ABD'den zordaki ülkelere gizli yardım

NYT NYT gazetesi, başta Goldman Sachs olmak üzere, Wall Street'in büyük bankalarının, Avrupa'da borç kriziyle boğuşan ülkelere para girişini sağlayacak ve bilanço rakamlarını kısa vadeli suni hamlelerle düzeltmelerini sağladığını söyledi. Gazetede ortaya çıkan kayıtların ve yapılan görüşmelerin, Yunanistan’ın 10 yıla yakın bir süredir Avrupa Birliği'nin (AB) getirdiği mali kriterlere uyum sağlayabilmek için Wall Street bankalarıyla işbirliği içinde olduğunun altı çizildi. Goldman Sachs’ın 2001’de Yunanistan’a benzer bir yardımda bulunduğunu belirten gazete, son kriz öncesi banka yöneticilerinin yine Yunan yetkililerin kapısını çaldığını ancak ret yanıtı aldığını ifade etti. Gazetenin haberine göre, Wall Street’in dev bankaları türev ürünlerden oluşan paketlerle finansman girişi sağlıyorlar ve bu fonlama kredi verme biçiminde olmadığı için kamuoyundan gizli tutuluyor. BAŞKA ÜLKELER DE VAR Yunanistan, 2001'de euro bölgesine kabul edilmesinden sonra Goldman Sachs ile yaptığı anlaşmayla milyarlarca dolar aldı. Böylelikle hem AB yükümlülüklerini karşılamış oldu hem de harcamalarına devam etti. Bu fon girişi ise kredi olarak değil döviz işlemi olarak gösterildi. Bunun karşılığında da Yunanistan bankaya birkaç yıllık havaalanlarına uçak iniş ücretlerini ve piyango harç gelirlerini vermeyi kabul etti. Yunanistan, yaptığı bu finansal sihirbazlıklara da Yunan mitolojisindeki Tanrıların isimlerini verdi. 2001 yılında havaalanı ücretlerinden elde edilecek gelir için yapılacak anlaşma öncesi kurulan tüzel kişiliğe, mitolojide rüzgar tanrısı anlamına gelen Aelos ismi verildi. Aynı şekilde piyango gelirleri için yapılan anlaşmaya da yine mitolojiden bir isim kullanılarak Ariadne adı takıldı. Wall Street bankalarının, benzer işlemleri zor durumunda bulunan diğer başka ülkeler için de yaptıkları ifade ediliyor. NYT, İtalya’nın da JP Morgan ile benzer bir işlem gerçekleştirdiğini belirtti. İTALYA ÖRNEĞİ İtalya ve Yunanistan, euro bölgesine katıldıkları zaman çok ciddi bütçe açıkları bulunuyordu. Bu açıklar, AB’nin izin verdiğinin çok üzerinde olduğu için söz konusu ülkelerde bunları kapatmak için bazı adımlar atmak zorunda kaldı. JP Morgan’ın 1996 yılında İtalya ile yaptığı işlemler bunlardan biri. JP Morgan ile gerçekleştirilen işlemler, yüksek olmasına rağmen İtalya’nın bütçe açığının AB normlarına uygun hale gelmesini sağladı. İtalya, uygun bir kur üzerinden JP Morgan’dan döviz girişi sağlayarak, bütçede gelir kaleminde önemli bir artışa neden oldu. Üstelik yapılan bu işlem, bütçede “uzun vadeli yükümlülük” kalemine de dahil edilmedi. YANLIŞ YÖNLENDİRİYOR Uzmanlara göre bu tür anlaşmalar, borç olarak kaydedilmemesinden dolayı yatırımcıları ve düzenleyici kurumları, o ülkenin yükümlülükleri konusunda yanlış yönlendiriyor. İtalya’nın JP Morgan ile yaptığı işlemler üzerine bir rapor hazırlayan ekonomi uzmanı Gustavo Piga, “Türev [işlemler] çok faydalı enstrümanlardır… Ancak hesaplarda kozmetik yapılması için kullanılması halinde kötü birer araca dönüşürler” dedi. Bu tür hesap hilelerinin kısa dönemde faydalı olabileceğine işaret eden NYT, ancak bunun uzun dönemde yıkıcı sonuçlarını olacağına da dikkat çekti.