4.5 milyar dolar nereden geldi?

Merkez Bankası’nın önceki gün açıkladığı Ödemeler Dengesi Mayıs ayı rakamlarının “net hata noksan” kaleminde 4.5 milyar dolarlık giriş dikkat çekti. Mayıs ayında giren kaynağı belirsiz 4.5 milyar dolarlık tutarla birlikte yılın ilk 5 ayında Türkiye’ye girmiş gizemli paranın tutarı 8.4 milyar dolara ulaşmış oldu. Geçtiğimiz yılın aynı döneminde bu tutar sadece 836 milyon dolardı. Bu girişin arkasında hükümetin çıkardığı Af Yasası’yla uzatılan ‘varlık barışı” kapsamında, “yastık altından” sisteme giren dövizler olabileceği belirtilirken, Merkez Bankası da 4.5 milyar dolarla ilgili yorum yapamıyor.
Varlık Barışı’nın etkisi
Söz konusu kaynağı belirsiz paranın, Varlık Barışı nedeniyle Türkiye’ye giren tutar olması halinde, net hata noksan kaleminin Haziran’da da yüksek rakamlar vermesi gerekecek. Düzenlemenin başvuru süresi 30 Mayıs’a ve ödeme süresi 30 Haziran’a kadar uzatılmıştı. Bu nedenle 11 Ağustos’da açıklanacak olan Haziran ayı ödemeler dengesi rakamları merakla bekleniyor.
Hükümetin Af Yasası’yla getirdiği düzenlemeler içinde “yurtdışındaki varlıkların süresi içerisinde Türkiye’ye transfer edilmemesine” ilişkin yeni bir hak getirilmişti. 5811 sayılı yasanın yurtdışında yer alan varlıklarla ilgili düzenlemelerinden yararlanabilmek için, bu kanun kapsamın- da beyan edilmiş ancak yurtdışında bulunan varlıklarını süresi içinde Türkiye’ye getiremeyen veya Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer etmeyen mükelleflere, 2 Mayıs 2011 tarihine kadar ek süre verilmişti. Bu duruma göre, bildirim veya beyana konu yurtdışında bulunan varlıklardan para, döviz, altın, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarını, bildirim veya beyandan sonraki bir aylık yasal sürenin bitim tarihinden itibaren 2 Mayıs 2011 tarihine kadar Türkiye’ye getiren veya Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edenler, vergi incelemelerinden kurtulacaklardı.
Haziran’da yine yüksek
Ödemeler dengesindeki net hata ve noksan kalemi, uzun zamandır ekonomi yönetiminin gündeminde. Ekonominin dış dünya ile tüm döviz işlemleri ödemeler dengesinde yeralıyor. Döviz gelir ve giderleri cari işlemler hesabında, gelir ya da gider olmayan döviz hareketleri sermaye hesabında, Merkez Bankası döviz pozisyonundaki değişim rezerv hesabında izleniyor. Ancak herhangi bir yere yazılamayan döviz hareketleri “net hata noksan kalemi”nde yeralıyor. Bu kapsamda net hata noksan kalemi ile kayıt-dışı dövizlerin giriş-çıkışları arasında bir ilişki bulunuyor. Kaynağı bilinmeyen döviz girişleri net hata ve noksan kalemini artı yapıyor. Mayıs ayında bu kalemin 4.5 milyar dolar düzeyinde çıkması, kaynağı belirsiz bir girişin olduğunu ortaya koyuyor. Vatan