İslami fon yönetimi

4 / 13

---

ÜLKEMİZİN İSLAMİ FİNANS İLE OLAN TANIŞIKLIĞI

Ülkemizde İslami finans uygulamalarının 1980’li yılların başında özel finans kurumların kurulması ile başladığı genel kanı olarak kabul edilmekle birlikte, aslında ülkemizin İslami finans uygulamaları ile tanışıklığının Osmanlı dönemindeki “nakit vakfı” uygulamalarına kadar gittiği bilinmektedir. Nakit vakıfları ihdas edilen nakit sermayenin hayırseverlik faaliyetleri için kullanıldığı bir vakıf türüdür. Bu vakıfların hayırseverlik faaliyetlerinin finansmanında kullanılacak olan nakit sermayenin artırılması için bankalar gibi bazı finansman faaliyetlerinde de bulundukları görülmektedir. Bu finansman faaliyetlerinin en çok bilineni ise istiglal uygulamasıdır. İstiglalde finansman ihtiyacı bulunan kişi sahip olduğu evini vakfa satmakta ve daha sonra kendi kullanımı için geri kiralamaktadır. Kiralama dönemi boyunca vakfa kira ödemeleri yapmakta ve kiralama dönemi sonunda evin bedelini vakfa ödeyerek evini geri satın almaktadır. Bu uygulamanın günümüzdeki konut teminatlı finansman modeline ve icara sukuk (sahipliğe dayalı kira sertifikası) örneğine benzerliği oldukça dikkat çekicidir. Dolayısıyla, nakit vakıflarını İslami bankacılığın ilk örnekleri arasında saymak mümkündür.

Vakıf uygulaması yanında, Osmanlı döneminde uzun yıllar uygulanan iltizam, malikane ve esham sistemleri de aslında İslami finans ve seküritizasyon alanındaki ilk örnekler arasına dahil edilebilecektir.