Booth: Türkiye’nin rolü çok büyük

1 / 7

---

EREN GÖÇÜK – FINANSGUNDEM.COM DIŞ HABERLER SERVİSİ

CFA Istanbul - Yatırım Profesyonelleri Derneği’nce İş Sanat Kültür Merkezi’nde düzenlenen 3. Orta ve Doğu Avrupa Yatırım Konferansı’nda yakaladım Dr. Jerome Booth’u. Booth sanki ‘binbir  surat’ çünkü, ‘ekonomist, iş adamı, yatırımcı, büyümekte olan pazarlar uzmanı ve yazar’ olarak girdiği salonda, konukların karşısına ‘konuşmacı’ olarak geçti ama benim karşımda otururken tüm kimlikleri üstündeydi.

Yatırımlarını telekomdan sinemaya çeşitlendiren uluslararası ‘hissedar’ Dr. Jerome Booth, Oxford doktoralı önemli bir isim. Önemi sadece taşıdığı bu kadar kartvizitten değil, küresel boyutta ekonomi çevrelerinin büyük dikkatini çeken “Emerging Markets in an Upside Down World” kitabıyla da geliyor.  Yani büyüyen pazarların incelendiği ‘Altüst olan dünyada büyümekte olan ülkeler’ kitabıyla…

Ekonominin tarihini anlatan ve yapısal problemlere sebep olan nedenleri inceleyen kitabı okur okumaz İngiltere Ekonomi Bakanı Bjarne Corydon’dan gelen telefon İngiliz yazarın gururunu okşamış.  Finans teorisini masaya yatıran ve “Uygun olmayan bir şekilde kullanılıyor” diyen, ‘sermayenin yanlış dağıtıldığını’ söyleyen,  bu yanlışlığın milyonlarca insanın hayatını olumsuz etkilendiği öne süren Booth’un, “Bu hiç etik değil” sözü bir dramın jeneriği gibi…

Kitabı hakkında, “Yatırımcılara, yasa yapıcılara, merkez bankası yöneticilerine yol gösterici nitelikte” yorumunu yapan Dr. Jerome Booth’la konferans başlamadan önce yaptığımız sohbetin ana konusu Türkiye. Yanıtlarını merak ediyorum?!  Röportaj gongu çalar çalmaz soruyu patlatıyorum: “Türkiye dışarıdan nasıl görünüyor?”

Hemen iki ok çıkarıyor önüme; pozif ve negatif. Özellikleri sayarken anlıyorum ki pozitif yanı daha fazla Türkiye’nin. Güzel sözler. Kulağa hoş geliyor. Ama bir noktada acımasızca eleştiriyor: “Türkiye’de doğru olmayan bir para politikası var…”

“Büyüyen pazarlarda öncü yapacak,  yatırımcıyı Anadolu’ya, Trakya’ya çekecek formül ne olabilir, Ankara bu alanda ne kadar kuvvetli?” diyorum,  önüme sanal bir harita açıyor:  “Türkiye politik olarak çok önemli. Ben Türkiye’yi Kuzey Afrika için bir rol modeli olarak görüyorum. Türkiye’nin oynaması gereken çok büyük bir rolü var. Bu büyük bir avantaj…” Evet, Türkiye’ye ‘diplomatik, siyasi bir önderlik’ çiziyor ama önemli bir uyarıyı da ihmal etmiyor: “Gerilimleri  azaltması lazım…”

Söyleşinin kritik anlarından birine, FED’in ‘kolay para politikası’na geliyoruz. “FED’in bunu bitirmesinin Türkiye ekonomisi üzerindeki etkisi ne olur?” soruma karşılık kısa bir an bekledikten sonra yanıt veriyor. Brüt değil net konuşuyor:  “Parasal genişleme asla ABD ekonomisine ya da  global ekonomiye para aktarmamıştır. Paranın büyümekte olan ülkelere aktığı yanlıştır. Parasal genişleme faiz artırımından başka bir şeydir ki ABD şu an faiz artırımı yapmıyor. Parasal genişleme hala bitmemiştir. Ve bütün bunlara rağmen büyüyen pazarlar  yurt dışı ile ilgili tüm sorunlarını çözecek güce sahipler. Çünkü blok olarak bütün bu ülkeler döviz rezervcisidir.”

ECB Başkanı Bernanke’yi ‘farklı kıyafetler giyen bir amigo’ya benzeten Booth, Janet Yellen konusunda ise FED’in patronundan sanki bir Frankeştayn gibi bahsediyor: “Birkaç haftada bir Janet Yellen ya da diğer merkez bankalarının başkanları sürekli çelişen mesajlar veriyorlar. Enflasyon yükselecek ya da faizler düşecek diye konuşuyorlar. Bence bu açıklamalarla merkez bankaları, piyasaları, yatırımcıları yanıltıyorlar. Hatta ülkeleri, özellikle büyümekte olan ülkelerin merkez bankalarını da yanıltıyorlar.”

Ne kadar ‘korkucu’ bir iddia değil mi?

Ancak Dr. Jerome Booth dur durak bilmiyor. Kafamı meşgul edenleri,  ‘geniş açı’larla ifade ediyor.  Ama arada gizem de katarak. “Bu dünyanın en büyük ikinci makro ekonomik problemi” derken neyi kastediyor? “Şu an dünya ekonomisindeki en büyük risk” dediği nedir?  Türkiye, pek çok ülkeden önce davranıp ne kurdu? Çin Türkiye’yi hangi alanda yakalamaya çalışıyor?

Ve bomba: “Türk bankalarının durumu çok parlak değil” diyor.

Peki, niçin?

Soruların yanıtını için sözü Dr. Jerome Booth’a bırakıyorum…