ABD finansal okuryazarlık sorunuyla boğuşuyor

FINANSINGUNDEMI.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Okullar öğretmen boşluklarını doldurmakta zaten zorlanırken, kişisel finans öğretme sorumluluğu genellikle finansal olarak pek de bilgili olmayan tarih öğretmenlerine veya beden eğitimi öğretmenlerine düşüyor.

Finansingundemi.com’un derlediği bilgilere göre, Amerika'nın uzun süredir devam eden finansal okuryazarlık sorunu, trilyonlarca dolarlık öğrenci borcuna yol açıyor. Uzmanlar, öğretmenlere eğitim verilmesi gerektiğini savunuyor.

Finansal okuryazarlık ülke çapında eksik

Fortune’dan Preston Fore’un haberine göre, ABD’de öğretim üyelerinin uzmanlık eksikliği bu dengesiz sürecin bir parçası olsa da, finans uzmanları bunun nedeninin ülke çapındaki finansal okuryazarlık eksikliği olduğunu söylüyor.

Pennsylvania Üniversitesi Wharton Okulu'nda Finans profesörü olan Michael Roberts, "Ülke, 18 yaşındakilere 100 bin dolarlık üniversite kredisi almalarına izin vererek onlara ‘kötü hizmet’ veriyor. Bu, onların veya ebeveynlerinin hayat boyu etkisini bilecek finansal yeterliliğe sahip olmaması anlamına geliyor” diyor.

Roberts, “Finansal eğitimin, ilgili, müreffeh ve mutlu bir vatandaş olmak için çok önemli olduğu uzun zamandır biliniyor. Finansın sizin hayatınız, benim hayatım, hepimizin hayatı için önemini düşünürseniz, bu gerçekten kaçınılmaz” şeklinde konuşuyor.

En düşük okuryazarlık Z kuşağında

Küresel Finansal Okuryazarlık Mükemmellik Merkezi ve TIAA'ya (Global Financial Literacy Excellence Center) göre, çoğu yetişkin düşük düzeyde finansal okuryazarlıkla finansal kararlar alıyor ve Z kuşağı en düşük okuryazarlığa sahip kesim olarak öne çıkıyor.

1990'ların sonu ile 2000'lerin başı arasında doğanlar, borçlanma, yatırım ve tasarruf gibi konulardaki soruların yalnızca yüzde 37'sini yanıtlayabiliyor. Bu, Z kuşağı kredi kartı kullanıcılarının yedide birinin kartlarını çoktan doldurmuş olması ve yalnızca ABD'de öğrencilerin 2 trilyon dolardan fazla öğrenci kredisi borcuna sahip olması göz önüne alındığında şaşırtıcı.

Genel olarak, Z kuşağının dörtte biri finansal bilgi ve becerilerine güvenmiyor ve WalletHub'a göre, üçte birinden fazlası ebeveynlerinin finansal olarak onlar için iyi bir örnek olmadığını söylüyor. Ancak, herkes kişisel finans üzerine ayrılmış derslerin öğrencilerin zamanını en iyi şekilde kullanma şekli olduğu konusunda hemfikir değil.

Eğitim tartışması

Yaygın olarak kabul edilen bir çalışma, ‘finansal karar vermeyi iyileştirmeyi amaçlayan eğitimin başarılı olduğuna dair çok az kanıt olduğunu’ öne sürüyor. Bunun yerine, daha fazla matematik eğitiminin, daha fazla piyasa katılımına, yatırım gelirine ve kredi yönetimine yol açabileceği sürülüyor.

Başka bir çalışma, ‘finansal okuryazarlığı iyileştirmeye yönelik müdahalelerin incelenen finansal davranışlardaki varyansın yalnızca yüzde 0,1'ini açıkladığını, düşük gelirli örneklerde daha zayıf etkilere sahip olduğunu’ ve öğrencilerin öğrendiklerini ne kadar çabuk unutabileceklerinin bilinmesi nedeniyle zorunlu ders çalışmasının ihmal edilebilir olduğunu öne sürüyor.

Ancak bu çalışmaların her ikisi de on yıldan uzun bir süre önce yazılmış olduğunda geçerliliğini yitirmiş olabilir. O zamanlar yalnızca beş eyalet, finansal okuryazarlığı zorunlu kılıyordu. Şimdi ise ABD’de 21 eyalet daha finansal okuryazarlık gerekliliklerini kabul etmiş durumda.

National Endowment for Financial Education'ın başkanı ve CEO'su Billy Hensley, kanıtların bir kısmının tarihsel olarak veri eksikliğinden ve az sayıda çalışmanın baskın olmasından kaynaklandığını açıklıyor. Bugün ise kanıtların ezici olduğunu ekliyor ve “Finansal okuryazarlık eğitimi işe yarıyor; ama doğru yapıldığında” diyor.

Hensley, devlet tarafından zorunlu tutulan finansal eğitim dersleri alan öğrencilerin kredi kartı bakiyesi taşıma olasılıklarının yüzde 21 daha az olduğunu, özel kredilerde ortalama 1.300 dolar daha az seviyede olduklarını ve finansal yardım alma olasılıklarının yüzde 3,5 arttığını gösteren NEFE araştırmasına işaret ediyor.

