Faktoringlerden piyasa için önemli uyarı!

7 / 8

---

FKB Başkan Vekili ve Strateji Faktoring Genel Müdürü Zafer Ataman: Üretici planlama yapamıyor, önümüzdeki 3 ay çok rahat olmayacak

2008 krizinde biz faktoring sektörü olarak nakit sıkıntısının gelişini gördük. Bir anda fatura kesilişleri duruyor, çek senet piyasadan kalkıyor. Önce bunu gördük sonra kriz patladı. Aynı şeyi bu son yaşanan durumda göremiyoruz. Faktoring sektörü geçen yılın son 3 ayında büyüdü. Sene sonu işlemleri de etkili ama sektör büyümüş. Geçen senenin toplamında da sektör büyümüş. Dolayısıyla 2014 senesindeki büyüme ivmesi önceki senelere paralel, yani kriz gösteren bir işaret yok. Yalnız 1 Ocak’tan itibaren hem iş açısından hem de ödeme döngüleri açısından yavaşlama var. Nakit döngüsü genelde hemen kendini hissettirir. İlk olarak faturalar azalmaya başlar, sonra çek ödemeleri aksamaya başlar. Sonra da karşılıksızların adedi artar. Bunun bıçak gibi değil yavaş bir trendle görüyoruz. Bu trendin tesirleri var. Bunda ABD tarafından gelen kararlar da var, ekonomi yönetimine karşı hükümetin aldığı tavır da var, adını nasıl koyarsanız koyun. Bunların hepsinin az ya da çok etkisi var ama şunu çok net görüyoruz: ticaret yavaşladı. Bunu bankacılık sistemi de çok net görüyor. Önemli olan bu sistemle ne kadar paralel yürünebileceği, bunu görmemiz lazım. Önümüzdeki 3 ay çok rahat olmayacak. Aynı standartta devam ederiz gibi görünüyor. Daha aşağısını çok beklememiz gerekiyor. Daha aşağısı ekonomik daralma çok sertleşir o da çok iyi sonuçlar vermez. Dolaşımdaki paranın azalma miktarının çok sert olmaması lazım, kur dengelerin artık bu seviyelerin çok az altında ya da üzerinde kurulması gerekiyor. Bundan sonra da herkesin senenin geri kalanında 6 ayını hesaplaması lazım. Şunu biliyoruz ki ABD ekonomiye müdahale edecek. Bunun etkisini sindirip sindirmediğimizi asıl olarak başladığında göreceğiz. Şimdi buraya kadarki denge bütün şirketleri belirli bir şekilde konservatifliğe götürür. Dolayısıyla ticaret hacmini önümüzdeki 2-3 ayda bu darlıkta beklemeliyiz. Seçim ekonomisi uygulamıyoruz da deniliyor, dolayısıyla bu seviyenin devam etmesini beklememiz gerekiyor. 

Üretici planlama yapamıyor 

Trendi görüyorsanız döviz kuru değişimleri şirketinizi batırmaz ama bir yukarı bir aşağı belirsizlik olursa herkesin aktivitesini durdurmasına neden olur. Bu nedenle bütün sistem bekleyerek yığılmaya başlıyor. Şu anda piyasada olan budur. Şöyle düşünün mal ithal edeceksiniz, kurun ne olduğunu bilmediği müddetçe o malı ithal etmekte gecikiyorsunuz, bekliyorsunuz. Bu sefer siz ticareti durdurmuş oluyorsunuz. Sıkıntı bundan kaynaklanıyor. Yoksa örneğin tekstil sektöründe dolarda borçlanma grafiği yok, euro kullanıyor. Dolar sıkıntısı daha çok ithalatçılarda yaşanıyor. Ancak ihracat tarafına baktığınızda onun da artmadığını görüyoruz. Bunun nedeni de volatilite, herkes bekliyor. Dövizini bozdurmuyor, belki daha yukarıdan bozduracağım diyor. 2 haftanın öncenin euro kuru ile bu haftanın euro kuru arasında çok ciddi fark var. Dolarda esas sıkıntı fabrikalarda, yani katma değeri yüksek olan ürünlerde yaşanıyor. Çünkü buralarda ithalat ürünü dolar. Hem ithalatı planlayacaksınız, hem fabrikanın ihtiyaçlarını planlayacaksınız hem de bütün bu volatilitenin içerisinde ürün satmaya çalışacaksınız. Katma değerli malı satmak o kadar kolay değil. Borç stoku yönettiğimiz için bu sıkıntıya neden oluyor. Bunu yönetirken de istikrara çok dikkat etmek lazım. Bunu belli bir istikrarın dışına çıkarırsanız dolar bir anda 2.50- 2.75 arasında konuşulmaya başlanıyor. 2.50-2.55 arasından çıkıyor. 

Korkunç bir borç yönetiyoruz 

Bir üretici olarak planlama yaptığınızı düşünün, çok zor. Bunun üzerine sistemden bir de nakdin çekildiğini düşünün ki şu anda oluşan durum bu; Siz bir anda 5-6 ile büyürken 3’e geliyorsunuz, nakit de yok oluyor. Bu çok kolay değil. 2009’u faktoring sektörü büyümeyle bitirdi. 2001’i çok baz almamak lazım. 2001 Türkiye’de bir dönüşüm süreciydi. Çok da doğru yönetilemedi. Bu bir yavaşlama süreci, bu süreci kontrol edemezsek o sonradan krize gidebilir. Ekonomilerde herkes sonuçları konuşuyor, faiz oranı, enflasyon filan. Türkiye’nin 2001 krizinden önceki ekonomi stokları ile şu anki ekonomi stokları çok farklı. Türkiye şu an korkunç bir borç yönetimi içerisinde. O zamanlar devletin borcu yönetiliyordu. Şimdi özel sektör borç yönetiyor, bu nedenle bankacılık yönetimi çok aktif sistem içerisinde. ABD’nin faizi artırıp artırmayacağı Türkiye’deki tüm bankacılık sistemini etkileyeceği için, bu bankacılık sistemi bu borcun yönetilmesinde çok ön plana çıkıyor. Allah’tan bankacılık sistemi sağlam durduğu için bugüne kadar çok hissetmedi sistem. Görmek lazım, volatilite arttı mı ekonomi yavaşlar. Türkiye bu yavaşlamanın sınırına giriyor. Bu yavaşlamayı devam ettirmemek lazım.

Dünya ekonomisinde yeni bir dengeye gidiyoruz 

Dünya ekonomisin 1972’de yaptığı kurgulama, 2008’de büyük yara aldı. Ekonomide bir dengeden başka bir dengeye gidiliyor; çok sert gidersiniz, çok yavaş gidersiniz. Başka bir dengeye gideceğiz, görünen bu. Dolayısıyla siz kaynakları tek bir kanala doğru çekerseniz yavaşlama olacağı doğru. Çin ve Rusya’nın pozisyonunu da bilmiyoruz. Çin bizim ithalat bacağımız açısından önemli, Rusya ihracat pazarımız açısından önemli. Rusya 100 doların üzerinde işlem yaparken nerelere düştü. Ekonomik fırtınanın nerelere varacağını bilmiyoruz. Dengeler bizi mutlaka etkileyecek. Parasal bolluğun olmadığı, üretimin daha ön planda olacağı bir sürece giriyor dünya. Üretimi de Asya üstlenecek. İnsan gücümüm ucuzluğundan dolayı, bu da bir süreç alacak. Bunun da kısa sürmesini beklememek lazım. 2016’nın ortalarına kadar devam edebilir.