ABD Merkez Bankası'nın yeni başkanı kim olacak

ABD Merkez Bankası FED’in başkanı Janet Yellen’ın görev süresi 2018 başında doluyor. Başkan Donald Trump, yeni FED başkanını seçmeye çok yakın olduğunu söylüyor. Amerikanınsesi'nde yer alan habere göre, ABD’nin en önemli ekonomi görevi için ise aday sayısı en az beş.

Yellen hala adaylardan biri. Başı çeken diğer dört aday, FED Yönetim Kurulu Üyesi Jerome Powell, yine yönetim kurulu eski üyelerinden Kevin Warsh, Standford Üniversitesi’nden Ekonomi Profesörü John Taylor ve Trump’ın ekonomi danışmanı Gary Cohn.

Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s uzmanlarından Ryan Sweet, yeni FED başkanının, hali hazırdaki para politikalarını hiç olmazsa bir süre daha devam ettireceğini düşünüyor. Zira mevcut durumu bozmak mali piyasaları sarsabilir.

ABD Merkez Bankası’nın görevi, dünyanın en büyük ekonomisini istihdam sağlayarak ve fiyatları sabit tutmaya çalışarak yönetmek. Ekonomik gerileme dönemlerinde FED faiz oranlarını düşürerek ekonomik büyümeyi sürdürmeye ve daha fazla istihdam yaratmaya çalışır. Son ekonomik durgunluk döneminde de FED faiz oranlarını neredeyse sıfıra çekti. Bu sayede işsizlik oranı yüzde 10’dan yüzde 4,2’ye geriledi ve ekonomik daralma yerini yavaş da olsa büyümeye bıraktı.

Ancak Faiz oranlarının rekor seviyede düşürülmesini eleştirenler, bu oranları sürdürmenin yüksek enflasyona neden olarak ekonomiye zarar verebileceğini savunuyor. Yine de enflasyon oranı hala yüzde ikinin altında ve birçok uzman bunun ekonomi için en iyisi olduğu görüşünde.

Adaylar

Başkanlığından önce uzun süre FED’in yönetim kurulunda yer alan Janet Yellen, düşük faiz oranlarını savundu ve normal oranlara yavaş yavaş geçilmesini destekledi. Uzmanlar ayrıca Yellen’in FED ile mali piyasalar arasında iletişimi güçlendirdiğini böylelikle belirsizlikleri azaltarak yatırımcılara güven verdiğini söylüyor. Trump kampanyası boyunca Yellen'ı eleştirdi ancak göreve geldikten sonra Yellen'ın yaptığı işleri övdü. Haber ajansı Reuters’in ekonomi analistlerinden Tom Buerkle da, Kongre’nin harekete geçmeye direndiği bir krizde FED’in etkili eylemlerine dikkat çekiyor.

Eski bir yatırım bankacısı ve Beyaz Saray’da Ulusal Ekonomi Konseyi’nin başındaki isim Gary Cohn FED başkanlığı için bir diğer aday. Cohn halen vergi reformu ve ABD’nin altyapı harcamalarının güçlendirilmesi için çalışıyor.

Bir diğer aday FED yönetim kurulu üyesi Jerome Powell, Cumhuriyetçi bir isim. Özel sermaye şirketi geçmiş olan ama Maliye Bakanlığı’nda görev de yapmış. Powell, Yelllen’in kriz süresince faizleri indirme ve ekonomi toparlanana kadar tarihi düşük seviyelerde tutmasına destek vermişti.

Faizler neredeyse sıfıra çekildiğinde, FED yetkilileri bir adım daha atarak, büyük miktarda bono satın aldı. Amaç uzun vadeli faiz oranlarını da bastırarak ekonomiye ilave canlılık kazandırmaktı. Bu karmaşık işlemin adı ‘parasal gevşeme.’ Moody’s uzmanı Ryan Sweet, bir sonraki ekonomik durgunlukta, Powell’ın bu tür işlemleri kullanmaya, muhafazakar adaylar Kevin Warsh ve John Taylor’dan daha istekli olacağını görüşünde.

FED’in eski yönetim kurulu üyesi Kevin Warsh, avukat. Daha önce büyük bir maliye firmasında yöneticilik yaptı. Trump’ın Ulusal Ekonomi Konseyi’nde de yer aldı.

Stanford Üniversitesi Profesörü John Taylor, ABD başkanları ve Kongre için danışma konseylerinde görev yapmış, ekonomi kitapları yazmış saygın bir ekonomist. ‘Taylor Kuralı’ olarak bilinen denkleminin de yaratıcısı. Bu kurala göre ekonomideki gevşeme dışında enflasyon da faiz oranlarını belirlemedeki kalemlerden biri. Bazı muhafazakar uzmanlar, Taylor Kuralı’nın politikalar oluşturmayı geliştirebileceğini söylüyor. Eleştirenler ise ekonominin bir bilgisayar tarafından yönlendirilmek için fazla karmaşık olduğunu ve Taylor Kuralı’nın FED’in bağımsızlığını ve etkinliğini azaltacağını savunuyorlar.

Indeed.com adlı iş bulma sitesinden Tara Sinclair ise, etkili bir para politikasının en önemli öğelerinde birinin bağımsızlık olduğuna dikkat çekiyor. Sinclair, faiz oranı oluşturma sürecinin ve diğer kararların Kongre’den ve Beyaz Saray’dan ayrı tutulması gerektiğini söylüyor. Böylelikle ekonomi politikaları uzun vadede siyaset değil ihtiyaçlar üzerinden şekillenebilir.

Politico dergisi Donald Trump'ın, Powell ve Taylor arasında bir seçim yapacağını iddia ediyor. Trump’ın kararını gelecek hafta açıklaması bekleniyor.