesinde bu alandan ilave yıllık gaz üretimi minimum 16 milyar metreküp olmalıdır. Mevcut plana uygun olarak, ilk aşamada biz Avrupa tüketicilerine yılda 10 milyar metreküp doğal gaz tedarik edeceğiz. Planların başarıyla hayata geçmesi ile  Azerbaycan “Şahdeniz” gazının ilk bölümünü 2018 senesinde Türkiye’ye, 2019’da ise Avrupa’ya ulaştırabilecek. Alıcılarla mutabakata varıldığı gibi, gaz TAP- Transadriatik boru kemeri vasıtasıyla İtalya, Arnavutluk ve Yunanistana taşınacak. SOCAR Azerbaycan gazının Gürcistan ve Türkiye vasıtasıyla Avrupanın iç pazarlarına taşınmasında lokomotif rol üstlenmesi planlamaktadır.”
Boru hattı çalışmaları
Azerbaycan’ın zengin gaz kaynaklarına sahip olduğunu, 3 trilyon metreküpten fazla ispatlanmış gaz rezervleri bulunduğunu belirten Rövnag Abdullayev, yeni işletilecek gaz kaynakları ile Azerbaycan’ın toplam ihraç potansiyelinin 2025 yılına kadar minimum 40-50 milyar metreküp gaz hacmine ulaştırılacağını da belirtti.  
Bu gazın büyük bölümünün Avrupa pazarına taşınabileceğini, böyle büyük hacimlerin taşınması için doğal gazın  Azerbaycan’dan Avrupa’ya güvenli taşınmasın imkan sağlayacak boru hattı  alt yapısına ihtiyaç duyulduğunu belirten Rövnag Abdullayev, şöyle devam etti:
“Kanaatimizce, böyle bir sistem 3 bölüm şeklinde olmalı. Birinci bölüm rolünü şu anda “Şahdeniz-1” çerçevesinde üretilen gazın Gürcistan ve Türkiye’ye taşınmasını hayata geçiren Güney Kafkas gaz boru kemeri oynayacaktır.  İkinci önemli ve birleştirici bölüm olarak biz Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP) projesini gerçekleştireceğiz. Bu kemerin inşası Azerbaycan ve Türkiye’nin enerji güvenliği ve ihraç potansiyelinin artırılmasını temin edecektir. Bu yeni gaz boru hattının inşası 2 ülkenin ortak girişimidir ve bununla ilgili tüm hukuki prosedürler artık sonuçlandırılmıştır. SOCAR’ın operatörlüğü ile BOTAŞ ve TPAO şirketlerinden oluşan konsorsiyum oluşturulmuştur. “Şahdeniz” ortaklarının bu konsorsiyuma katılması gündemdedir. TANAP’ın tranzit kabiliyeti ilk aşamada 16 milyar  metreküp olacaktır. Sonradan bunun 30 milyar metreküpe kadar artırılması imkanları da dikkate alınacaktır.”
Orta Asya, Orta Doğu ve Doğu Akdeniz gazını da Avrupa’ya taşıyacak
Gelecekte bu hattın sadece Azerbaycan doğal gazını değil, aynı zamanda Orta Asya, Orta Doğu ve Doğu Akdeniz gazını da,  “Güney gaz koridoru” çerçevesinde Avrupa’ya taşıma potansiyelina sahip olduğunu anlatan Rövnag Abdullayev, şunları söyledi:
“Güney gaz koridoru aşamalı biçimde hayata geçirilecek ve onun birleştirici esasını TANAP oluşturacak: ilk aşamada Azerbaycan gazı, ikinci aşamada ise Hazar denizi ve diğer Doğu ülkelerinde üretilen gaz bu kemer vasıtasıyla taşınacak. Üçüncü bölüm ise TAP gaz boru hattıdır.  Azerbaycan’ın geniş gaz imkanları, “Güney koridoru”nun oluşturulması yönünde elde ettiğimiz ilerleme göstermektedir ki, Avrupa pazarlarına getireceğimiz alternatif kaynaklar gelecekte İtalya, Arnavutluk ve Yunanistan pazarlarının sınırlarını aşacak. Yakın gelecekte yeni teçhizat kaynaklarının “Güney gaz koridoru” vasıtasıyla Avrupa pazarlarına aktarılması için TAP-ın potansiyel genişlenmesi, aynı zamanda Bulgaristan, Romanya ve Macaristan arazisinden Avusturyaya doğru ikinci bir rotanın açılması ile Avrupaya gaz ihraç hacmi  artacaktır.”
Güney-Doğu Avrupa ekonomilerini canlandıracak
45 milyar dolar hacminde değerlendirilen bu projenin yüzde 40’ının bu üç boru hattı sisteminin inşasında kullanılacağını belirten Rövnag Abdullayev, bunun da boru hatlarının geçdiği ülkelerde yerli firmaların inşaata dahil edilmeleri, yerli iş gücünden yararlanılması yoluyla global ekonomik krizin ciddi bir biçimde etkisini gösterdiği Güney-Doğu Avrupa ülkelerinin ekonomilerinde ciddi bir canlanma yaratacağını söyledi.
Aynı zamanda, doğal gaz pazarına yarayacak rekabetin ekonomik büyümenin esasını teşkil eden enerji fiyatlarına da olumlu tesir edeceğini kaydeden Rövnag Abdullayev, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev’in söylediği gibi Azerbaycan’ın ortaklarının enerji güvenliğinin temin edilmesi için kendi üzerine düşen sorumlulukları sırasıyla ve büyük bir irade ile yerine getireceğini söyledi.
2008 krizi sonrası Avrupa ve Kafkaslar’a uzanan coğrafyada en büyük yatırım
Basın toplantısında gazetecilerin sorularını da yanıtlayan Rövnag Abdullayev, “TANAP şu anda ne noktada?” sorusuna karşılık, TANAP’ın, Güney Gaz koridorunun çok önemli bir parçası olduğunu vurguladı. Projenin şu anda çok hızlı geliştiğini, gerek Türk, gerekse Şah Deniz Konsorsiyumu’ndaki ortaklarıyla devam ettiklerini belirterek, “Proje hem Türkiye’nin Hazar kaynaklarından gaz temin edilmesi ve hem de Avrupa’ya gazın taşınması nedeniyle büyük stratejik öneme haiz bulunmakta.
Temelini 2014 yılı içerisinde atmayı planladığımız proje inşallah 2018’de proje tamamlanacak. Şah Deniz 2, Güney Kafkas boru hattı, TANAP ve TAP yani Güney Gaz Koridoru olarak birlikte değerlendirildiğinde yatırımlarımızda 2008 krizi sonrası Avrupa ve Kafkaslar’a uzanan coğrafyada en büyük yatırımdır” diye konuştu. 
Rövnag Abdullayev, “Bu yatırımların sonunda SOCAR Türkiye de ne öngörüyor?” sorusuna karşılık, “2018 yılında yatırımlarımız tamamlandığında enerji sektörünün katmanlarında en büyük yatırımcı konumuna geleceğiz. Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol hattından TANAP Doğalgaz Boru Hattı’na petrokimya üretiminden rafineriye, elektrik üretiminden limancılığa uzanan çok geniş bir yelpazede faaliyet gösteriyoruz. Takdir edersiniz ki bu da SOCAR Türkiye olarak çok ciddi bir şirket değerlemesidir. Gerek Türkiye’de ve gerekse uluslararası arenada enerjinin çok güçlü bir oyuncusu olarak faaliyetlerimize devam edeceğiz” yanıtını verdi.