AB Türkiye'nin ihracatının önünü Kapıkule'de kesiyor

Türkiye’nin ihracatta en önemli pazarı olan Avrupa’ya giden yükler, günlerdir sınır kapılarında bekletiliyor. Hem Yunanistan hem de Bulgaristan kapılarında kilometrelerce TIR kuyruğu oluştu. Bazı kapılarda kuyruk 20 kilometreyi buldu. TIR’lardaki milyonlarca dolarlık mal, alıcısına teslim edilemediği için ihracatçı büyük sıkıntıda.

Avrupa pazarı Türkiye’nin ihracatında yüzde 50’lik paya sahip. AB ülkelerine Türkiye’den yıllık 1 milyondan fazla TIR çıkış yapıyor. Bunun yaklaşık yarısı Kapıkule, Hamzabeyli ve İpsala’dan geçiyor. Kalanı ise Ro-Ro ile devam ediyor. Bu kapıların açık ve işler olması çok önemli. Böyle kuyruklar daha önce de olmuştu. Sistem arızaları, izinli çalışma nedeniyle kadro yetersizliği gibi gerekçelerle açıklanırdı. Fakat bu sefer öyle değil. Nakliye sektörünün en büyük sivil toplum kuruluşu Uluslararası Nakliyeciler Derneği’nin (UND) İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener’in açıklamaları bu sefer durumun çok farklı olduğunu gösteriyor. Tabii çözümü için resmi makamlar nezdinde görüşmelere başlamışlar.

Fakat bu seferki kuyruğun nedeni “bilinçli yavaşlatma!” AB makamlarınca gönderilen bir heyet, kapılarda ekstra kontrol yapmaya başlamış. Kapılarda Eylül ayı başından bu yana devam eden TIR kuyruklarının taşımacı firmaları, sürücüleri ve ihracatçıyı canından bezdirdiğini dile getiren Şener, “Beklemeler sebebiyle müşterileri ile sorun yaşayan, sefer kaybı yaşayan birçok nakliyeci maddi ve manevi zarara uğradı. Hafta sonunda Kapıkule’de 20 kilometrenin, Hamzabeyli’de 10 kilometrenin üzerine çıkan TIR kuyruğu sebebiyle, Türk ihraç ürünleri yollarda kaldı. Ülkemiz sınır gümrük teşkilatının müdahalelerine rağmen ağır şekilde araç alımına devam eden Bulgar Sınır Gümrük İdareleri sebebiyle birçok sürücü iş bırakma noktasına kadar geldi” dedi.

Avrupa’ya açılan bir diğer önemli sınır kapımız olan İpsala Sınır Kapısı’ndaki beklemelerin nedeni ise Yunanistan’ın Kipi Sınır Kapısı’nın tek peron üzerinde gerçekleşen verimsiz TIR gümrük işlemleri. Bu kapının Avrupa’nın bariyeri haline geldiğini ifade eden Şener, “Günde ortalama 250 aracın çıkabildiği, çoğu günlerde de bu rakamın yakalanamadığı sınır kapısında günler kaybeden taşımacılık sektörü büyük mağduriyet yaşıyor” dedi.

Türk TIR’larına ‘ekstra kontrol’ için AB’den heyet

“Peki son günlerde yaşanan bu beklemelerin sebebi ne?

Şener’in bu soruma cevabı çok çarpıcı açıklamalar içeriyor. Şunları söyledi: “Bulgar tarafı araç kabulünde neredeyse yarı yarıya yavaşladı. AB’den gelen yetkililer ilave kontrol yapıyorlar! AB bilinçli olarak bizi orada boğuyor gibi. Verimsizlik üzerine kurgulanmış bir sınır hattına sahip Avrupa Birliği adeta Türk ihracatçılarına ve taşımacılarına duvar örüyor.” Şener ayrıca, Bulgaristan sınırda yaşanan zorluk nedeniyle AB’li büyük otomotiv şirketlerinin Türkiye’deki yan sanayicileri Balkanlar’a teşvik ettiğini söyledi. Şener, Türkiye ile Avrupa arasındaki Bulgaristan’ın Kapitan Andreevo ve Lesovo ile Yunanistan’ın Kipi Sınır Kapılarındaki her gün farklı bahane ile yavaşlatılan sınır geçiş işlemlerinin hızlandırılması ve adeta bariyer haline gelmiş AB kapılarında çok ivedi şekilde kapasite artırımına gidilmesi hususunda Avrupa Komisyonu’nu ve Türkiye’deki yetkili kamu otoritelerini göreve çağırdıklarına vurgu yaptı.

Sınırda bekletilen malların % 50’si AB şirketlerinin!

Şener’in vurguladığı en önemli konulardan biri de bu kapıları sadece Türkiye’nin kapısı değil, aynı zamanda AB kapısı olarak görmek gerektiği: “Geciktirilen mallar aynı zamanda AB’nindir. Türkiye’nin AB’ye ihracatının yüzde 50’si Türkiye’de yatırım yapmış AB şirketlerinin malı.” Yani uygulamadan Türkiye’deki Avrupalı şirketler de zarar görüyor. Açık ifadeler var. Otomotivde böyle talepler gelmiş. Ana şirketlerin, buradaki üreticilerine, “Türkiye’den buraya parça sevkiyatı gecikmelere yol açabiliyor. En iyisi siz Doğu Avrupa’ya yatırım yapın” tavsiyeleri geliyor.

Yatırımlar bankalara kayıyor

TİM Lojistik Konseyi Başkanı Bülent Aymen, kapı zorluklarının, AB’li fi rmaları başka tedarik noktalarına yönlendirdiğini söyledi. Aymen’in yaptığı açıklama özetle şöyle: “Kapılarda son günlerde artış gösteren bekleme süreleri teslim sürelerini uzatarak mağduriyet yaratıyor, ihracata büyük zarar veriyor. Bugün itibari ile Kapıkule’de ihracat yönünde 19 km, ithalat yönünde 3 km; Hamzabeyli’de 8 km, ithalat yönünde 1 km kuyruk var. Yunanistan’a açılan İpsala Kapısında ihracat yönünde 8 km, ithalat yönünde 2 km kuyruk var. Uzayan sefer süreleri, ülkemizden mal alan AB’li fi rmaların Balkan ve Kuzey Afrika ülkelerine kaymalarına neden oluyor. Ülkemizdeki birçok yatırım Balkan ülkelerine kayıyor. Denetimlerin son dönemlerde çok artmış olmasının esas nedenlerinden biri de göçmen kontrolleri. TIR’larda karbondioksit oranı kontrol ediliyor. Frigofi rik araçlar x-ray’e yönlendiriliyor, bekleme süreleri artıyor. Yunanistan’ın Kipi Kapısı’ndaki geçiş tek peron üzerinden yürütülüyor. Akaryakıt ölçümleri ağır ilerliyor.

Analizlere göre sadece İstanbul – Kapıkule arasındaki mesafe 37 saatte aşılabiliyor. İç gümrük idaresinde geçen zamanlar da eklendiğinde İstanbul’dan çıkan bir ihracat yükü en az ikinci günün sonunda çıkabiliyor. Farklı iç gümrük idarelerinden yapılan ihracatlarda batı kara sınır kapıları kullanılarak ülkemizden ortalama çıkış süresi yaklaşık olarak 4 günü bulabiliyor. Ülkemizin lojistik üs olabilmesine yönelik yapılan çalışmalardan verim alınabilmesi, ülkemizin uluslararası raporlarda üst sıralara çıkabilmesi için birçok tedbirin alınması gerekiyor.”