Kişisel finansın nasıl öğretileceğini öğretmek

Kişisel finans derslerini zorunlu tutan eyalet sayısının artmasıyla birlikte, ülke genelindeki okul bölgeleri nitelikli öğretmenler bulmak için çabalamak zorunda kaldı. Yine de birçok eyalette, eğitimcilerin kişisel finans sınıfına yerleştirilmeden önce bu alanda uzmanlıklarını kanıtlamaları gerekmiyor.

ABD’de bu yaz Kaliforniya, müfredatına finansal okuryazarlık gereksinimi ekleyen en son eyalet oldu. Sosyal bilimler, işletme, matematik ve ev ekonomisi öğretmenleri bu dersi vermek için özel olarak yetkilendirildi ancak yeni yasa ayrıca diğer konulardaki eğitimcilere kişisel finansı denetleme yetkisi veriyor.

Roberts, ülke genelinde kişisel finansı kimin öğrettiği konusunda 'çok endişeli’ olduğunu söylüyor ve “Bir çek hesabının ne olduğu gibi bazı şeyleri öğretmek kolay olsa da, öğrencilerin gerçekten okuryazar olmak için finansal yeterlilik öğrenmeleri gerekir. Örneğin, genç yetişkinler bir ev satın almanın mı yoksa kiralamanın mı, yoksa sabit faizli mi yoksa değişken faizli bir ipotek için mi başvuruda bulunmanın daha iyi olduğunu ayırt edebilmelidir” diyor.

Roberts, “Öğretmenlere öğretmelisiniz. Her şey orada başlamalı ve bunu yapmanın en iyi yolu, kursa kendilerinin katılmasını sağlamaktır çünkü dışarıdaki kaç öğretmen gerçekten eğitilmiş ve kişisel finans konusunda resmi eğitim almıştır? Çok fazla sayıda olduğundan şüpheliyim” diye ekliyor.

Sosyal medyada finansal okuryazarlık

2,4 milyondan fazla TikTok takipçisi olan finans gurusu Dave Ramsey, okullarda finansal okuryazarlığın ‘kritik’ olduğunu kabul ediyor ancak kişisel finansın yüzde 20 zihinsel bilgi ve yüzde 80 davranış olduğunu söylüyor. Kişisel finans müfredatı ABD liselerinin yüzde 45'inden fazlasında öğretiliyor.

Ramsey, “Çok fazla öğrenci yetişkinliğe borçla giriyor, bu da strese ve kaygıya yol açıyor ve buna değmez. Parayı yönetmeyi ne kadar erken öğrenirseniz, servet oluşturmaya ve aile ağacınızda fark yaratmaya o kadar hızlı başlayabilirsiniz” şeklinde konuşuyor.

Hensley ise, "Ulusal bir stratejinin olmaması nedeniyle, bireyler genellikle finansal tavsiye için sosyal medyaya ve etkili kişilere yöneliyor” diyor.

Ancak, bir anket, sosyal medya kullanıcılarının yüzde 27'sinin yanlış veya yanıltıcı finansal bilgilere kandığını ve genç yetişkinlerin bunu yapma olasılığının daha yüksek olduğunu ortaya koyuyor. Ayrıca, TikTok’ta finans alanında etkili kişilerden yalnızca 10'da birinin geçmişleri hakkında şeffaf davrandığı görülüyor.

Hensley, “FinEd herkese uyan tek bir şey değildir ve çevrimiçi veya başka ortamlarda gördüğünüz ve duyduğunuz her şeye inanamazsınız ve servet veya finansal güvenlik oluşturmanın kesin yolları yoktur. Ayrıca, bir ‘influencer’ ne kadar popüler olursa, belirli markalar tarafından ödeme alma olasılığı o kadar artar ve bu da insanlara ne söylediklerini etkileyebilir” diyor.

Davranış sorunsalı

Hensley, eğitim sağlayıcılarının suçlu olduğuna inanmasa da, ekonomik sistemin bozuk olduğunu ve bunun, düşük gelirli Amerikalıların sistematik olarak suistimal edilmesine yol açtığını ifade ediyor.

Benzer şekilde, Financial Access Institute'ün yönetici müdürü Timothy Ogden da, Amerikalıların mali durumunun ‘yüksek öğrenim, sağlık sigortası, çocuk bakımı ve kira maliyetlerinin maaş çeklerinden çok daha hızlı artması’ nedeniyle sıkıntıda olduğunu yazıyor.

Ancak, Ogden ve Hensley finansal okuryazarlık eğitim gereksinimi tartışmasında zıt taraflarda yer alıyor. Ogden, bütçeleme veya faiz oranları hakkında daha fazla bilgi edinmenin davranışı mutlaka değiştirmeyeceğini savunuyor; diğer yandan Hensley, finansal okuryazarlığın gerçekten olumlu bir etki yaratabileceğine inanıyor.

Hensley, taraf seçmek için zaman harcamak yerine, enerjinin finansal sistemi herkes için daha iyi hale getirmeye harcanması gerektiğini söylüyor ve ekliyor: “Herkes hayatında kişisel finans hakkında şu an olduğundan çok daha fazlasını bilmeyi dilediği en az bir an yaşamıştır" diyor.

Bakan Şimşek : SPK ile finansal okuryazarlık seferberliğine başladık

TBB'den lise çağındaki gençler için finansal okuryazarlık e-eğitimi

TCMB'den yeni finansal okuryazarlık videosu: "Carry Trade"

SPK'nın Finansal Okuryazarlık Platformu başlıyor

Finansal okuryazar olmanın 4 kuralı