ABD'den AB'ye İran uyarısı

Avrupa Birliği Amerika’nın İran’la nükleer anlaşmadan çekilmesi sonrasında bölgede Avrupalı şirketlerin kazandığı avantajı kaybetmemek için İran’la ticarette ABD yaptırımlarını baypas edecek bir ödeme sistemi üzerinde çalışıyordu. Almanya alternative sistemin yakında hazır olacağını duyurdu. Trump yönetimindense AB’ye uyarı geldi.

Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, “Özel amaçlı araç” olarak nitelenen alternatif sistem konusunda ülkesinin İngiltere ve Fransa’nın yanı sıra diğer AB ortaklarıyla çalıştığını belirtti. Alman bakan “Bu planı uygulayacağız” dedi.

AB, İran’la yapılan uluslararası nükleer anlaşmayı ABD’nin Başkan Trump’ın kararıyla çekilmesinin ardından hala hayatta tutmak için çabalıyor. Avrupa Birliği şimdiden Avrupalı şirketlerin Brüksel’in onayını almadan ABD’nin yaptırımlarına uymalarını engelleyen önlemler aldı.

“AB’nin Özel Amaçlı Araç denilen sistemi kurma çabası geçen yıl AB başkentlerinde endişeyle karşılanmıştı. AB, bu sistemin merkezi olacak ev sahibi ülkenin İran yaptırımlarından etkilenmesinden endişe ediyor. Bu nedenle sisteme bir merkez bulunması konusunda zorluk yaşanıyor.

“Özel Amaçlı Araç” adlı sistem, İran petrol ve doğalgazının AB ürünleriyle takas edileceği bir takas odası olarak algılanıyor. Böylece ABD’nin İran yaptırımlarının etrafından dolaşılması öngörülüyor.

Avrupa Birliği’nin alternatif bir ödeme sistemi kurma çabasını Trump yönetimi çok yakından izliyor. Beyaz Saray İran’a yönelik yaptırımların baypas edilmesi girişimi olması halinde Avrupa Birliği’nin de yaptırımlara maruz kalabileceğinin mesajını vermişti.

Associated Press haber ajansına konuşan üst düzey Trump yönetimi yetkilisi İran’a yönelik yaptırımların tam olarak uygulanacağını, yaptırımların altını oyan kişi ve kurumların da sorumlu tutulacağını söyledi. Senatör Tom Cotton da “İran’la mı yoksa ABD ile mi iş yapılmak isteniyor, yapılması gereken tercih bu. Avrupalı müttefikkerimiz umarım akıllı bir şekilde tercihlerini yaparlar” diye konuştu.

İran’a yönelik yaptırımlarla Tahran üzerindeki baskıyı arttırmayı amaçlayan Trump yönetiminin AB’nin üzerinde çalıştığı alternative ödeme sistemiyle ilgili endişeleri var.

Trump yönetimine danışmanlık veren ve Associated Press haber ajansına konuşan bir kaynağa göre Amerika, alternatif ödeme sisteminin uzun vadede, SWIFT olarak bilinen uluslararası bankacılık sistemiyle rekabet edebilecek kadar başarı olması ihtimalinden kaygı duyuyor. Amerika’nın bir diğer endişesi de diğer ülkelerin de Avrupa’nın sistemini kullanarak Amerika’nın yaptırımlarını baypas etmeye çalışması. Üçüncü bir konu da Avrupa söz konusu sistemin sadece insani işlemler amacıyla kullanılacağını söylese de alternative ödeme sisteminin insani olmayan işlemler için de kullanılması ihtimali.

Associated Press haber ajansına konuşan Senatör Marco Rubio da “İran’ın Amerika’nın kurduğu maksimum baskıyı baypas etmek için kullanabileceği yabancı finans kanallarının yaratılmasına ilişkin çabalara karşı gelmeliyiz” dedi.

Trump yönetimi Avrupa’dan gelebilecek böyle bir adıma karşı hazırlanırken, diğer yandan da İran’a yönelik yaptırım uygulamalasını da ısrarlı şekilde sürdürüyor. Geçtiğimiz hafta Perşembe günü ABD Hazine Bakanlığı, Suriye’de İran destekli iki milis grubunun yanı sıra Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esat’a destek vermek için silah ve personel taşımakla suçladığı İran sivil havayolu şirketi Qeshm Fars şirketini yaptırım listesine almıştı.