12.7 milyar dolar kaynağı belirsiz para

CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak'ın koordinasyonunda hazırlanan 92. Ekonomik Görünüm Raporu, kamuoyuyla paylaşıldı. Raporda, 2014 Mart ayı ödemeler dengesi verileri ve kurdaki gelişmeler değerlendirildi. 

Raporda, mart ayına cari işlemler açığının 3,2 milyar dolar gelmesiyle, yılın ilk üç ayında cari açığın geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 30,8 gerileyerek 11,5 milyar dolara indiği belirtildi.  Cari açıktaki gerilemeye en önemli katkının net altın ticaretinden geldiğinin vurgulandığı raporda, şu tespitlerde bulunuldu: 

"Nitekim yılın ilk üç ayında 'parasal olmayan net altın ticareti hariç' cari açık 11,5 milyar dolardan 13,1 milyar dolara çıkıyor, önceki yılın ilk 3 ayına göre cari açıktaki düzelme 5,1 milyar dolardan 2,1 milyar dolara iniyor. Bir başka ifadeyle 5,1 milyar dolarlık düzelmenin 3 milyar doları altın ticaretinden geliyor. Dolayısıyla bu yılın ilk üç ayında cari açıktaki her 100 dolarlık düzelmenin 58 doları altın ticaretinden kaynaklanıyor." 

Raporda, İran'a doğalgaz karşılığı altın ödenmesi nedeniyle 2012'de zirveye çıkan, 2013'ün ilk aylarından itibaren ise düşmeye başlayan altın ihracatının şubattan itibaren yeniden artmaya başladığına dikkat çekilerek, son iki ayda altın ihracatının İran'dan İsviçre'ye kaydığı ve artışın nedenin ise belirsiz olduğu ileri sürüldü. 

Cari açıkta görülen gerilemeye rağmen cari açığın finansmanında ciddi sıkıntılar yaşandığı iddiasında bulunulan raporda, mart ayında 3,2 milyar dolarlık cari açığa karşın finans hesabından Türkiye'ye gelen net paranın 64 milyon dolarda kaldığı ifade edildi. 

"Yabancıların portföyünden 523 milyon dolarlık çıkış oldu" 
Yılın ilk 3 ayında ise finans hesabında 39 milyon dolarlık para çıkışı görüldüğü belirtilerek, "Oysa geçtiğimiz yılın ilk üç ayında bu kanaldan Türkiye'ye 27,9 milyar dolar para geldi. Diğer taraftan, yabancıların portföy yatırımlarından çıkışının mart ayında da sürdü. Mart ayında 'yabancılara ait portföy' hesabından 523 milyon dolarlık çıkış oldu. Geçtiğimiz yılın ilk üç ayında 7,3 milyar dolar para girişi görülen 'yabancılara ait portföy' hesabından bu yılın ilk üç ayında toplam çıkış 2,2 milyar dolara ulaştı. Rakamlar cari açığın finansmanında önemli bir bozulmaya işaret ediyor"  tespitinde bulunuldu. 

 Ödemeler dengesinin finansmanında asıl dikkat çekici gelişme ise kaynağı belirli olmayan para hareketlerinin izlendiği "net hata noksan" kaleminde görüldüğünün belirtildiği raporda, martta Türkiye'ye 2,4 milyar dolar kaynağı belirli olmayan para girişi olduğu ve ülkeye ilk 3 ayda aynı yolla gelen paranın 6,6 milyar dolara ulaştığı kaydedildi. 

CHP'nin raporunda, "Mevcut ödemeler dengesi serisinde, yılın ilk 3 aylık dönemleri itibariyle bu bir rekor. Yine son 12 ayda Türkiye'ye kaynağı belirli olmayan para girişi 12,7 milyar dolara ulaştı. Bu da tüm Cumhuriyet tarihinin rekoru. Resmi finansman hesaplarından para girişinin durduğu bir dönemde kaynağı belirli olmayan para girişindeki rekorlar oldukça manidar" ifadelerine yer verildi. 

Raporda, yılın ilk 3 ayında her 100 dolarlık cari açığın 58 dolarının kaynağı belirli olmayan para girişiyle finanse edildiğinin öne sürülerek, "Deriye kalan 42 dolar da Merkez Bankası kasasındaki rezervler eritilerek kapatılmış. Yılın ilk üç ayında 4,9 milyar dolarlık rezerv satılmış" iddiasında bulunuldu.