Bankacılık karlarında daralma yaşanıyor

3 / 4

---

 2. Pasifler

2014 yılının ilk çeyreğinde bankacılık sektörü fon kaynaklarının %53.4’ünü sektörün fon toplama konusunda ana faaliyetlerinden olan mevduat oluştururken, %35.3’ünü mevduat dışı kaynaklar, %11.3’ünü ise özkaynaklar oluşturdu.

2014 yılının ilk çeyreğinde, bankacılık sektörü pasifleri içindeki payı itibarıyla ilk sırada yer alan ve sektörün önemli fon kaynaklarından biri olan mevduat 2013 yılının son çeyreğine göre %1.4 artarak 959.4 milyar TL’ye ulaştı. 2014 yılının ilk çeyreğinde toplam pasif içindeki payı %53.4 olan mevduatın alt kalemlerinin gelişimine baktığımızda  TP mevduatın geçen yılın son çeyreğine göre %2.8 azalarak 578 milyar TL’ye gerilediğini, YP mevduatın ise %8.5 artarak 382 milyar TL düzeyine ulaştığı görülüyor. Yılın ilk çeyreğinde, TP mevduat gerilerken, YP mevduatın artış göstermesinde 2014 yılındaki kur artışı ile tasarruf sahiplerinin yabancı paraya yönelmesinin etkisi olduğu söylenebilir.

Haftalık veriler itibarıyla mevduatın ağırlıklı ortalama faiz oranına baktığımızda, TL üzerinden açılan mevduatın faiz oranı 2014
yılının ilk haftasında %8.06 iken, TCMB’nin Ocak ayı sonunda yaptığı ara toplantı ile faiz artırımına gitmesinin etkisi ile bu kararın
ardından gelen ilk haftadan itibaren mevduat faizleri ortalama %10.27 seviyesine yükseldi. TCMB kararının ardından Mart ayı sonuna kadar olan dönemde euro üzerinden açılan mevduat faizlerinin ortalaması %2.11 seviyelerinde iken, dolar üzerinden açılan mevduat faizlerinin ortalaması %2.16 seviyesinde gerçekleşti. TL üzerinden açılan mevduatın piyasa faizlerine paralel yükseliş göstermesi bankacılık sektörünün kaynak maliyetini artırırken, tasarruf kararlarını destekleyici bir etken olarak karşımıza çıkıyor.

Mevduattaki gelişime vade türleri bazında baktığımızda, 2014 yılının ilk çeyreğinde de önceki dönemlerdekine benzer bir şekilde
toplam mevduat içindeki payı açısından ilk sırayı 1-3 ay arası mevduatın aldığını görüyoruz. Bankacılık sektörünün yapısal
sorunlarından olan krediler ile mevduat arasındaki vade uyumsuzluğunu gidermek amacıyla politika yapıcıların getirdiği düzenlemelerin etkisiyle, vadesiz ve 3 aya kadar vadeli mevduatın toplam mevduat içindeki payı 2013 yılının 2. çeyreğinde %83.1 ile geçmiş dönemlerinin en düşük seviyesine gerilerken, piyasalardaki oynaklığın yükselmesiyle 2014 yılının ilk çeyreğinde yeniden artarak %87.1 seviyesinde gerçekleşti.

Yurtiçi ve yurtdışında yerleşik gerçek ve tüzel kişiler tarafındandöviz cinsinden bankalarda açtırılan hesap karşılığında dövize
çevrilebilir mevduat ve kredi mektuplu döviz hesaplarının izlendiği Döviz Tevdiat Hesabı’nın (DTH) toplam mevduat içindeki payı 2013 yılının ilk çeyreğinde %30.1 iken 2014 yılının ilk çeyreğinde %38.1’e yükseldi. Kurda yaşanan artışın etkili olduğu DTH’ın yıllık artış hızı çeyreklik bazda artarken, Mart ayında bir önceki aya göre sınırlı bir azalış gösterdi. 2014 yılının ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre %53.8’lik artış gösteren döviz tevdiat hesabının 366 milyar TL seviyesine ulaştığı görülüyor.

Bankacılık sektörünün mevduat dışı fon kaynakları ilk çeyrekte pasiflerin %35.4’ünü oluşturdu. Bankaların tahvil bono ihracı, merkez bankasından borçlanma, bankalar arası borçlanma ve uluslararası piyasalardan sağlanan krediler yolu ile borçlanarak kendilerine fon kaynağı yaratmalarının özellikle mevduat maliyetlerinin görece daha yüksek olduğu dönemlerde sektör tarafından tercih edilir hale geldiği grafikteki ayrışmadan da hareketle söylenebilir. Bu doğrultuda ilk çeyrekte bankacılık sektörünün mevduat dışı kaynakları geçen yılın aynı dönemine göre %40.7 artarak 636 milyar TL seviyesine yükseldi.

Alt kalemler itibarıyla ihraç edilen menkul kıymetler ilk çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre %40 artarak 61.4 milyar TL seviyesinde gerçekleşirken, tahvil ve bono ihraç yoluyla sektör 60.3 milyar TL fon kaynağı edindi. Uluslararası krediler olarak bilinen ve bankacılık sektörünün yurtdışından sağladığı fon kaynaklarından olan sendikasyon ve seküritizasyon kredilerinin ise ilk çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre %40.4 artarak 58.5 milyar TL’ye yükselmesi sektörün yurtdışından fon kaynağı elde edebilme imkanının devam ettiğini gösteriyor.

Sektörün özkaynakları ilk çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre %8.4 artarak 202 milyar TL düzeyinde gerçekleşti. Bu süreçte menkul değerleme fonlarındaki 10.4 milyar TL azalışa rağmen, yedek akçelerin ve ödenmiş sermayenin artış göstermesi sebebiyle sektörün özkaynakları artış gösterdi. BDDK’nın Basel III olarak bilinen reform önerilerinin uygulamaya geçirilmesi kapsamında yönetmelik değişikliği gereğinde 2014 Ocak ayında yürürlüğe giren kritere göre, %8 olan sermaye yeterliliği rasyosu kendi içinde alt oranlara ayrılarak %4.5 oranında asgari çekirdek sermaye yeterliliği oranı ve %6 oranında asgari ana sermaye yeterliliği belirlenmiştir. Halihazırda bankacılık sektörünün ilk çeyrek rasyolarına bu çerçevede baktığımızda sektörün ana sermaye yeterliliğinin %13.4, çekirdek sermaye yeterliliği oranının ise %13.5 seviyesinde gerçekleştiği görülüyor. 2014 yılının ilk çeyreğinde, sermaye yeterliliği standart rasyosu ise bir önceki çeyreğe göre yükselerek %15.74 oldu.