2017'de ücretler nasıl hesaplanacak

Asgari ücret hep bir günlük brüt tutar olarak belirlenir. 30 Aralık Cuma günkü Resmi Gazete’de de günlük 59.25 lira olarak yayımlandı. 2017’de asgari ücret aylık (brüt) 1.777,50 lira olarak uygulanacak. Brüt ücretten yasal kesintiler düşülünce net ücret 1.270,75 lira oluyor. Üzerine 133.31 lira Asgari Geçim İndirimi (AGİ- Bekâr için) eklenince asgari ücretli çalışanın net maaşı 1.404,06 lira (Tablo 1) yapıyor.

Yeni yılda ücretler nasıl hesaplanacakEvli ve çocuklularda AGİ daha yüksek olduğundan net ele geçen maaş 1.404 liranın da üzerine çıkıyor. Eş ve çocukların AGİ yoluyla net maaşta sağladığı artışlar aşağıdaki Tablo 2’de yer almakta.

Brütten nete ulaşırken; SGK işçi primi, işsizlik sigortası işçi primi, Gelir Vergisi (GV) ve Damga Vergisi (DV) kesilir. Saydığımız yasal kesintilerin; diğerleri için yıl boyu aynı oranda kesinti uygulanırken, GV’nin ise yıl içinde (2017 Eylül’de) oranı 15’den yüzde 20’ye çıkıyor. Ücret toplamı belli bir büyüklüğe (Vergi matrahı 13 bin lirayı geçtikten sonra) ulaştıktan sonra vergi dilimi artıyor.

Vergi oranlarındaki bu artış 2017’de ilk olarak eylülde yaşanacak ve vergi ilk sekiz ayda 226.63 lira iken, eylülde 256.53 liraya, ekim ve sonraki aylarda ise 302.18 liraya yükselecek.

Benzer durum 2016’da ekim ayında yaşanmış vergideki 70 lira artıştan dolayı asgari ücretlinin net maaşı 1.230 liraya düşecekken, AGİ’de artış uygulaması yoluyla müdahale edilerek net ücretin 1.300 lira da kalması sağlanmıştı. Bu yılda net asgari ücretin tüm yıl aynı kalması (1.404 lira) için, eylül ve sonraki aylarda yine AGİ tutarlarının arttırılacağını şimdiden söyleyebiliriz. Nitekim Başbakan Binali Yıldırım’ın ‘Tüm yıl 1.404 liralık net asgari ücret korunacak’ şeklinde açıklaması oldu.

AGİ NEDİR?

Son 10 yıldır ‘AGİ’ yazıyor çalışanların ücret bordrolarında. 2007’den önce vergi iade zarfları vardı. Tüm çalışanlar yıl boyu alışverişlerinde topladıkları fiş ve faturaları zarfa yazıp işyerlerine verip vergi iadesi alıyorlardı. 2007’den itibaren vergi iadesi kaldırılarak yerine Asgari Geçim İndirimi (AGİ) uygulaması geldi.

İşverenler, çalışanların ücretleri üzerinden hesapladıkları vergiyi, AGİ kadar daha az ödüyorlar vergi dairesine. Hesaplanan AGİ’yi de, çalışanlarına (net ücretlerine ilaveten) ödüyorlar. AGİ’nin hesabı ise asgari ücret üzerinden yapılıyor. AGİ’ den kaynaklı çalışana ödenecek yıllık tutar; yıllık asgari ücretin yarısına, yüzde 15 oranı uygulanarak bulunuyor. (GVK Md. 32) 2017 için bu tutar bekâr bir çalışan için aylık 133,31 liraya denk gelmekte.
Çalışmayan eş ve çocuklardan dolayı çalışanlara en fazla 226.63 liraya kadar AGİ ödemeleri söz konusu.

ENGELLİ İNDİRİMLERİ

Çalışma gücünün asgarî yüzde 80’ini kaybetmiş bulunan çalışan birinci derece engelli, asgarî yüzde 60’ını kaybetmiş bulunan çalışan ikinci derece engelli, asgarî yüzde 40’ını kaybetmiş bulunan çalışan ise üçüncü derece engelli sayılır. Engellilik dereceleri itibariyle belirlenen aylık tutarlar, çalışanın vergi hesabında ücretinden indirilir. Bu indirim çalışanın ücretinden kesilen verginin azalmasını ve net ücretin artmasını sağlar.

2017 için engellilik indirimi tutarları şöyle: Birinci derece engelliler için 900 lira, ikinci derece engelliler için 470 lira ve üçüncü derece engelliler için 210 lira. (27.12.2016 tarihli, 296 no.lu GV Genel Tebliği) 2017 Asgari Ücreti net 1.404,06 lira iken, 1’inci derece engelli çalışan için net 1.497,38 lira, 2’nci derece engelli çalışan için net 1.474,56 lira, 3’üncü derece engelli çalışan için 1.435,56 lira olarak hesaplanır. (Tablo 3) Engellilerin net ücretindeki bu artış, işveren maliyetini artırmazken, hesaplanan vergideki azalma yoluyla net maaşta artışa neden olur.

KAPICI VE BAHÇIVAN

Konutlarda, sitelerde çalışan kapıcı ve bahçıvanın ücreti üzerinden gelir vergisi hesaplanmaz. (GVK Md. 25/6). 2017 yılı için kapıcı ücretinin asgari ücret üzerinden hesaplaması aşağıdaki tabloda (Tablo 4) yer almakta. Kapıcılar için asgari ücret net 1.404,06 yerine, brütten vergi kesintisi olmadığından 1.510,88 lira olarak hesaplanmakta. Konut veya sitelerde çalışan temizlik elemanı, elektrikçi, sıhhi tesisatçı ve güvenlik görevlilerinin ücretleri üzerinden ise Gelir Vergisi hesaplanması gerekmekte.