Uzmanlar İslami Finansı tartışıyor

1 / 6

---

DÜNYADA ÜÇ MERKEZ VAR

İslami finans modelinin ilk çıkışı 1970'li yıllara uzanıyor. O tarihte petrol fiyatlarının hızlı bir şekilde artması Körfez bölgesinde önemli bir sermaye birikimi sağlamıştı. Bu sermayenin faizsiz bir bankacılık modelinde değerlendirilme ihtiyacı doğdu. Bu potansiyel ve talepten yola çıkılarak İslami bankacılık modeli oluşturuldu, ilk geliştirilen modeller, emek ve sermaye ortaklığını ifade eden 'mudarabe' ile sanayi yatırımlarında gereken sermayenin bir kısmının karşılandığı 'müşareke' oldu. Bunları ortaklık, 'sukuk' ve İslami sigortacılık anlamına gelen 'tekafül gibi araçlar izledi.

Dünyada İslami finansın belli başlı üç ana merkezi olduğu varsayılıyor. Buna göre. Kuveyt, Katar, Dubai, Bahreyn, Abu Dhabi ve Suudi Arabistan'dan oluşan Körfez ülkeleriyle Ortadoğu bölgesi İslami finans araçlarının en yaygın kullanıldığı bölge olarak ilk sırada yer alıyor. İkinci bölge ise Malezya, Endonezya, Brunei ve Singapur'dan oluşan Uzakdoğu bölgesi. Bu bölgede kısaca faizsiz bono olarak adlandırılan sukuk ihracı dikkat çekiyor. Üçüncü olarak ise Londra merkezli Batı piyasalarında konvansiyonel bankaların alt birimleri üzerinden yapılan işlemler söz konusu.

Erkan Kızılocak’ın Para Dergisi’ndeki haberine göre İslami finansta bu üç ekolün ürünleri dayandıkları temellerin aynı olması nedeniyle büyük benzerlik gösteriyor. Bu konuda daha gelişmiş olmaları nedeniyle ürün çeşitliliği itibariyle Malezya ve Körfez ülkeleri daha ileri durumda bulunuyor. Türkiye ise bu ülkelerle kıyaslandığında son yıllarda İslami finansman modelinde hızlı bir ilerleme kaydedemedi. Ancak sukuk konusunda önemli gelişmeler var. Kiralamaya dayanan sukuk türü yanında dört adet yeni sukuk ihracına imkan veren altyapı oluşturuldu. Ayrıca kamunun da sukuk ihraç etmesi yönünde önemli ilerlemeler kaydedildi.