ABD'li Senatör Pompeo'ya Halkbank ve Çin'i sordu

ABD Başkanı Donald Trump’ın eski ulusal güvenlik danışmanı John Bolton’ın Simon & Schuster Yayınevi’nden çıkan kitabı bugün piyasada. Trump yönetimi Bolton ve kitabını hedef almayı sürdürürken, Demokrat Partili Kongre üyeleri de kitapta yer alan ayrıntılar üzerinden Trump yönetimine yükleniyor.

Amerika'nın Sesi'nde yer alan habere göre, Senato Dış İlişkiler Komisyonu’nun kıdemli üyelerinden Demokrat Senatör Bob Menendez kaleme aldığı uzun mektupta, Bolton’ın kitabındaki iddiaların, “Başkan’ın ABD’nin dış politikasını kendi çıkarlarına göre şekillendirmesinde Dışişleri Bakanı Pompeo’nun rolüne dair yeni soru işaretlerini gündeme getirdiğini savundu.

Menendez, ”Başkan Trump’ın ulusal güvenliğimizin üzerinde gördüğü kendi çıkarları için ülkemizin dış politikasını sürekli manipüle etme çabalarında Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun rolünün açıklığa kavuşturulmasını” talep etti.

Demokrat Senatör 1 Temmuz’a kadar Pompeo’dan yanıt bekliyor

Bob Menendez, John Bolton’ın kitabında yer alan, “Başkan Trump’ın Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile yaptığı görüşmede ticaret anlaşması müzakereleri kapsamında ABD’den daha fazla miktarda tarım ürünü alarak kendisine 2020 seçimini kazanmasına yardım etmesini istediği” ve Başkan Trump’ın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a İran yaptırımlarını ihlal ettiği gerekçesiyle ABD’de Türk şirketi aleyhinde açılan soruşturmayı halledeceği vaadinde bulunduğu” iddialarını gündeme getirdi.

Senatör Menendez Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’ya “Anlatılanlar Başkan’ın ABD dış politikasını ve ulusal güvenliğini şahsi siyasi ve ticari çıkarları için alt üst etme çabalarının önüne geçmek amacıyla sizin ne yaptığınıza ilişkin soru işaretleri yaratıyor” ifadeleriyle seslendi.

Menendez, Başkan’ın yabancı liderlerle yaptığı görüşmelerde siyasi rakiplerini ve kendi seçim başarısı ihtimallerini gündeme getirdiğine dair iddiaların sonuçlarını, Senato Dış İlişkiler Komisyonu’nun inceleme yükümlülüğü olduğunu vurguladı.

Menendez Pompeo’ya hitaben de “Komisyon sizin, Başkan’ın şahsi ya da seçime ilişkin gündemini ilerletmek için veya Başkan kişisel bir gündem güderken ABD’nin ulusal güvenlik çıkarlarını korumak ve ilerletmek için ne gibi adımlar attığınızı değerlendirerek bu süreçteki rolünüzü incelemelidir” diye yazdı.

Senatör Menendez, Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’ya 1 Temmuz’a kadar cevaplanmak üzere bir dizi soru yöneltti; Bolton’ın kitabındaki iddiaları Senato Dış İlişkiler Komisyonu önünde ifade vererek yanıtlama çağrısını da yineledi.

“Başkan sizden Halkbank konusunda bir adım atmanızı istedi mi?”

Demokrat Senatör, Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’ya yönelttiği sorularda son dönemde New York Güney Bölgesi Başsavcısı Geoffrey Berman’ın görevden alınması sürecinde de ABD basınında gündeme gelen Halkbank konusunu da öne çıkardı. Menendez, Halkbank konusunda şu soruları yöneltti:

- Başkan sizden Halkbank ya da bir Türk bankasına ilişkin devam eden bir soruşturmada herhangi bir adım atmanızı istedi mi? İstediyse siz ne yaptınız?

- 2019 yılının Ekim ayında Cumhurbaşkanı Erdoğan’la yaptığınız görüşmede Halkbank gündeme geldi mi? Halkbank konusunda ABD’nin duruşuna ilişkin hangi mesajları verdiniz?

- Jared Kushner’ın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın aynı zamanda damadı olan Hazine ve Maliye Bakanı ile kurduğu “dış politika kanalı” konusunda bir adım attınız mı?

“Çinli yetkililere ne mesaj verdiniz?”

Senatör Menendez, Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’ya Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile 2019 yılındaki G-20 zirvesi sırasında yaptığı görüşmeye ilişkin de şu soruları sordu:

- ABD seçimlerinin Çin’le ticaret müzakerelerinde bir etken olmaması gerektiği konusunda Çinli yetkililere ne mesaj verdiniz?

- 2019 yılı Mart ayında tarım alanında Çin’e yönelik gümrük vergilerine odaklanan bir ziyaret için Iowa’ya gittiniz. Bu ziyaretin sonucunda seçim ve seçmen değerlendirmelerine ilişkin Başkan’a herhangi bir bilgi ilettiniz mi?

- Başkan Trump’ın 2019 yılı Ekim ayında Çin’e yaptığı “Biden’ların soruşturulması’’ çağrısı konusunda herhangi bir adım attınız mı?

Menendez’den Pompeo’ya Venezuela soruları

Senatör Menendez John Bolton’ın kitabındaki başlıklar arasında yer alan Venezuela konusunda da Pompeo’ya şu soruları yöneltti:

- Başkan’ı Venezuela’yı işgal etmenin “harika” ya da ABD’nin ulusal güvenlik çıkarına olmayacağına ikna etmek için harekete geçtiniz mi?

- Başkan’ın ABD tarafından Venezuela’nın geçici lideri olarak tanınan ve demokratik özgürlüklerin sağlanması açısından önem taşıyan Juan Guaido’nun “zayıf” olduğu görüşüne karşı herhangi bir adım attınız mı?

Adalet Bakanlığı, eski ulusal güvenlik danışmanı John Bolton’ın kitabının piyasaya çıkmasını önlemek için mahkeme kararı çıkarmak amacıyla harekete geçmiş, davaya bakan Yargıç Royce Lamberth “iş işten geçmişe benziyor” diyerek kitabın yayımlanmasını durduramayacağına hükmetmişti. Lamberth, Beyaz Saray’dan yazılı ve nihai onay almadan kitabın yayımlanması yoluna gidilerek Bolton’ın ülkesini ve kendisini de riske açık hale getirdiği yönünde karar vermişti.

John Bolton Başkan Trump aleyhindeki azil süreci sırasında ABD Kongresi’nde ifade vermeyi reddetmiş; Demokratlar Bolton’ı ifade vermeyip bildiği ayrıntıları kendi kitabına saklamakla eleştirmişti.