Tim Troy [email protected]

ABD’nin en hızlı büyüyen işi 5. Cadde'de…

Bu yazıyı sigara dahi içmemiş biri olarak yazıyorum. O nedenle bireysel en ufak bir deneyimim olmadığı için yorumlarımda hata payım olabilir. Şimdiden af ola…

Weeds (esrar) konusu ekonomik ve sosyal açıdan bakıldığında ABD’de son 10 yılda en hızlı gelişen, ilginç alanlardan biri. Hollanda ile kıyaslandığında ABD bu konuda reform sürecinde yavaş davrandı. Ancak bir kez karar alındıktan sonra konu neredeyse bütün ülkede serbestleşmeye başladı. Aslında Amerika’nın en liberal eyaleti Kaliforniya’da bu konuda serbestleşme yıllar önce başlamıştı. Gerçekten de tıbbi esrar adı altında bu uyuşturucudan olmak o kadar kolay görünüyordu ki. Yıllar önce Venice Beach’de bu duruma şahit olduğumda çok şaşırmıştım. Ama Kaliforniya’da bu duruma karşın ülkenin geri kalanına bu durumun yayılması yavaş gerçekleşti. Ancak son 5 yılda bu durum değişti ve inanılmaz şekilde birçok eyalette serbestlik geldi. Amerika’da meşhur televizyon dizilerinden Weeds’te yaşananlar birkaç yıl sonra ülkede pratik olarak yaşandı. Sanki toplumu hazırlamak için bu diziyi çekmişlerdi.  Neyse konumuzdan uzaklaşmayalım ve ABD’de esrar konusundaki tartışmalara bakalım.

*ABD’de özellikle orta-üst segmentte sigara konusunda muhalefet esrar konusundaki muhalefete göre çok daha güçlü. Gerçekten ilginç bir durum… Daha açık söylemek gerekirse esrarın kullanımı bu grupta toplumsal anlamda kabul görmüş durumda. Örneğin, ABD’de her 100 üniversite öğrencisinden 39’u son 12 ayda bir kez esrar içiyor.

*Esrar, orta-üst segmentin ciddi bölümü tarafından zararlı bir uyuşturucu olarak görülmüyor. Bu daha da garip… Esrar kullanmakla diğer uyuşturuculardan birini içmek arasında toplumsal yargı anlamında şaşırtıcı, inanılmaz bir uçurum var. Bu durum hem ulusal hem de yerel yasa yapıcıların tutumunu da belirlemiş durumda. O nedenle tıbbi esrar kullanımı farklı şehir ve bölgelerde birbiri ardına serbest bırakılıyor. Bazı eyaletler ekim ve yetiştirilmesine de serbestlik getiriyor. 

*Bu serbestliği savunanların özetle tezleri şunlar: ‘Tıbbi esrarın bazı sağlık konularında ispatlanmış faydası var. Esrarı yasaklamak insanların kullanımını azaltmıyor. Öte yandan yasadışı olduğunda arada mafya ve suç örgütleri oluşuyor. Devlet ciddi vergi kaybına uğrarken devletin bu potansiyel geliri suç örgütlerine gidiyor.’

*Tıbbi de olsa esrar kullanımına ve son serbestleşmelere karşı olanların tezi ise şunlar: “Esrar fizyolojik anlamda bağımlılık yapmıyor olabilir. Ama psikolojik bağımlılık yapıyor. Ayrıca diğer uyuşturucuları kullanan kişilerin ilk kullandıkları uyuşturucu esrar oluyor. Esrar bu şekilde yasal ve toplumsal şekilde kabul gördükçe diğer uyuşturucuların kullanımı da dolaylı şekilde teşvik edilmiş oluyor.”  Şahsen mantık yürütmek gerekirse esrar kullanan bir kişinin diğer uyuşturucuları kullanma oranı çok daha yüksek.

*Bir de işin ırksal boyutu var. Bilindiği üzere siyahlar ABD nüfusunun yaklaşık yüzde 12.6’sını oluştururken hapishanedeki oranları yüzde 50’ye yakın. Birçok muhalife göre siyahların bu şekilde hapishanedeki yüksek oranının en önemli nedenlerinden biri şu: Sokakta, dışarıda esrar içmek yasak. Polis beyazların bunu yapmasına göz yumarken söz konusu siyahlar olduğunda doğrudan hapse gönderiyorlar.

İşte ABD’deki esrarla ilgili başlıca tartışma konuları bunlar. MedMen tıbbi esrar sektörünün en bilinen markalarından ve New York’un meşhur 5. Caddesi'ne mağaza açtı. Sembolik de olsa bu önemli bir durum. Ben bu mağazayı ilk fark ettiğimde dijital oyun veya üst segment gençlere yönelik teknoloji ürünleri satan bir mağaza sandım. Durumu mağazanın girişindeki görevliye sorduğumda anladım.