Bankacılık karlarında daralma yaşanıyor

2 / 4

---

Bankacılık Sektörü Bilançosu

1. Aktifler

Türk bankacılık sektörünün aktifleri 2014 yılının ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre %25.9 oranında artarak 1.8 trilyon TL’ye yükseldi. Yılın ilk çeyreğinde toplam aktifler içinde önemli paya sahip olan krediler aktiflerin seyrinde yine belirleyici oldu.

Kredilerin toplam aktifler içindeki payı 2014 yılının ilk çeyreğinde 2013 yılsonuna göre sınırlı bir gerileme göstererek %60.25 olarak
gerçekleşti.

2014 yılının ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre %29.9 oranında artan krediler 1.08 trilyon TL gerçekleşti. 2014
yılında gerek BDDK’nın tüketici kredilerine yönelik aldığı önlemler gerekse faiz oranlarındaki yükseliş sonucu kredilerin yıllık artış
hızında belirgin bir yavaşlama olduğunu görüyoruz. Ayrıca kredilerin alt kalemlerinin toplam krediler içindeki paylarında da değişiklik yaşandı. Çeyrekler itibarıyla incelendiğinde 2012 yılının dördüncü çeyreğinden bu yana yükselmekte olan kredilerin yıllık artış hızının, bu tarihten sonra ilk defa 2014 yılının birinci çeyreğinde gerilemiş olduğu dikkat çekiyor. BDDK’nın Şubat ayında kredi kartlarında taksit sayısını sınırlayan düzenlemesinin uygulamaya konmasıyla birlikte bireysel kredi kartlarının yıllık artış hızının sert bir şekilde gerilediği ve 2013 yılsonundaki %17.1’den 2014 yılının ilk çeyreğinde %7.5’e düştüğü görülüyor. Böylece yılın ilk çeyreğinde, bireysel kredilerin yıllık artış hızı da yavaşlarken, ticari kredilerin yıllık artış hızında ise sınırlı bir yükseliş yaşandı. Tüketici kredilerinin alt kalemlerine bakıldığında ise 2014 yılının ilk çeyreğinde konut ve ihtiyaç kredilerinin yıllık artış hızlarının azaldığını, taşıt kredilerinin ise yıllık artış hızının negatif gerçekleştiğini yani bir önceki yılın aynı dönemine göre daraldığını görüyoruz.

Merkez Bankası, 28 Ocak’taki ara Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısı ile faiz oranlarında beklentilerin üzerinde bir artırıma
gitmiş ve bu artırım kredi faizlerine de yukarı yönlü yansımıştı.

İlk çeyrekte, kredilerin yıllık artış hızının yavaşlamasında BDDK tarafından alınan önlemlerin yanı sıra faizlerdeki artış da etkili
oldu. Ancak Mart ayının sonundaki yerel seçimlerin ardından yurtiçi piyasalarda belirsizliğin sona ermesi ve yurtdışı gelişmelerin de etkisiyle gelişmekte olan ülkelere olan girişlerin artması sonucu piyasa faizlerinde bir düşüş yaşandı ve piyasa faizlerindeki düşüşe paralel kredi faiz oranları da düştü. Kredi faiz oranlarındaki düşüş sonucu yılın ikinci çeyreğinde kredilerin yıllık artış hızında yaşanan azalışta bir miktar yavaşlama görülebilir.

Sektörün tahsili gecikmiş alacakları (TGA) 2014 yılının ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre %22.6 oranında artarak
31.3 milyar TL gerçekleşti. Yılın ilk çeyreğinde TGA’nın yıllık artış hızının bir önceki çeyreğe göre gerilediğini görüyoruz. İlk çeyrekte TGA’nın yıllık artış hızının gerilemesinde ticari kredilerin yıllık artış hızının gerilemesi etkili oldu. Yılın ilk çeyreğinde ekonomik aktivitede görülen canlanmanın etkisiyle takipteki ticari kredilerin yıllık artış hızı bir önceki çeyreğe göre 7.3 puan azalarak %21.8’e geriledi. İlk çeyrekte takipteki ticari kredilerin artışında yavaşlama görülürken, takipteki bireysel kredilerin yıllık artış hızının ise arttığı görülüyor. Takipteki bireysel krediler 2014 yılının ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre %11 oranında sert bir artış gösterirken, yıllık artış hızı ise 2.5 puan artarak %24.2’ye yükseldi. Böylece 2014 yılının ilk çeyreğinde, takipteki bireysel kredilerin yıllık artış hızı 2011 yılının ilk çeyreğinden sonra ilk defa takipteki ticari kredilerin yıllık artış hızından yüksek gerçekleşti.

Menkul değerler portföyü (MDP) 2014 yılının ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre %9.58 oranında artarak 296.6 milyar TL’ye yükseldi. Böylece 2012 yılının üçüncü çeyreğinden itibaren üst üste dört çeyrek negatif gerçekleşen ve 2013 yılının üçüncü çeyreğinde pozitife dönen MDP’nin yıllık artış hızı, yükselmeye devam etti.

MDP’nin toplam aktifler içindeki payı ise 2013 yılsonundaki %16.55’ten, yılın ilk çeyreğinde %16.50’ye geriledi. 2013 yılının
ikinci yarısında faiz oranlarında yaşanan artış sonucu satılmaya hazır menkul değerlerden, vadeye kadar elde tutulacak menkul değerlere bir geçiş olduğunu görmüştük. Bu geçiş sonucu satılmaya hazır menkul değerlerin toplam MDP içindeki payı 2013 yılının üçüncü ve dördüncü çeyreklerinde toplam 8.2 puan azalırken, vadeye kadar elde tutulacak menkul değerlerin payı ise 9.1 puan yükseldi. Ancak 2014 yılının üçüncü çeyreğinde bu geçişin yavaşladığını hatta satılmaya hazır menkul değerlerin toplam MDP içindeki payı bir önceki çeyreğe göre artarken, vadeye kadar elde tutulacak menkul değerlerin payının ise azaldığı görülüyor. Bu durum bankaların önümüzdeki dönem için faiz indirimi beklentisinde olduklarını gösteriyor.