Galata'dan Borsa İstanbul'a

9 / 67

İMKB Kurucu Başkanı Muharrem Karslı ve Borsa’nın Cağaloğlu’ndaki ilk binası

İMKB’nin Kuruluş Öyküsü

*İMKB’nim Hukuki Temelleri Atılıyor
Yaşanan ekonomik serbestleşme hareketlerinin ardından Türkiye Ekonomisinin ihtiyacını karşılayacak bir borsanın kurulması kaçınılmazdı. Oysa Sermaye Piyasası Kanunu’nda İMKB’yle ilgi bir hüküm yoktu. Borsa konusundaki düzenleme ancak 6 ekim 1983 tarihinde yayımlanan 91 sayılı Kanunun Hükmünde Kararname’yle (KHK) yapıldı.

*91 Sayılı Kanunu Hükmünde Kararname
6 ekim 1983 tarih ve 18183 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan  ‘’ Menkul Kıymetler Borsaları Hakkında 91 sayılı KHK’’, Türkiye’deki sermaye piyasalarını daha etkin hale getirmek perspektifi ve menkul kıymet alım satım işlemlerinin gerçekleştirmesine elverişli ortamı yaratmak amacıyla, menkul kıymetler borsalarının kuruluş, yönetim, çalışma ve denetim esas ve koşullarını düzenlemektedir…

Profösör Zührü Aytaç, Sermaye Piyasası Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden İMKB’deki ilk seansa kadar geçen süre ve gelişmeler konusunda şunları söylüyor:
“Zannedilir ki, Sermaye Piyasası Kurulu her türlü donanımıyla hazır ve nazır. Arkasından diğer etaptaki örgütlenmelere geçilir. Hayır, değil. Bir taraftan kendisini (SPK’yı) örgütlerken diğer taraftan İMKB’nin faaliyete geçmesi için hazırlıklar yapılmıştır. 1982-86 arasındaki süre çok kısadır, dört yıl. Kaldı ki 1986’nın başında, 3 Ocak 1986’da ilk seans başlamıştır… 1982’de bu mevzuat düzenlemeleri yapılırken, borsa düzenlemelerine başlanılmıştır.91 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin hazırlanışını 1982’dedir, ama 1986’ya kadar da borsanın organlarını oluşturulmuştur….

(İMKB ile ilgili hazırlıklar yapılırken pek çok model üzerinde çalışılmıştır) Uzakdoğu, Japonya, New York, ve diğerleri. Amerika Birleşik devletleri modelleri daha çok özel sektör, özel girişim yapılı. Kıta Avrupa’sı yahut Avrupa Ülkelerindeki yapılanma ise daha çok özel sektör, özel girişim yapılı. Kıta Avrupası yahut Avrupa ülkelerindeki yapılanma ise daha çok kamu tüzel kişisi, kamu kurumu, ağırlıklı modeller sergileniyordu. Bunlar arasında tercih yapılması (veya her birinin özellikleri incelenerek Türkiye’ye uygun yapının tanımlanması gerekiyordu.”

*Menkul Kıymetler Borsalarının Kuruluş ve Çalışma Esas’ları hakkında Yönetmelik
6 Ekim 1984 ve 18537 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ‘’ Menkul Kıymetler Borsalarının Kuruluş ve Çalışma ve Denetleme esasları ile borsa üyelerini ve yükümlülüklerini düzenlenmiştir.

*Muharrem Karslı : ‘’Kurucu başkan’’
Bu dönemde yaşananları İMKB’nin ilk başkanı Muharrem Karslı’dan aktaralım

‘’ 1985’e gelirken rahmetli Turgut Özal ‘ artık şu borsayı kuralım ’ diye demeçler vermeye başladı. Kim kursun nasıl bir borsa kural8ım derken bunların tartışmaları 1-2 yıl devam etti. Sonunda Türk Bankacılığında diğer bankalarda böyle başka bir departman olmadığı için tek aday olarak beni aldılar, borsanın kurulmasıyla görevlendirdiler…. Şunu dürüstlükle söylemeliyim, aslında bende borsacı değildim: Türkiye İş Bankasında menkul kıymetler departmanını kurmuşum, orada hisse senedi alıyoruz satıyoruz. Filan da, borsa nedir bende bir uzman gibi bilmiyorum. Borsanın ne olduğunu nasıl çalıştığını anlamak için işte o Uzakdoğu seyahatini yaptım, daha sonra Amerika’da seyahati yaptım, Avrupa’da borsaları ziyaret ettim. Sürekli olarak literatür okumaya başladım. Borsadaki başkanlık odası iki bölmeliydi, bir bölmede ziyaretçileri kabul ederdim, toplantı biter bitmez hemen oradan kalkar öbür bölmeye geçerdim. Orada bir toplantı masası gibi bir şey var, masanın üzerine yayılmış resmi gazeteler, yabancı literatür, yabancı bankaların çalışma tarzını gösteren yönetmelikler falan, bunları inceliyorum yani bir taraftan borsayı kuruyoruz, bir taraftan da işin doktrinini yapıyoruz. Nazaratini yapıyoruz… (Borsa faaliyetini yürütmek üzere)
Cağaloğlu’nda o zamanki Emniyet Sandığı binasını bize tahsis ettiler. Binanın giriş katında Ziraat Bankası şubesi vardı….’ Borsayı kuruyoruz hadi gelin üye olun. ‘ diye bir ilan yapıldı. Bütün bankalar geldi, bu arada komisyoncu üyeler de geldi, aman ne olur ne olmaz, biz burada yerimizi alalım, sonra borsaya bizi almayabilirler’ diye…. 3 Ocak 1986 tarihinde borsayı yine Kaya Erdem Bey’in huzuruyla açtık’’