Milli uçak motoru geliyor!

6 / 7

Türkiye için çok değerli ‘ilkler’ taşıyor

Kubilay Yıldırım, TF6000/10000 motorun sadece savunma sanayii için değil Türkiye’nin havacılık tarihindeki önemi açısından da çok sayıda ilki beraberinde getirdiği görüşünde:

“TEI’nin büyük bir platforma takılan ilk gaz türbin motoru, Gökbey helikopteri için geliştirilen TS1400 motoruydu ve bu motor iki kademe radyal kompresöre sahipti. Yüksek güçlü jet motorlar için artık TF6000/10000 motorunda gördüğümüz gibi eksenel kompresörlü bir tasarıma ihtiyacınız var. Bu motor, firmanın süpersonik hızlara çıkabilecek bir platformu güçlendirebilecek ilk motor tecrübesi olacak.

Özel kristal yapısına sahip, içinde soğutma kanalları olan, üzerinde koruyucu seramik kaplamalar olan türbin kanatçıklarının geliştirilmesi ve üretilmesi konusundaki ilk tecrübe TS1400 motoru ile kazanılmıştı. TF6000/10000 projesi ile daha büyük türbin kanatçıkları geliştirilip üretilmesi tecrübesi de kazanılacak.

TF6000 motoru düşük by-pass oranlı bir turbofan motor olacak iken, türevi TF10000 ise art yakıcıya sahip bir savaş uçağı motoru olacak. Bu proje vesilesi ile ilk kez bir art yakıcı, bunların alt sistemleri ve hareketli lüle sistemi Türkiye’de geliştirilecek, üretilecek ve platforma uygulaması yapılacak.

Yine en kritik konulardan biri olan motorun kontrolü, platform ile ara yüzü konusunda paha biçilemez bir tecrübe kazanılacak. Motor üzerinde tam kontrole sahip dijital kontrolör ve kritik diğer bazı teknolojilerde bilgi ve uygulama birikimi kazanılacak.

Kısaca, TF6000/10000 güncel bir yüksek performanslı jet motorunun gerektirdiği tüm alt teknolojilere sadık kalarak tasarlanıp üretilecek bir motor. Bu motor, en başta Milli Muharip Uçak KAAN’ın ihtiyaç duyacağı turbofan motor için bir teknoloji geliştirme, tecrübe edinme platformu olarak da iş görecek. Bu tür karmaşık sistemlerin daha basitten, küçükten daha karmaşığa ve büyüğe doğru tasarlanması sürecin doğru akışının da işareti.