Galata'dan Borsa İstanbul'a

62 / 67

İMKB Başkanı Hüseyin Erkan bir halka arz töreninde

Yeni Pazarlar
Dünyada ve Türkiye’de yaşanan ekonomik gelişmelere paralel olarak İMKB’de pazarlarını Temmuz 2000’de yeniden yapılandırmıştır. Bu kapsamda, yurt dışı ve yurt içi teknoloji şirketlerindeki ekonomik değişim ile teknoloji sektöründeki hızlı büyüme ve finansman ihtiyacı göz önüne alınarak, bu alanda faaliyet gösteren şirketlerin hisse senetlerinin de İMKB’de işlem görebilmesi için Yeni Şirketler Pazarı yeniden düzenlenerek Yeni Ekonomi Pazarı kurulmuştur. Ayrıca, kotasyon koşullarını sağlamayan şirketler ile Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler (KOBİ) ve borsada işlem gören şirketlerden Ulusal Pazar’da işlem görme koşullarını kaybeden şirketlerin hisse senetleri için Bölgesel pazarlar yeniden düzenlenerek İkinci Ulusal Pazar oluşturulmuştur.

*New York’ta 9/11 saldırısı
11 Eylül 2001 günü New York’ta Dünya Ticaret Merkezi’ne yapılan saldırı küresel finansal ilişkiler bakımından kalıcı etkiler doğuran bir olay olarak tarihe geçiyordu. Bu terörist saldırıları tüm dünya piyasalarında şok etkisi yarattı. New York Borsası dört gün, İMKB bir gün kapalı kalarak işlemlerine ara verdi. Bu, İMKB’nin 17 Ağustos 1999 depreminden sonra ikinci kapanışıydı.

*Yeni binyılda Türkiye ekonomisi ve mali piyasaların yeniden yapılanması
Türkiye yeni bir yüzyıla girerken tarihinin önemli ekonomik krizlerden birini yaşadı. Bu kriz ülkede temelli yapısal düzeltmelerin önünü açtı. 2000 yılında İMKB’de yatırımcı sayısı 1.400.000’e ulaşırken yıl içinde halka açılan şirket sayısı da yeni bir rekor kırarak 36’ya yükseldi. Likidite bolluğu nedeniyle, İMKB-100 Endeksi Kasım 1999’da 8459 puanken Ocak 2000’de 16714 puana yükseldi. Ama Türkiye’nin bir türlü kurtulamadığı cari açık ve enflasyon sorunları nedeniyle sonbahar aylarında para piyasalarında başlayan çalkantı 2001 Krizi’nin habercisi oldu ve İMKB-100 Endeksi yılı 9437 puandan kapadı.
*Şubat 2001: Siyasal ve Ekonomik krizler birbirini besliyor
19 Şubat 2001 pazartesi günü MGK toplantısında Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile Başbakan Bülent Ecevit arasındaki sert tartışma ve Cumhurbaşkanı’nın, elindeki anayasa kitabını Başbakan’ın önüne fırlattığı dedikodusu piyasaları karıştırdı. Bu olay üzerine toplantıyı terk eden Başbakan Ecevit’in, “Bu bir krizdir” sözleriyle başlayan demecinden sonra Merkez Bankası’na 7 milyar dolarlık döviz talebi geldi ve repo faizi % 760’lara yükseldi. İMKB ise % 14,62’lik bir düşüşle “bir günde en ağır” ikinci kaybını yaşadı.

