Türkiye’de bankacılığın tarihsel gelişimi

3 / 18

On altıncı yüzyıla kadar Osmanlı devletinin yurt dışı bağlantılarını Yahudiler yapmış, bu grup finans alanında etkin iken, daha sonra Rum ve Ermeni sarrafların etkinliği giderek artmıştı (Goffman, 2004). 18 inci yüzyılın ikinci yarısında devlet bütçe açıklarının kronikleşmesi ile gelir ihtiyacının artması sarrafların önemini daha da artırmıştı (Pamuk,1999). Faiz yasağı ve Avrupa ülkelerindekine benzer kredi kurumlarının on dokuzuncu yüzyılın ilk yarısına kadar olmaması kredi ilişkilerini engellememiş, poliçe(süftece) gibi çeşitli ödeme araçları iç ve dış ticarette kullanılmıştı. 1760 lardan itibaren Osmanlı devletinin Avrupa ülkeleriyle yapılan ticaretinin büyümesi ile İstanbul Avrupa’nın çok yönlü ödemeler ağı içine çekilerek Londra, Amsterdam, Trieste, Venedik, Viyana ve diğer kentlerle bağlantıları kurulmuştu. Avrupa para birimlerinin işlem gördüğü hareketli bir poliçe ve döviz piyasası oluşmuştu (Pamuk, 1999). Osmanlı imparatorluğunda yaşayan Rumlar ve Ermeniler(Gayri Müslim aracılar) Napolyon savaşları sırasında Doğu Akdeniz’de ortaya çıkan güç boşluğundan faydalanarak buradaki ticareti ele geçirdi. Değişen dünya şartlarına eğitim sistemlerini yenileyerek ve gelişmeleri izleyerek ayak uyduran Gayri Müslim Osmanlı vatandaşları lisan, hesap bilen ve bunun eğitimini alan bir grup olarak Avrupa’daki finansal piyasaları izlemişler, uluslar arası bağlantıları kuran bir grup olarak ortaya çıkmışlardı. Bu gruplar Osmanlı ve Avrupa arasında ticari ve mali işlere aracılık ederek, özellikle dış borçlanma sürecinde güçlendi ve Duyun-u Umumiye İdaresi kurulana kadar Osmanlı devletinin kredi gereksinimini uluslar arası bağlantılarını kullanarak sağladı.