Ayça Karaca [email protected]

Roma umudun tecrübeye zaferidir

Roma mitolojisine göre  dişi bir kurt tarafından bir mağarada büyütülen Romus ve Romulus kardeşler büyüdüklerinde nehir kıyısında bir şehir kurmaya karar vermişler ancak anlaşamadıklarından Romulus, Romus’u öldürerek M.Ö 753 yılında Roma şehrini kurmuştur.İlk yerleşim birimi de Palatine tepesi olmuştur.

İlk yerleşimin  başlamasından sonra Capitoline ve Palatine  tepelerini birbirinden ayıran bir vadi üzerine  şehrin temel siyasi, törensel ve kamusal merkezi olan Roma Forumu kurulmuştu. Forum Antik Roma’nın MÖ 7. yüzyıldan itibaren  hareketli, dini, idari ve ticari kalbine dönüşmüştü.  Cumhuriyet döneminden İmparatorluk dönemine geçişle birlikte   giderek daha büyüyerek  görkemli  hale getirilen Forum, tanrılaştırılmış imparatorların tapınakları, adanmış sütunlar ve imparatorluğun  askeri zaferlerini kutlayan devasa zafer takıları ile Roma gücünün ve kibrinin taş ve mermerinden anıtsal bir sembol haline gelmiştir.

Fontana di Trevi

Varlığı süresince yanan bir çok bölümü yıkılan ve talan edilen Forum farklı imparatorlar tarafından defalarca yeniden inşa edilmiştir. Bu yönüyle de kadim şehrin en önemli özelliğinin hala ayakta olan bir simgesidir. Roma umudun tecrübeye zaferidir ve ihanetlere, baskılara karşı yenilgiyi asla kabul etmez.

Şehrin kurucusu kardeşler  bir kurdun emzirmesiyle vazgeçmeyip hayata tutunmuştur. Kardeş kanı akıtılmasıyla  şehrin temellerine kan, ihanet, mücadele ve ne pahasına olursa olsun kazanma hırsı en baştan atılmıştır. İlerleyen dönemde Roma Cumhuriyetinin İmparatorluğa dönüşmesinde en önemli rolü oynayan efsane hükümdar Jül Sezar Galya’yı fethederek ülke  topraklarını Atlas  Okyanusu kıyılarına kadar genişleterek şan, zafer ve zenginliği halkına armağan etmiştir. Ancak  o bile  evlatlığı olan Marcus Brütüs’ün de aralarında bulunduğu bir grup Romalı siyasetçi tarafından Senato önünde harmanisinin ihanet bıçaklarıyla delik deşik olmasıyla suikaste uğramaktan  kaçınamamıştır.

Kolezyum

Sezar’ın ölümünün ardından liderlerine  oldukça bağlı olan alt ve orta sınıflar  suikaste büyük tepki göstermişti. Bunun üzerine  Brütüs Sezar’dan sonra meşruiyeti sağlamak kolay olmadığından, onun yakın dostu ünlü komutan Marcus Antonius’a da  Forum Meydanında konuşma yapması için izin vermiştir. Shakespeare’in 1599 yılında  “Julius Ceasar ” adlı eserinde ölümsüz bir biçimde dizelere döktüğü  bu tiradında   Antonius “Ben buraya Sezar’I övmeye değil gömmeye geldim” diye söze başlamıştır. Tiradında “İnsanların yaptıkları fenalıklar arkalarından yaşar, iyilikler çok zaman kemikleriyle beraber gömülür; haydi Sezar’ınkiler de öyle olsun” diyerek büyük hükümdarın Roma’ya ve halka kazandırdıklarını ve iyiliklerini bir bir sıralamıştır. En sonunda Sezar’ın vasiyetinde her Roma yurttaşına ayrı ayrı yetmiş beşer drahminin yanısıra ayrıca Tiber kıyısındaki gezi yerlerini, kendi bağlarını ve  bahçelerini de halka bıraktığını açıklayınca dinleyen topluluk galeyana gelmiştir.

