ABD ekonomisinde ‘kader anına’ nasıl karar veriliyor?

FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

ABD Ulusal Ekonomik Araştırmalar Bürosu Başkanı (NBER) ve İktisadi Dalgalanmalar Komitesi Üyesi James Poterba dünyanın en büyük ekonomisinde resesyonun resmen ne zaman başladığını ve bittiğini belirleyen en önemli isimlerden birisi. CNBC’nin haberinde Poterba bu tarihleri belirlemenin neden bu kadar önemli olduğunu ve belirlenen dönemlerin yatırımcılara ne anlattığını söyledi.

Poterba, NBER’in 1920'de kurulduğunda esas olarak işçilerin gelirini, işletmeleri ve sermayeyi araştırdığını söyledi. Massachusetts Teknoloji Üniversitesi İktisat Profesörü olan Poterba kurumun araştırmaları süresince ekonomik ortamın uzun süreler boyunca çok iyi veya çok kötü kalamadığını fark ettiğini belirtiyor. Bunun üzerine NBER kısa süre içerisinde asıl dikkatini ekonomik döngülere çevirmiş.

Kurumun elinde yüz yıldan az süreli ekonomik veriler olmasına rağmen Poterba ekonomistlerin ekonomik döngüler konusunda daha fazla bilgi edinebildiğine dikkat çekti. NBER Başkanı “Ekonomiyi gözlemleyen herkes tarafından anlaşılıyordu ki ekonomik faaliyetler bazen daha hızlı bazen daha yavaş gerçekleşir ve zaman zaman daha fazla ya da daha az gelişme olur” ifadelerine yer verdi.

NBER ekonomistleri ise bu dalgalanmaların kaçınılmaz olup olmadığını araştırmaya odaklandılar. Kurum ekonomideki dalgalanmaların neden meydana geldiğini anlamak üzerine araştırmalarını devam ettirdi.

Ancak ekonomik gerilemeyi hızlandıran faktörleri ve ekonominin tam olarak ne zaman daraldığını tespit etmek için NBER’in kesin bir yol bulması gerekiyordu. Bugünse akademisyenlerin özel bir organizasyonu olan NBER'in İktisadi Dalgalanmalar Komitesi, resesyonların zaman çizelgesinde ABD çapında bir otorite olarak kabul ediliyor.

Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre ABD Merkez Bankası (FED) ekonomistleri bu yılın devamında ABD’nin bir resesyona girebileceği yorumlarında bulunuyor. Bununla birlikte FED Başkanı Jerome Powell’sa geçtiğimiz hafta faiz kararı sonrası yaptığı açıklamada ABD’nin resesyonsuz bir senaryoya resesyonun görülmesi ihtimalinden daha yakın olduğunu söylemişti.

CNBC’den Annie Nova (A.N.) tüm bu tartışmaların ortasında Poterba’ya resesyon üzerine olan araştırmalarını sordu. NBER herhangi bir tahmin mekanizması olarak çalışmasa da Poterba ekonomi çevreleri için çok şey söyleyen önemli açıklamalarda bulundu:

“A.N.: Bir resesyonun başlangıcını ve bitişini tarihlendirmenin temel amacı nedir?

Poterba: Bu sayede, ekonomik dalgalanmanın öğrencileri olarak geriye baktığımızda, ekonomik faaliyet düzeyinde belirli artışlara ve düşüşlere neyin neden olduğunu anlamaya çalışabiliriz.

A.N.: Bu bilgiler toplum olarak bize nasıl yardımcı oluyor?

Poterba: Genel olarak ileriye dönük politikaların tasarlanmasına yardımcı olur. Geriye dönüp bakmamızı ve örneğin faiz artışlarının sonuçlarının neler olduğunu söylememizi sağlar. Faiz oranlarındaki artışın bir süre sonra, ekonomik faaliyetin azaldığı bir dönemle ilişkilendirilme olasılığı nedir? Ya da petrol fiyatlarında büyük bir artış görürseniz, bu genellikle bir durgunluğa yol açar mı?

A.N.: Bazı ekonomistler mevcut finansal sistemimizde resesyonların kaçınılmaz olduğundan bahsediyorlar. Bunun nedeni nedir?

Poterba: Bu oldukça komplike bir soru. ABD tarihinde tarım ekonomisi günlerine geri dönerseniz, cevabın bir kısmını anlamanın daha kolay bir yolu olacağını düşünüyorum. Çok sert bir kış geçirdiyseniz veya kuraklık geçirdiyseniz, bunlar ekonominin düşüş yaşayacağı dönemlerdir. Ve bu yüzden bugün, emtia fiyatlarındaki artış veya ticaret kabiliyetini engelleyen bir tedarik kesintisi gibi bir şok yaşadığınızda, bunların hepsi ekonomide olanları etkileyebilecek değişkenlerdir.

A.N.: "Resesyon" terimi ortaya çıkmadan önce insanların ekonomik gerilemeleri tanımlamak için hangi dili kullandıklarına dair bir fikriniz var mı?

Poterba: NBER'in en eski çalışmalarına geri dönerseniz, yani kelimenin tam anlamıyla 100 yıl öncesinden bahsediyorum, "ticari panik" veya "çöküş" gibi bir dil kullandıklarını görüyorsunuz.

A.N.: Komite, ABD'nin resesyonda olduğunu belirlemek için hangi faktörleri kullanıyor?

Poterba: Bir resesyon, ekonomik faaliyette uzun süreli devam eden ve önemli bir derinliğe sahip olan geniş çapta etkileri olan bir düşüş dönemidir. Yani üç faktörden oluşur: Derinlik, yayılma ve süre.”

Küresel ekonomi için büyük tehdit: ABD temerrüde düşer mi?

Sterlinin yükselişi dev bankaları bile şaşırttı

ABD bankacılığından rekor kâr