*Yatırımcıların “borsadan biraz soğuması”
İMKB denetleme kurulu Üyesi Didem Gordon’a göre 2001 Krizi’nin bir sonucu yatırımcıların “borsadan biraz soğuması” olmuştur.
*Vadeli İşlemler Piyasası’ndan İzmir Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası’na (VOB)
1994 yılında İMKB bünyesinde sermaye piyasaları ve finansal göstergeler üzerine düzenlenmiş vadeli işlem alım satımlarının gerçekleştirileceği bir “Vadeli İşlemler Piyasası’nın oluşturulmasına başlanmış ve bu amaçla borsa bünyesinde “Vadeli İşlemler Müdürlüğü” kurulmuştur. 29 Ocak 1997 tarihinde “İMKB Vadeli İşlem Piyasası İşlem ve Üyeliğine İlişkin Yönetmelik” ile “İMKB Vadeli İşlemler Piyasası Takas Merkezi Üyeliği ve İşlemlerine İlişkin Yönetmelik” yayınlanmıştır. 2001 Krizi’nin etkisiyle bu iki yönetmelikte de 19 Temmuz 2001’de değişiklik yapılarak “döviz üzerine vadeli işlem sözleşmesi” yapılması imkânı sağlanmış ve 24 ağustos 2001 tarihinde “ABD doları üzerine vadeli işlem sözleşmeleri” işleme açılmıştır.
Vadeli İşlemler Piyasası’nın tüm altyapısı 2001 yılına kadar İMKB tarafından geliştirilmiş, 2001 yılında çıkan “Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsalarının Kurulması ve Çalışma Esasları” adlı yönetmelik uyarınca da İMKB, Vadeli İşlemler Piyasası faaliyetlerini 2005’te İzmir Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası’na devretmiştir.
 

*Güvenli, teknoloji ve daha şeffaf bir borsa
6 Aralık 2001’de başlatılan Ex-API uygulaması aracı kurumların emir iletiminde önemli bir kolaylık getirdi.
*Kaydi Sistem ve Merkezi Kayıt Kuruluşu
İMKB, SPK ve Takasbank tarafından başlatılan yasal ve teknik altyapı sonuçlandırılmasının ardından 21 Haziran 2002 tarihinde MKK faaliyete geçti. MKK’nın kurucuları İMKB, Takasbank A.Ş., Türkiye Sermaye Piyasaları Aracı Kuruluşları Birliği ve İstanbul Altın Borsası’dır
*Yatırımcıları Koruma Fonu (YKF)
Yatırımcıların aracı kurumların ve bankaların hatasından doğan nedenlerden zarara uğramalarını önlemek için 15 Aralık 1999’da “Yatırımcıları Koruma Fonu” oluşturuldu. Fon, YKF’nin yönetimiyle görevil MKK’nın kurulmasıyla 21 Ekim 2001’de faaliyete geçti.

*Yabancı Menkul Kıymetler Piyasası Müdürlüğü (Eurobond Piyasası)
İMKB yönetimince Türkiye’nin gerek içinde bulunduğu bölgedeki, gerek diğer bölgelerdeki menkul kıymet ticaretine katılarak Türk ve yabancı yatırımcılara yönelik ürün ve hizmet çeşitliliği ni geliştirmek ve yabancı menkul kıymetler piyasasını işletmek üzere 2006 Şubat’ında Yabancı Menkul Kıymetler Piyasası Müdürlüğü kurulmuştur.

Yeni Başkan, yeni dönem
İMKB’de iki dönem başkanlık yapan Osman Birsen’in ardından 2007 yılında bu göreve Hüseyin Erkan atandı. Bu dönemde İMKB’de hisse senedi işlem seansları 9.30-12.30 ve 14.00-17.30 olarak yeniden düzenlendi. Osman Birsen döneminde başlatılmış olan açılış seansı (Şubat 2007) için de uygulanmaya başlandı.
*Gelişen İşletmeler Piyasası
Mart 2009’da İMKB’de Gelişen İşletmeler Piyasası Müdürlüğü kuruldu ve ardından 18 Ağustos 2009’da yönetmelik yayınlandı.

*Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP)
2009 yılına kadar İMKB’de işlem gören şirketlerle ilgili haber ve duyurular borsaya ulaştığı anda veri yayın sistemine girilerek anında, gün sonunda da İMKB günlük bülteniyle kamuya duyurulmaktaydı. Bu bilgilendirme işleminin elektronik imza teknolojisi kullanılarak güvenli bir biçimde yerine getirilmesi amacıyla İMKB’nin başkanlığında TÜBİTAK ve SPK ile ortaklaşa bir elektronik bilgi toplama ve yayın sistemi olan KAP 1 Haziran 2009 yılında faaliyete geçmiştir.

*Yeni bir yatırım aracı: Varant
Varant Piyasası’nın kurulması çalışmaları 2007 yılında başladı. Varantların İMKB’de kote edilmesine ve işlem görmesine ilişkin usul ve esaslar İMKB tarafından Ocak 2010’da düzenlendi.