Vittorio Emanuele Abidesi

Jül Sezar’ın “Sen de mi Brütüs?” diye seslendiği Brütüs’ün sonunu bu büyük hatip belirlemiş, altmıştan fazla kişi tarafından linç edilen Sezar’a olan kin, bu defa onu öldürenlere dönmüştür. İç savaşa çıkmasıyla birlikte Roma’yı terk etmek zorunda kalan Brütüs, kaybettiği savaşın sonunda intihar etmiştir. Senatonun etkisini  arttırmak için düzenlenen suikast  sonrası Roma’da Cumhuriyetin güçleneceği beklenirken Antonius’un konuşmasıyla kader çarkı tersine dönmüş ve Roma İmparatorluğa dönüşürken Sezar’ın manevi oğlu Augustus başa geçmiştir. Umut ihanetin ve entrikanın tecrübesini alt etmiştir.

Piazza del Popolo 

Kendi görkemli  hükümdarlarına karşı bile son derece zalim olabilen Roma’nın bilim adamlarını kayırdığı da pek görülmemiştir. Modern bilimin atası olarak kabul edilen ve Rönesans devrinde bilimin gelişmesine en büyük katkılardan birini yapan Galileo 1632’de yayınlanan  “İki Ana Dünya Sistemi Üzerine Diyalog' kitabında dünyanın evrenin merkezi olduğu yönündeki Kilise’nin görüşüne karşı çıkmıştır. Ünlü bilim adamı güneş merkezli sistemi savunması üzerine din adamlarının yargıç olduğu Engizisyon Mahkemesi tarafından 69 yaşında San Pietro kilisesinde işkence tehditleriyle yargılanmış ve kafirlikle suçlanarak görüşlerinden vazgeçmesi koşuluyla ömrünün sonuna kadar ev hapsine mahkum edilmiştir. Galileo 77 yaşında ölmeden önce kaleme aldığı kendi yaşam hikayesinde gelecek nesillere  “Eğer siz benim hikayemi sahiplenirseniz, merak ve kuşkunun gerçeği aramaktaki önemini yeterince anlarsanız, yerleşik yanlışlara cesaretle ya da korkarak, ama nasıl olursa olsun bir şekilde karşı çıkarsanız, bu ihtiyar Galileo hiç ölmemiş olacaktır. Her zaman yaşayacaktır.” diye seslenir. Kilise Galileo’nun ölümünden tam 350 yıl sonra 1992de bilim adamının görüşlerinin doğru olduğunu kabul etmiştir. Kader çarkı geç de olsa dönmüş, umut ve akıl bir kez daha katı dogmatizme ve tecrübenin baskısına karşı galip gelmiştir.

Roma Forumu

Ağustos güneşi altında binlerce ziyaretçi yakıcı sıcağa aldırmadan Roma Forumu’nun yanıbaşında yer alan ve inşası MS 80 yılında tamamlanan büyük amfitiyatro Kolezyum’un içinde dolaşıyor. Yıllar boyunca maruz kaldığı deprem ve yangın gibi doğal afetlerin yanı sıra taş soyguncularının da hedefi olan yapı taşıdığı hasara rağmen Roma İmparatorluğu'nun ikonik bir simgesi olarak dimdik ayakta kalmaya devam ediyor. Kolezyum’a geldiğinizde yere  kılıcını düşürmüş ve aslanlardan gelecek son öldürücü darbeyi bekleyen  yaralı  bir gladyatör çaresizliğinde  olsanız da Akdeniz güneşi yaralarınızı iyileştirir. Kadim şehir  size ayağa kalkmanızı elinizi Kolezyum’un tozlarına bulamanızı, tekrar kılıcınızı elinize alıp hayatın tüm zorluklarına  karşı savaşmanızı fısıldar. Sizi dağılmış parçalarınızdan toparlar, zaferler kadar yenilgilerin de geçici olduğunu ve kader çarkınının dönerek  umudun galip geleceğini hatırlatır, ayağa kaldırır. Çünkü Roma her zaman umudun tecrübeye zaferidir.