ABD bütçesi açık verecek mi?

ABD’li Profesör Alan Blinder bugün 71 yaşında. Üniversite eğitimini 1967'de Princeton’da, Master Diplomasını 1968'de London School of Economics’de, doktorasını da 1971'de MIT’de gerçekleştirmiştir. Ekonomist olarak kamuda da resmen çalışmış, Princeton Üniversitesi'nde akademik hayatının başından bu yana 1971'den başlayarak da öğretim üyeliği yapmış, 1994-1996 arasında FED’de başkan yardımcısı ve 1975 sonrası da Parlamento Bütçe Komisyonu'nda da çalışmış, aktif bir bir akademisyendir. Aşağıda Trump’ın ABD’nin yeni vergi kanunu hakkındaki düşüncelerini aktarıyoruz.

Blinder der ki, ABD’de bir yeni başkan seçildi mi, iki şey belli değildir. Biri borç toplamı, ikincisi ise vergi iptali. Doğrusu Trump ve tayfasının nasıl bir vergi değişikliği yapacaklarını çok merak etmiştim. ABD’de geçmişte 1981'de R. Reagan ve 2001'de George Bush döneminde, zenginlere çok bonkör davranan güçlü bir vergi indirimi gündeme gelmişti.

Cumhuriyetçilerin vergi kanunları 4 ilke içerir. Birincisi zenginlere çok bonkör olmak, ikincisi Federal bütçede dev bir delik açmak, üçüncüsü taraftarlarının ilk iki ilkenin yapılmadığı tezini ortalığa dökmeleri ve dördüncü de büyümenin hızla gerçekleşeceği tezini gündeme getirmek iddiası (hiçbir zaman gerçekleşmemişti)!

Reagan ve Bush bir sonraki seçimde yeniden seçilmişlerdi ama George W.Bush partisinin genel vergi formülünden farklı şeyler yapınca da seçimi kaybetmişti.

Trump tarafından şimdi gündeme getirilen formül ise, resmen tek bir sayfaya sığmıştı ve inanılmaz boyutta geçmişe dönüktü.

Vergi indiriminde standart indirimi iki misline çıkarmak genelde yönetimler tarafından orta sınıf vatandaşlara yarar denir. Ama en üst düzey vergi ise, mesela bu sefer yüzde 35'e indirilmişti. Ama bazı şirketler sadece yüzde 15 vergi ödeyeceklerdi. Sadece zenginlerin ödediği gayrimenkul vergisi ise kaldırılmıştı. Bakan Steven Mnuchin zenginlerde vergi indirimi tüm vergiyi kaldırmayacak demişti ama sayılara bakıldığında zenginlerden alınan vergilerdeki artıştan daha büyük azalma vardı. Birçok kimse de yüzde 35 düzeyinin altında şirket vergisi vermek için gelir ve şirket tanımını değiştirerek yüzde 15 düzeyine indirmeye başlıyorlardı.

Tabii vergi indirimi 10 yılda kabaca 5 ila 6 trilyon arasında bir bütçe açığı yaratacak! Bu açık nasıl kapanacak? Hükümet bu bütçe açığı konusunda kararı Parlamento'ya bırakıyor.

Ancak teknik bir bakışla vergi reformu ile vergi indirimi farklı şeylerdir.

Vergi reformu dendiğinde verginin bir kısmı azaltılır ama diğer başka kişi ve kurumlara olan vergiler artırılarak da, açık ortadan kaldırılır. Vergi azaltma dendiğinde ise vergi indirimi sonrası ortaya oldukça büyük olabilecek bir bütçe açığı çıkar.

ABD Kongresi'nden geçecek kanun değişikliği ve Trump’ın vergi düzenlemesi, vergi reformu değil, büyük çapta vergi indirimi şeklinde! Bütçe açığı yolda! Açığın küçülmesi için gereken ek büyümenin gerçekleşmesi ise oldukça zor.